“Επτά πόλεις μάραν ται σοφήν δια ρίζαν Ομήρου”, όπως δηλώνει και το αρχαίο ρητό, εφτά πόλεις δηλαδή μάχονται για την ρίζα του Ομήρου, του ποιητή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Το “Ομηρικό ζήτημα” που αφορά στην καταγωγή αλλά και την πατρότητα των Ομηρικών επών έχει απασχολήσει ανά τους αιώνες φιλόλογους, ιστορικούς, καθώς και δημόσιους φορείς. Τελικά, επτά πόλεις ισχυρίζονται ότι αποτελούν τον τόπο καταγωγής του ποιητή: Σμύρνη, Χίος, Ιθάκη, Πύλος, Αθήνα, Σαλαμίνα, Άργος.
Σύμφωνα με πολλούς μελετητές, η Χίος και η Σμύρνη αποτελούν τις επικρατέστερες πόλεις καταγωγής του ποιητή. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, πληθαίνουν οι μελετητές που υποστηρίζουν την Σαλαμίνα της Κύπρου ως γενέτειρα του Ομήρου. Ειδικότερα, η σχέση του Ομήρου με την Κύπρο παρουσιάζει δυο πλευρές: η πρώτη περιλαμβάνει τις μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων και μεταγενέστερων μελετητών, σχετικά με την καταγωγή του Ομήρου από την Κύπρο ή δεσμούς του με πρόσωπα από την Κύπρο. Σύμφωνα με αυτή, ο ποιητής ονομάστηκε Όμηρος, επειδή ο πατέρας του δόθηκε όμηρος στους Πέρσες από τους Κυπρίους. Από την Κύπρο ο Όμηρος ταξίδεψε στην Τροία για να καταλήξει τελικά στη Χίο, την οποία έκανε δεύτερή του πατρίδα.
Η αναφορά και στη Σαλαμίνα της Κύπρου ως πατρίδα του Ομήρου συναντάται σε πολλές φιλολογικές πηγές της Αρχαιότητας, ενώ άλλες αντιμετωπίζουν με δυσπιστία την κυπριακή καταγωγή του Ομήρου.Ο αρχαίος συγγραφέας Καλλικλής υποστήριζε ότι ο Όμηρος καταγόταν από την κυπριακή Σαλαμίνα. . Ο Ρωμαίος ρήτορας Κικέρων αναφέρει ότι τον Όμηρο διεκδικούσαν και οι Σαλαμίνιοι της Κύπρου.
Η δεύτερη εκδοχή αναφέρεται στην παρουσία της Κύπρου στα έργα του Ομήρου. Η Κύπρος εμφανίζεται και στα δυο επικά έργα του Ομήρου. Για τον Όμηρο, η Κύπρος είναι η αδιαμφισβήτητη γη της Αφροδίτης, η πιθανή πατρίδα του Διονύσου, κι ο τόπος που επισκέφθηκαν οι τρωικοί ήρωες Μενέλαος και Οδυσσέας και η Αθηνά-Μέντης. Αναφέρει ακόμη τις πόλεις της Πάφο και Ταμασσό και δυο βασιλιάδες της, τον Κινύρα και τον Δμήτορα Ιασίδη.
Όποια και αν είναι τελικά η καταγωγή του Ομήρου, είναι αδιάψευστη η συμβολή του στον πολιτισμό της Ελλάδας και της Κύπρου. Οι αναφορές μάλιστα που γίνονται στο έργο του για το νησί της Αφροδίτης, καταμαρτυρούν και την σύνδεση των δυο πολιτισμών, μια σύνδεση που υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων και υφίσταται μέχρι και σήμερα.
Βασιλική Φραγκούδη
Msc Πολιτιστική Διαχείριση και Επικοινωνία
Πηγές άρθρου:
http://www.polignosi.com/cgibin/hweb?-A=8287&-V=limmata
http://andreaskandreou.blogspot.com/2017/10/blog-post_25.html