Το γαλλικό κράτος αντιλαμβάνεται την πολιτιστική διπλωματία ως ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέσα διπλωματίας, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην επιστημονική και πανεπιστημιακή διπλωματία, που υπάγονται σε ένα πλαίσιο αναφοράς με στόχο την ανάπτυξη των ανταλλαγών, την προσέλκυση των καλύτερων φοιτητών και την προώθηση της γαλλικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Από διπλωματικής άποψης, το εγχείρημα αυτό σημαίνει την κατάρτιση των αυριανών πολιτικών, οικονομικών και επιστημονικών ελίτ.
Σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, το Υπουργείο Ευρώπης και Εξωτερικών συντονίζει αυτήν τη στρατηγική ελκυστικότητας σε διυπουργικό επίπεδο και κινητοποιεί το διπλωματικό του δίκτυο με στόχο την προώθηση της ελκυστικότητας της Γαλλίας. Οι διπλωματικές προσπάθειες επικεντρώνονται στη διαμόρφωση διεθνών σχέσεων και συνεργασιών που θα συμβάλουν στην άρτια και προηγμένη εκπαίδευση των φοιτητών, ενώ ταυτόχρονα ενισχύουν το κύρος των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Γαλλίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιπλέον, η στρατηγική εστιάζει στη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ακαδημαϊκή και επαγγελματική ανάπτυξη των φοιτητών, ενθαρρύνοντας την καινοτομία και την έρευνα σε στενή συνεργασία με τις διπλωματικές προσπάθειες, την προώθηση, τη διάδοση και τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας παγκοσμίως.
Το Υπουργείο Εκπαίδευσης έχει καθορίσει τρεις προτεραιότητες για το έτος 2023, εστιάζοντας στην υποστήριξη της ποιοτικής ανάπτυξης της γαλλόφωνης εκπαίδευσης. Αυτό συνεπάγεται την εκπαίδευση και ενίσχυση του διδακτικού προσωπικού, την ανάπτυξη σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας και την παροχή πόρων για βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυξάνει, παράλληλα, τη ζήτηση για γαλλόφωνη εκπαίδευση στο εξωτερικό και προωθεί τη δίγλωσση εκπαίδευση. Αυτό σημαίνει όχι μόνο τη διαθεσιμότητα μέσων και διδακτικών πόρων, αλλά και τη δημιουργία ευκαιριών για μάθηση σε δίγλωσσο περιβάλλον. Μέσα σε αυτό το κλίμα ενισχύει και την προώθηση της γαλλικής γλώσσας, ως εργαλείο που ενισχύει τις ευκαιρίες εισόδου των νέων στον κόσμο της εργασίας και χρησιμοποιείται στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμών και πολυμερών οργανισμών. Το συγκεκριμένο εγχείρημα γίνεται εφικτό μέσω πρωτοβουλιών για την αύξηση της επαγγελματικής χρήσης της γαλλικής και τη διασύνδεσή της με τις απαιτήσεις της σύγχρονης επιχειρηματικής κοινότητας.
Η πιο γνωστή μεταξύ άλλων είναι η κυβερvητική στρατηγική για την ακαδημαϊκή ελκυστικότητα της Γαλλίας, γνωστή ως “Καλώς ήρθατε στη Γαλλία”, ξεκινώντας τον Νοέμβριο του 2018 από τον Πρωθυπουργό, παραμένοντας το εννοιολογικό πλαίσιο σε ένα περιβάλλον που γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστικό διεθνώς. Οι βασικοί άξονες και οι στόχοι αυτής της στρατηγικής επαναβεβαιώθηκαν στον χάρτη πορείας που παρουσίασε ο Υπουργός Ευρώπης και Εξωτερικών το Δεκέμβριο του 2021. Οι πέντε βασικοί στόχοι που καθορίζονται σε αυτό το στρατηγικό έγγραφο περιλαμβάνουν την προσέλκυση ταλέντων, την υποστήριξη της διεθνούς προβολής των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, την υποδοχή 500.000 ξένων φοιτητών έως το 2027, την ανάπτυξη επιστημονικής διπλωματίας σχετικά με τις τρεις μεγάλες τεχνολογικές επαναστάσεις (υγεία, ψηφιακή τεχνολογία, βιώσιμη ανάπτυξη), και τη διασφάλιση, ότι η δράση στον τομέα της αρχαιολογίας και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς συμβάλλει στη διεθνή σταθερότητα, την ανάπτυξη και την προστασία των μειονοτήτων.
