Η Τουρκία είναι μια χώρα με πλούσια ιστορία, πολιτισμό και ισχυρή γεωγραφική θέση που την καθιστά ένα σημαντικό δρώντα στη περιβαλλοντική πολιτική. Σύμφωνα με τον Ağırbaş (2019), η στρατηγική θέση της Τουρκίας της επιτρέπει να διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο σε αρκετούς τομείς, λειτουργώντας παράλληλα ως γέφυρα μεταξύ της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.
Παρά την διαχρονική ιστορία και τον πολιτισμό της, η Τουρκία αντιμετωπίζει πολλές περιβαλλοντικές προκλήσεις, λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Η υλοτομία έχει αναδειχθεί ως σοβαρή απειλή, καθώς η ζήτηση γης για γεωργικούς σκοπούς αυξάνεται συνεχώς, καταστρέφοντας φυσικά οικοσυστήματα και τοπία και προκαλώντας μείωση της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, η βιομηχανική δραστηριότητα έχει προκαλέσει ρύπανση του αέρα και μόλυνση του νερού, με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον. (Icoz, Ο. (1994)
Η Τουρκία έχει αναδειχθεί σε έναν βασικό παίκτη στις παγκόσμιες προσπάθειες για το περιβάλλον, με την υπογραφή διεθνείς συμφωνίες όπως το Πρωτόκολλο του Κιότο και η Συμφωνία του Παρισιού. (Toygür, I., Tekin, F., Soler i Lecha, E., & Danforth, N. (2022).
Η συμμετοχή της χώρας σε αυτές τις συμφωνίες αντικατοπτρίζει την κατανόησή της για τη σημασία της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμια κλίμακα. Το Πρωτόκολλο του Κιότο, που εγκρίθηκε το 1997, ήταν μία από τις πρώτες σημαντικές διεθνείς συμφωνίες με σκοπό τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η επικύρωση αυτής της συμφωνίας από την Τουρκία καταδεικνύει την αφοσίωσή της στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, το 2015, η Τουρκία υπέγραψε τη Συμφωνία του Παρισιού, η οποία καθόρισε φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Αυτή η κίνηση εδραιώνει το ρόλο της Τουρκίας ως υπεύθυνο μέλους της διεθνούς κοινότητας. (Republic of Türkiye – UNFCCC.,2023.)
Αν και δεν ανήκει στις χώρες με τις μεγαλύτερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, έχει λάβει σημαντικά μέτρα για τη μείωση των εκπομπών και την προώθηση βιώσιμων πρακτικών. Αυτό περιλαμβάνει επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, καθώς και την προώθηση οικολογικών πρωτοβουλιών, όπως η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων.
Οι προσπάθειες αυτές έχουν αναγνωριστεί, με την Τουρκία να ταξινομείται ανάμεσα στις πρώτες 5 χώρες στην Ευρώπη, ως προς την εγκατεστημένη χωρητικότητα σε ηλιακή ενέργεια. (Erkul, N. 2020)
Επίσης, έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σύμφωνα με το Έργο Ενίσχυσης των Απαιτούμενων Κοινών Προσπαθειών για τη Δράση για το Κλίμα, η Τουρκία έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών κατά 21% έως το 2030 και την αύξηση του ποσοστού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας στο 30% έως το 2023. Απόφαση που δείχνει την δέσμευση της για την κλιματική δράση και την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών. (Talu, N., & Kocaman, H. 2019).
Για την υλοποίηση αυτών των προσπαθειών εφαρμόζει πολιτικά και οικονομικά κίνητρα, όπως επενδύσεις σε καθαρές πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων επιδοτήσεων για την εγκατάσταση ηλιακών πάνελ και φορολογικών κινήτρων για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων. Αυτές οι πολιτικές ενθαρρύνουν τη μετάβαση σε βιώσιμες ενεργειακές πηγές και μείωση των εκπομπών.
Επιπλέον, έχει επενδύσει σημαντικά στην έρευνα και ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών, όπως αιολική και υδροηλεκτρική ενέργεια, πρωτοβουλίες που αποτελούν παράδειγμα ως προς την αποτελεσματική και σταδιακή αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.
Τονίζεται, επίσης, η σημασία της συνεργασίας με γειτονικές χώρες για την επίλυση κοινών προκλήσεων, όπως η συνεργασία με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία για την προστασία του Εύξεινου Πόντου από τη ρύπανση. Αυτές οι προσπάθειες ενισχύουν τη δυνατότητα της Τουρκίας να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις περιβαλλοντικές προκλήσεις σε διμερές και πολυμερές επίπεδο. (Uludağ, Mehmet Bülent; Karagül, Soner; Baba, Gürol, 2013)
Συμπερασματικά, η Τουρκία έχει κάνει σημαντικά βήματα, ιδίως με την επικύρωση της Συμφωνίας του Παρισιού και την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, η χώρα αντιμετωπίζει ακόμα προκλήσεις στην εφαρμογή βιώσιμων πολιτικών λόγω της αστικοποίησης και της εξάρτησής της από τα ορυκτά καύσιμα.
Το πράσινο κίνημα αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω της αντίφασης μεταξύ των στόχων του και των επιθυμιών του πληθυσμού. Πολλοί άνθρωποι επιθυμούν να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους, αλλά αυτό έχει κόστος για το περιβάλλον.
Αφροδίτη Έτζε Μάντικα
Βιβλιογραφία:
Republic of türkiye – United Nations Framework Convention on Climate Change. (2023.)https://unfccc.int/sites/default/files/NDC/2023-04/T%C3%9CRK%C4%B0YE_UPDATED%201st%20NDC_EN.pdf
Toygür, I., Tekin, F., Soler i Lecha, E., & Danforth, N. (2022). Turkey’s foreign policy and its consequences for the EU. [PDF document]. European Parliament. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2022/653662/EXPO_IDA(2022)653662_EN.pdf
Erkul, N. (2020, November 12). Turkey to rank 5th in Europe in renewable power growth. https://www.aa.com.tr/en/energy/solar/turkey–to–rank-5th–in–europe–in–renewable–power–growth/31035
Talu, N., & Kocaman, H. (2019). TURKEY‘S CLIMATE CHANGE POLICY, LEGAL AND INSTITUTIONAL FRAMEWORK. iklimIN. https://www.iklimin.org/wp-content/uploads/2020/03/modul_04_en-1.pdf
Uludağ, Mehmet Bülent; Karagül, Soner; Baba, Gürol, 2013, “Turkey’s Role in Energy Diplomacy from Competition to Cooperation: Theoretical and Factual Projections”. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/361268
Icoz, Ο. (1994). Sorunlari Turizmi Tehdit Ediyor muy çevre – dergipark. Anatolia. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1032591