Η κρισιμότητα της προστασίας του περιβάλλοντος, η οποία απειλείται από την κλιματική αλλαγή που δημιουργούν οι ανθρώπινες επεμβάσεις, έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως. Οι κυβερνήσεις συνειδητοποιούν ότι η συνεισφορά τους στο κοινό καλό για την ανθρωπότητα δεν αποτελεί πολυτέλεια ούτε δέχεται περαιτέρω αναβολές και έτσι προσπαθούν συνεχώς για την αποφυγή των χειρότερων εξελίξεων.
Η Πορτογαλία καταβάλλει αξιόλογη προσπάθεια για την κλιματική αλλαγή και αυτό φαίνεται από τις δράσεις της. Το πορτογαλικό υπουργείο Περιβάλλοντος και Δράσης για το Κλίμα έχει δημιουργήσει την Πορτογαλική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (Agencia Portugese de Ambiete), ένα δημόσιο ίδρυμα που στοχεύει στη βελτίωση του οικοσυστήματος και στην προστασία των ανθρώπων, μέσα από το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Η υπηρεσία αυτή συνεργάζεται στενά με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και ερευνά τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι εθνικές υποδομές της χώρας αφορούν δίκτυα παρακολούθησης των υδάτινων πόρων, δίκτυα και εργαστήριο για την μέτρηση της ποιότητας του αέρα αλλά και εργαστήριο περιβαλλοντικής αναφοράς. Η APA έχει ανοίξει διάλογο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάπτυξη των μέσων που θα προωθήσουν τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη μέτρων που θα ελαχιστοποιήσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Ήδη από το 1991 δημιουργήθηκε η μεγαλύτερη Συνομοσπονδία Ενώσεων Περιβαλλοντικής Άμυνας (Confederação Portuguesa das Associações de Defesa do Ambiente), αποτελούμενη από 110 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Επρόκειτο για κίνηση με διεθνή αντίκτυπο, καθώς είναι μέλος του “European Environmental Bureau”, συμμετέχοντας σε συζητήσεις για την περιβαλλοντική πολιτική και υπερασπιζόμενη τις ΜΚΟ. Επιπλέον, συμμετέχει στο “Project 2030” της Ευρώπης για την βιώσιμη ανάπτυξη.
Μια άλλη σημαντική δράση της χώρας είναι το σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (PRR), ένα πρόγραμμα εθνικής εφαρμογής που στοχεύει να ολοκληρωθεί έως το 2026 και αποτελεί ένα σύνολο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων για την ανάκαμψη, βασιζόμενο σε τρεις δομικές διαστάσεις: την ανθεκτικότητα, την κλιματική μετάβαση και την ψηφιακή μετάβαση. Σχετικά με την κλιματική μετάβαση, η Πορτογαλία έχει δεσμευτεί σε ορισμένες αλλαγές (κλιματικούς στόχους) που θα επιτρέψουν την «Ουδετερότητα του Άνθρακα» (εξίσωση της ποσότητας άνθρακα που εκπέμπεται με αυτή που απορροφάται) έως το 2050.
Τα κυβερνητικά όργανα φροντίζουν και για την προστασία των δασών, με την ίδρυση του Ινστιτούτου για τη Διατήρηση της Φύσης και τα Δάση της Πορτογαλίας (Instituto da Conservação da Natureza e das Florestas) στη Λισαβόνα. Το ινστιτούτο αυτό είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση της φυσικής δασικής κληρονομιάς ενώ προστατεύει τα είδη υπό εξαφάνιση όλων των δασικών περιοχών της χώρας. Σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υπογράψει συμβάσεις, όπως για παράδειγμα αυτή της Βέρνης για τη διατήρηση της Άγριας ζωής και του Φυσικού Οικοτύπου ή τη σύμβαση Ramsar για τους υγροτόπους. Ακόμα, δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να περιηγηθούν με ασφάλεια στα δάση, μέσα από τις εκδηλώσεις που διοργανώνει συνεχώς, ευαισθητοποιώντας τους παράλληλα με αυτόν τον τρόπο για τη δασική κληρονομιά τους.
Οι παραπάνω ενέργειες μπορεί να μην εντυπωσιάζουν, αλλά για την προστασία του περιβάλλοντος δεν χρειάζονται «πυροτεχνήματα». Η μεθοδικότητα, η συνέπεια και η σταθερότητα πρέπει να είναι τα βασικά τους χαρακτηριστικά, κάτι που νομίζουμε ότι συμβαίνει στην περίπτωση της χώρας που εξετάζουμε. Η επιβράβευση της πολιτικής της από τον ίδιο τον ΟΑΣΑ, πιστεύουμε ότι επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα και τη συνεισφορά της χώρας στον διεθνή αγώνα για το κλίμα: «Η Πορτογαλία κατάφερε να αποσυνδέσει αρκετές περιβαλλοντικές πιέσεις από την οικονομική ανάπτυξη κατά την περίοδο 2013-19. Διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στην έγκριση του Ευρωπαϊκού Νόμου για το Κλίμα και ενέκρινε τον Πορτογαλικό Νόμο-Πλαίσιο για το Κλίμα το 2021…». (ΟΑΣΑ)
Ηλέκτρα Καΐρη
Βιβλιογραφία
https://www.apambiente.pt/
Transição Climática
https://www.cpada.pt/en/project-europe-in-the-world
Portugal – Ranked 16th in the Global Sustainability Index