Η μυθολογία αποτελεί έναν τρόπο κατανόησης και ερμηνείας του κόσμου. Οι βασικές έννοιες της είναι ο «κόσμος» και ο «άνθρωπος» και οι μύθοι δίνουν σκοπό σε όλα τα στοιχεία του πολιτισμού ενός κράτους. Ο μύθος συνίσταται στον εσωτερικό πυρήνα του πολιτισμού, δημιουργώντας την πολιτιστική πραγματικότητα ενώ η μυθολογία, γενικότερα, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις παραδόσεις και την ταυτότητα μιας χώρας καθώς επηρεάζει την τέχνη, τα κείμενα, τη μουσική και άλλα πολιτιστικά στοιχεία. Εκτός αυτών, η μυθολογία αποτελεί επιπλέον τη ρίζα πολλών θεμελιωδών φιλοσοφικών ερωτημάτων.
Σύμφωνα με τον F. Nietzsche, κάθε πολιτισμός που στερείται μυθοπλασίας, χάνει την υγιή δημιουργική φύση του – μόνο ο μύθος κάνει τον πολιτισμό πλήρη. (Shynkaruk, V. 2018). Η μυθολογία λειτουργεί ως ηθικός οδηγός παρέχοντας ένα σύνολο αξιών και πεποιθήσεων στην κοινωνία, στοιχεία που βελτιώνουν την ανθρώπινη σύνδεση και την κοινωνική συνοχή, ανεξαρτήτως των οποιονδήποτε διαφορετικών πεποιθήσεων μεταξύ των ανθρώπων. Μεταξύ των διαφόρων προέλευσης μύθων, κυρίως η ελληνική μυθολογία είναι αυτή που αποτελεί μια γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, που εξακολουθεί ακόμα να εμπλουτίζει την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
Στην αρχαία Ελλάδα, η Αφροδίτη ήταν η θεά της αγάπης, της ομορφιάς και της επιθυμίας και ως εκ τούτου συμμετείχε τόσο σε μεγάλες ιστορίες αγάπης όσο και σε ιστορίες με τραγικές συνέπειες. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ο τόπος γέννησης της θεάς του Έρωτα βρίσκεται στα ανοιχτά των Κυθήρων. Η ομορφότερη θεά που ανήκει στο δωδεκάθεο του Ολύμπου είναι η πρώτη θεά που δεν έχει μητέρα. Εκπορεύεται μόνο από τον αρσενικό δηλαδή τον ουρανό και «αναδύθηκε» στον αφρό της θάλασσας από τα γεννητικά όργανα του Ουρανού.
Παρόλο που η Αφροδίτη συνδέεται με την ελληνική μυθολογία, υπάρχει και μια άλλη εκδοχή και ένα μέρος που υποδηλώνει ότι καταγωγή της Αφροδίτης είναι από την Κύπρο.
Όχι πολύ μακριά από την πόλη της Πάφου, εκεί που χάρη στην φυσική ομορφιά του τόπου το βουνό ενώνεται με τη θάλασσα, στη νοτιοδυτική ακτογραμμή της Κύπρου βρίσκεται η Πέτρα του Ρωμιού. Η παράδοση λέει ότι ο Διγενής Ακρίτας σήκωσε την Πέτρα του Ρωμιού (ή αλλιώς τον Βράχο της Αφροδίτης) και ακόμη έναν διπλανό βράχο, γνωστό ως ο βράχος των Σαρακηνών, από το Τρόοδος και τους έριξε στα πλοία των Σαρακηνών για να σώσει την Κύπρο.
Ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Παυσανίας έγραψε ότι η ομορφιά των ακτών της Κύπρου συνεπήρε τον βασιλιά της Τεγέας, τον Αγαπήνορα, ο οποίος αφότου επέστρεψε από τον Τρωικό πόλεμο, ίδρυσε την πόλη που ονομαζόταν Πάφος. Επιπλέον, έχτισε ένα ιερό σε αυτή, αφιερώνοντας το στην θεά της αγάπης και της ομορφιάς, δηλαδή στη Θεά Άφροδίτη. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα γεγονότα, ο 13ος αιώνας π.Χ. θεωρείται ως η πιθανή εποχή ίδρυσης της Πάφου.