H πανεπιστημιακή διπλωματία ξεκίνησε αυτόνομα από τη δεκαετία του 1880 και μετά από τα γαλλικά πανεπιστήμια και τις Grandes Ecoles, και σταδιακά τέθηκε υπό την εποπτεία του Υπουργείου Δημόσιας Εκπαίδευσης. Η δημιουργία της Cité internationale universitaire de Paris πραγματοποιήθηκε, επίσης, σε ένα πλαίσιο πρωτοφανούς ανάπτυξης των διεθνών πανεπιστημιακών σχέσεων και των διεθνών οργανισμών, οι οποίοι, από τα τέλη της δεκαετίας του 1920, οδήγησαν τους διευθυντές της Cité Universitaire να προσαρμοστούν, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιτυχία του εγχειρήματός τους, στους κυρίαρχους τότε κανόνες που κυκλοφορούσαν στο πεδίο της υπερεθνικής εξουσίας – μια προσαρμογή που ενσωματώθηκε ιδίως (από) από το 1928, από τον André Honnorat, ιδρυτικό πρόεδρο της Cité, χρησιμοποιώντας μια διαλεκτική έννοια, τον Διεθνή Νου, που δανείστηκε από τα αμερικανικά φιλανθρωπικά δίκτυα. Η γαλλική πανεπιστημιακή διπλωματία περιέχει αυτοκρατορικές φιλοδοξίες με σκοπό για την επέκταση της επιρροής του γαλλικού πολιτισμού. Η Cité internationale universitaire de Paris είναι η ενσάρκωση της νέας κατάστασης θεσμικού ενδιάμεσου χαρακτήρα που χαρακτηρίζει την οργάνωση των γαλλικών πανεπιστημίων.
Η πανεπιστημιακή διπλωματία διαδραματίζει αναπόσπαστο ρόλο στην ανάπτυξη της επιστήμης και στην επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης και συνύπαρξης. Το πανεπιστήμιο είναι ένας από τους σημαντικότερους κοινωνικούς θεσμούς που συμβάλλει στη θεμελίωση ενός κράτους και στην κοινωνική ανάπτυξη, παρέχοντας εμπειρογνώμονες και στελέχη που εργάζονται στην υπηρεσία της κοινωνίας και της προόδου της, αλλά και δημιουργώντας διεθνείς πολιτιστικές και πολιτικές σχέσεις, με τη Γαλλία να έχει πλήρη γνώση αυτού του πλεονεκτήματός της συνεχίζοντας μέχρι σήμερα να προάγει και να εφαρμόζει αυτή τη μορφή διπλωματίας.
Φουρναράκου Μιχαέλα
Βιβλιογραφία:
- Guillaume Tronchet. (χ.χ.). Diplomatie universitaire ou diplomatie culturelle? La Cité internationale universitaire de Paris entre deux rives (1920-1940). HAL, Open Science. https://shs.hal.science/halshs-01366503
- BUDGET GÉNÉRAL PROGRAMME 185 RAPPORTS ANNUELS DE PERFORMANCES ANNEXE AU PROJET DE LOI DE RÈGLEMENT DU BUDGET ET D’APPROBATION DES COMPTES POUR 2022. (χ.χ.). DIPLOMATIE CULTURELLE ET D’INFLUENCE.