Πηγή εικόνας: Pixabay
Στο κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας, στην περιοχή Μακρυγιάννη, όπως πάει κανείς προς του Φιλοπάππου και δίπλα στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, σήμερα υπάρχει η γνωστή στους λάτρεις της σκανδιναβικής κουλτούρας, Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών. Πρόκειται για ένα μικρό, αλλά εξαιρετικά δραστήριο ίδρυμα, το οποίο γεννήθηκε το 1995, με πρωτοβουλία των Ινστιτούτων της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Δανίας και της Φινλανδίας στην Αθήνα, και έχει ως κύριους στόχους του, να φέρει αφενός σε επαφή σπουδαστές και μελετητές από την Σκανδιναβία με την ελληνική γλώσσα, κουλτούρα και ιστορία και αφετέρου να προάγει τα εθνικά brand των χωρών της Σκανδιναβίας στην Ελλάδα.
Οι εγκαταστάσεις της βιβλιοθήκης φιλοξενούν σήμερα πάνω από 40.000 τόμους βιβλίων και 450 τίτλους επιστημονικών περιοδικών, σε διάφορες γλώσσες, ενώ στα ράφια της μπορεί κανείς να βρει ορισμένα πολύ ιδιαίτερα ευρήματα και από τις πέννες σημαντικών Ελλήνων λογοτεχνών. Ενδεικτικά, στην βιβλιοθήκη υπάρχει το αρχείο του Ελληνοαμερικανού σουρεαλιστή ποιητή Νικολάου Κάλλα, που παραδόθηκε μετά τον θάνατο του, το 1999, στους ιθύνοντες του χώρου, το οποίο περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, διάφορα έργα, σημειώσεις, άρθρα, προσωπική αλληλογραφία και φωτογραφίες του δημιουργού. Επιπλέον, το 2005, ο Σουηδός πρόξενος στην Κρήτη και φιλέλληνας, Finn Ståhl, δώρισε στην βιβλιοθήκη από την δική του προσωπική συλλογή, περίπου 250 κείμενα σχετικά με την ζωή και τα έργα του Κ.Π. Καβάφη, σε μια σειρά γλωσσών, χαρίζοντας στο ίδρυμα μια από τις λαμπρότερες προσθήκες για το αρχείο του.
Σε ό,τι αφορά στους θαμώνες και επισκέπτες που η Βιβλιοθήκη δέχεται, πρόκειται για ανθρώπους σχετικούς με την ευρύτερη ελληνική πραγματικότητα και ιστορία, οι οποίοι ταυτοχρόνως διατηρούν κάποιον άμεσο δεσμό με τις τέσσερις Σκανδιναβικές χώρες που εκπροσωπούνται διπλωματικά στην Αθήνα. Επί παραδείγματι, πολλοί φοιτητές Αρχαιολογίας ή άλλων σχετικών κλάδων, που έρχονται για ορισμένο χρονικό διάστημα στην Ελλάδα στο πλαίσιο προγραμμάτων ανταλλαγής, έχουν σαν σημείο αναφοράς τους την Βιβλιοθήκη, ενώ αντίστοιχα πολλά άτομα σκανδιναβικής καταγωγής, που αποτελούν μόνιμους κατοίκους Αθηνών, συνηθίζουν να μελετούν στον συγκεκριμένο χώρο. Πέραν όλων αυτών, επίσης, υπάρχουν και οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται κατά καιρούς, είτε από το ίδιο το ίδρυμα, είτε από τις διάφορες σκανδιναβικές κοινότητες στην Αθήνα, για την ανάδειξη των ελληνοσκανδιναβικών σχέσεων και των ζητημάτων που απασχολούν τους Σκανδιναβούς στην Ελλάδα. Σε αυτές τις εκδηλώσεις έχουν έρθει ως εισηγητές αρκετοί διακεκριμένοι Έλληνες και Σκανδιναβοί, που ειδικεύονται στους δύο πολιτισμούς που η Βιβλιοθήκη Βορείων Χωρών προσπαθεί τις τελευταίες δεκαετίες εμπράκτως να φέρει σε επαφή.
Παρά λοιπόν την πολιτιστική και πολιτική διαφοροποίηση των σκανδιναβικών χωρών μεταξύ τους (με χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα την περίπτωση της Φινλανδίας), αλλά και τις οικονομικού χαρακτήρα δυσκολίες που μπορεί να αντιμετώπισαν ορισμένα από τα ινστιτούτα των συγκεκριμένων χωρών στην Μεσόγειο τα προηγούμενα χρόνια, η Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών στέκει μέχρι σήμερα, ως μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και εναλλακτικές επιλογές για ανάγνωση στην Αθήνα. Προφανώς η Βιβλιοθήκη απευθύνεται, ως επί τω πλείστον, σε ένα ειδικό κοινό, το οποίο σχετίζεται σε προσωπικό επίπεδο με τις σκανδιναβικές χώρες, ωστόσο είναι ανοικτή και σε Έλληνες μελετητές ή και σε μελετητές από άλλες χώρες, οι οποίοι θέλουν να εντρυφήσουν στην μεγάλη γκάμα επιλογών που το συγκεκριμένο ίδρυμα μπορεί να τους προσφέρει.
Κλείνοντας, πρωτοβουλίες όπως είναι η δημιουργία της Βιβλιοθήκης Βορείων Χωρών στην Αθήνα, δείχνουν πως μικρές κινήσεις προώθησης της πολιτιστικής επιρροής μιας χώρας, οι οποίες όμως διαθέτουν μεγάλη συμβολική και πρακτική αξία στην πραγματικότητα, αποτελούν το κλειδί για μια επιτυχημένη πολιτιστική διπλωματία στο εξωτερικό. Η Ελλάδα, η οποία έχει παραμελήσει σε μεγάλο βαθμό την προώθηση του σύγχρονου πολιτιστικού της πλούτου, θα ήταν ευχής έργον να μάθει πώς οι Νορβηγοί ή οι Σουηδοί αντίστοιχα έχουν καταφέρει να χτίσουν σχετικά μικρούς σε μέγεθος, αλλά δραστήριους και στέρεους θεσμούς, οι οποίοι όχι μόνο προωθούν το εθνικό τους brand, αλλά συμβάλουν και στην μελέτη της ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας που τους φιλοξενεί. Αυτό είναι κάτι εξαιρετικά αξιέπαινο και πραγματικά θεωρώ ότι το Υπουργείο Πολιτισμού θα μπορούσε να μάθει πολλά από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η λαμπρή αυτή Βιβλιοθήκη, κυριολεκτικά μερικά μέτρα δίπλα από το νέο μουσείο της Ακρόπολης.
Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών https://www.uib.no/en/nia
Νίκος Διονυσάτος
Πηγές:
-The Nordic Library at Athens
-Finnish Institute of Athens
https://www.finninstitute.gr/el/instituutti/
-Danish Institute of Athens
https://www.diathens.gr/el/links/nordisk-bibliotek
-Σπάνιες μαρτυρίες περιηγητών του Βορρά για την Ελλάδα ζωντανεύουν σε μία ξεχωριστή έκθεση – Πρώτο Θέμα
-Πώς είδαν την Ελλάδα οι περιηγητές του Βορρά; – Archaiologia.gr https://www.archaiologia.gr/blog/2019/02/21/%CF%80%CF%8E%CF%82-%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CE%BF%CE%B9-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B7%CE%B3%CE%B7%CF%84%CE%AD%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85/