Η περιοχή της Πέτρας του Ρωμιού αποτελεί το μέρος όπου εκατοντάδες επισκέπτες προσεγγίζουν λόγο της αξίας του μύθου, απολαμβάνοντας συγχρόνως το γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας. Η δεύτερη ιστορία για τη γέννηση της Αφροδίτης λέει ότι η θεά αναδύθηκε από τα κύματα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον θρύλο, όταν ο Κρόνος -υιος του Ουρανού- ευνούχησε τον πατέρα του και πέταξε στη θάλασσα το μέρος αυτό του σώματος του, τότε ήταν που αναδύθηκε η Θεά Αφροδίτη, μέσα από τον αφρό που δημιουργήθηκε στην επιφάνεια της θάλασσας. Είναι γνωστή με την επωνυμία Κύπριδα αλλά και ως Αφροδίτη Ουράνια.
Ήταν μία θεά η οποία λάτρευε το νησί και που προστάτευε όλα τα προϊόντα της γης, συγκεκριμένα τα σιτηρά και το χαλκό. Ο Όμηρος αποκαλούσε την Αφροδίτη ως “Κύπρις”, που σημαίνει Θεά της Κύπρου. Έτσι, το όνομα του νησιού ταυτίζεται με τη λέξη “χαλκός” σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες: “cupro” στα ιταλικά, “cobre” στα ισπανικά, “copper” στα αγγλικά. Σήμερα η Αφροδίτη συνδέεται με σύμβολα αγάπης και γονιμότητας σε όλο τον κόσμο. Κάποια από αυτά είναι η άγρια τριανταφυλλιά, η ροδιά – σύμβολο καλοτυχίας και ευμάρειας- και η μυρτιά -το σύμβολο της ομορφιάς και της νεότητας-.
Τελικά ο μύθος της Πέτρα του Ρωμιού υποδεικνύει πως εάν κολυμπήσει κανείς γύρω της τρείς φορές, θα γνωρίσει την έρωτα της ζωής σύντομα. Ο τόπος και τις ιστορίες κάνουν την περιοχή του Πάφου και την Πέτρα του Ρωμιού μια πηγή έμπνευσης και δημιουργικότητας κυρίως για τους καλλιτέχνες αλλά όχι μόνο. Η ιστορία της γέννησης της Αφροδίτης από τον αφρό της θάλασσας είναι από τις πιο γνωστές της ελληνικής μυθολογίας και φανερώνει την σχέση του ελληνικού κόσμου με την Κύπρο, καθώς και την οικουμενική του επιρροή.
Roic Denisa Sabrina
Βιβλιογραφία:
Leeming, David A., ‘World mythology and cultural myths’, World Mythology: A Very Short Introduction, Very Short Introductions (New York, 2022; online edn, Oxford Academic, 20 Oct. 2022), https://doi.org/10.1093/actrade/9780197548264.003.0007
Shynkaruk, V., Salata, H., & Danylova, T. (2018). MYTH AS A PHENOMENON OF CULTURE. In National Academy of Managerial Staff of Culture and Arts Herald (Vol. 0, Issue 4). National Academy of Managerial Staff of Culture and Arts. https://doi.org/10.32461/2226-3209.4.2018.152938
Πέτρα του Ρωμιού, Republic of Cyprus Deputy Ministry of Tourism. https://www.visitcyprus.com/index.php/el/discovercyprus/rural/sites-monuments/732-birthplace-of-aphrodite-petra-tou-romiou
Τσαβλή, Ευαγγελία, Κινύρας. Μελέτη στον αρχαίο κυπριακό μύθο, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα 2009. doi: 10.12681/eadd/27814