
Η Ελβετία είναι μία χώρα που διαθέτει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα βιοποικιλότητας στην Ευρώπη, με πολύ υψηλό βαθμό ενδημισμού, που προσπαθεί συνεχώς να εφαρμόζει και να προωθεί πολιτικές προκειμένου να διασφαλίσει την προστασία του περιβάλλοντος. Το Ομοσπονδιακό Τμήμα Εξωτερικών Υποθέσεων (Federal Department for Foreign Affairs, FDFA) διαμορφώνει και συντονίζει την ελβετική εξωτερική πολιτική κατόπιν οδηγιών του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου. Συνεργάζεται στενά με διεθνείς φορείς και οργανισμούς για να διασφαλίσει ότι οι περιβαλλοντικές πολιτικές της Ελβετίας βρίσκονται σε αρμονία με την εξωτερική της πολιτική.
Η Γενεύη αποτελεί το κέντρο της διεθνούς περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, καθώς πληθώρα οργανισμών που ασχολούνται με περιβαλλοντικά θέματα έχουν την έδρα τους εκεί. Έντονη δράση έχει το Geneva Environment Network (GEN), μια σύμπραξη περισσότερων από 100 περιβαλλοντικών οργανισμών βιώσιμης ανάπτυξης που εδρεύουν στο Environment House στη Γενεύη και τη γύρω περιοχή. Ιδρύθηκε το 1999 και φιλοξενεί συναντήσεις και workshops, προωθώντας την επικοινωνία πληροφοριών σχετικά με το περιβάλλον και την ευαισθητοποίηση του κοινού σε περιβαλλοντικά θέματα. Παράλληλα, προωθεί τη συνεχή συνεργασία μεταξύ των εταίρων της μέσα από ποικίλες δράσεις. Κάποιες απο τις δράσεις του Ιουνίου περιελάμβαναν ένα event για τις δυνατότητες και τους κινδύνους της χημικής ανακύκλωσης απορριμμάτων πλαστικών (Status, Potentials and Risks of Chemical Recycling of Waste Plastics), ένα σχετικά με το εμπόριο πλαστικών αποβλήτων και το πλαστικό ως αποικιοκρατικό μέσο μεταφοράς ρύπανσης (Plastic Waste Trade: A New Colonialist Means of Pollution Transfer), καθώς και πολλά άλλα.
Η Ελβετία είναι μία χώρα με έντονη βιοποικιλότητα. Τα δάση αποτελούν καταφύγιο χλωρίδας και πανίδας, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στην περιφερειακή οικονομική ανάπτυξη ως πρώτες ύλες. Επίσης παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην κλιματική αλλαγή, καθώς απορροφούν το CO2, δεσμεύοντας το διοξείδιο του άνθρακα και κρατώντας το μακριά από την ατμόσφαιρα, εφόσον δεν απελευθερώνεται ξανά κατά την καύση της ξυλείας. Πώς προστατεύονται όμως τα δάση της Ελβετίας αλλά και παγκοσμίως; Παρά τη μεγάλη σημασία τους, δεν υπάρχει ακόμη διεθνής σύμβαση για την προστασία των δασών. Μόλις το 2017, εγκρίθηκε το Στρατηγικό Σχέδιο των Ηνωμένων Εθνών για τα Δάση, το οποίο αποτελεί ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς για όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ.
Εκτός από την προστασία των δασών, η Ελβετία δείχνει έντονο ενδιαφέρον και για την προστασία του Ρήνου. Το 1999, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να προστατεύσουν τον Ρήνο ως βιότοπο, υπεγράφη η Σύμβαση για την Προστασία του Ρήνου από τις πέντε χώρες που διασχίσει ο ποταμός (Ελβετία, Γαλλία, Γερμανία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία). Πρωταρχικός στόχος της Σύμβασης είναι η προστασία της βιοποικιλότητας του Ρήνου. Επιπλέον, η οικολογικά βιώσιμη αντιπλημμυρική προστασία και η επανεισαγωγή σολομού στον Ρήνο αποτελούν στόχους της Σύμβασης, με το έργο της επανεισαγωγής του σολομού να έχει τύχει θερμής υποδοχής από το κοινό.
Η Ελβετία καταβάλει ενεργό δράση για την προστασία των δασών και των ποταμιών της. Πώς ελέγχει όμως και πώς διαχειρίζεται τα απόβλητα; Θυγατρική της ελβετικής εταιρείας Hoffmann-La Roche κατηγορήθηκε το 1976 για διαρροή χημικών ουσιών στην Ιταλία, 41 μολυσμένα με διοξίνη βαρέλια εξαφανίστηκαν από την περιοχή Seveso, για να εμφανιστούν μήνες αργότερα στη Βόρεια Γαλλία και να αποτεφρωθούν στη Βασιλεία της Ελβετίας. Το περιστατικό αυτό κατέστησε απολύτως αναγκαία την διαχείριση των αποβλήτων μέσα από διεθνείς κανονισμούς. Το 1989 υπεγράφη στη Βασιλεία η ομώνυμη Σύμβαση, η οποία αποσκοπεί στον έλεγχο των διασυνοριακών μετακινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων και στη δημιουργία ενός διεθνούς περιβαλλοντικά ορθού, συστήματος διαχείρισης αποβλήτων.
Η Ελβετία, μέσω ποικίλων δράσεων, προσπαθεί να διατηρήσει σε παγκόσμιο επίπεδο έναν κυρίαρχο ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και, ως εκ τούτου, στην περιβαλλοντική διπλωματία. Οι προσπάθειες αυτές με τα χρόνια πολλαπλασιάζονται, στοχεύοντας στην προστασία του περιβάλλοντος τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς.
Κιμπερτζή Μαλαματή
Βιβλιογραφία:
Geneva Environment Network. Διαθέσιμο σε: https://www.genevaenvironmentnetwork.org
Environment and climate. 2024. Διαθέσιμο σε:
https://www.eda.admin.ch/eda/en/fdfa/foreign-policy/cross-departmental-themes/environment.html
Swiss Environmental Law. 2022. Διαθέσιμο σε: