Η γαστρονομική διπλωματία της Τουρκίας είναι μια ολοένα και πιο σημαντική πτυχή του τρόπου με τον οποίο οι τουρκικοί κρατικοί θεσμοί και οι ιδιωτικοί φορείς ασκούν διμερής ή πολυμερής πολιτιστική πολιτική (σε σχέση με άλλες χώρες). Η τουρκική κουζίνα έχει γίνει όλο και πιο δημοφιλής, με τις εξαγωγές τροφίμων και ροφήμων να αυξάνονται εκθετικά τα τελευταία χρόνια. Ως αποτέλεσμα, αυτή η γαστρονομική διπλωματία είχε σημαντικά οικονομικά οφέλη για την Τουρκία, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και υποστηρίζοντας τις τοπικές κοινότητες.
Η συμμετοχή ιδιωτικών φορέων στην προώθηση της τουρκικής κουζίνας στο εξωτερικό δείχνει πως τέτοιες πρωτοβουλίες απαιτούν συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
O Pamment είπε ότι “η χώρα έχει αναγνωρίσει τη δύναμη της κουζίνας της για την προώθηση μιας θετικής εικόνας του πολιτισμού της και έχει επενδύσει σε διάφορες πρωτοβουλίες για την προβολή της γαστρονομικής κληρονομιάς της στον κόσμο ” (2016).
Μέσω αυτών των πρωτοβουλιών, η τουρκική κουζίνα έχει γίνει πιο προσιτή παγκοσμίως, επιτρέποντας σε ανθρώπους από διαφορετικούς πολιτισμούς να έρθουν σε επαφή με την πλούσια και γευστική της κληρονομιά. Ένα παράδειγμα είναι το ετήσιο Φεστιβάλ Τροφίμων στην Κωνσταντινούπολη, στο οποίο οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν παραδοσιακά τουρκικά πιάτα που παρασκευάζονται από τους καλύτερους σεφ της χώρας. Επιπλέον, το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, ξεκίνησε ένα νέο πρόγραμμα που ονομάζεται “Τουρισμός γαστρονομίας”, το οποίο στοχεύει στην προώθηση τοπικών τροφίμων και παραδόσεων σε διάφορες περιοχές της χώρας. Σύμφωνα με τους Angey και Molho (2015), το υπουργείο έχει οργανώσει πολυάριθμες εκδηλώσεις, όπως φεστιβάλ φαγητού και γαστρονομικές περιηγήσεις, με στόχο την προβολή της τουρκικής κουζίνας και των μαγειρικών της παραδόσεων. Με αυτόν τον τρόπο, η Τουρκία όχι μόνο μοιράζεται την πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά, αλλά προσελκύει περισσότερους τουρίστες για να επισκεφθούν τη χώρα. Αυτά τα γεγονότα κατάφεραν να αναδείξουν τον τρόπο που η τουρκική κουζίνα αντανακλά αιώνες ιστορίας που επηρεάστηκαν από διαφορετικούς πολιτισμούς. Μέσω αυτής της ανταλλαγής ιδεών, οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας διευκολύνουν την πολιτιστική κατανόηση μεταξύ των εθνών σε όλο τον κόσμο.
Ενώ η κυβέρνηση θέτει την ατζέντα και κατανέμει πόρους, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως εστιατόρια, είναι εξίσου υπεύθυνες για τη δημιουργία και την προώθηση της τουρκικής κουζίνας. Αυτή η συνεργασία έχει οδηγήσει σε κάποια αξιοσημείωτα αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια, με το τουρκικό φαγητό να κερδίζει αυξανόμενη αναγνώριση σε διεθνές επίπεδο. Ο κόσμος έχει, πλέον, εκτιμήσει παραδοσιακά πιάτα από διάφορες περιοχές της Τουρκίας, όπως κεμπάπ, μπακλαβά, börek ή simit.
Αλλά και στο εξωτερικό, όπως για παράδειγμα το τουρκικό περίπτερο στην έκθεση του Μιλάνου, το 2015, το οποίο έδωσε έμφαση στον πλούτο και στο ιστορικό βάθος της τουρκικής κουζίνας_ προσφέροντας διάφορες τουρκικές λιχουδιές, σερβίροντας σορμπέ ροδιού, λουκούμι, τούρκικο τσάι, τουρκικό πρωινό, μπακλαβά και τούρκικο καφέ.
Το πρόγραμμα Mobile Turkish coffee Truck είναι μια δραστηριότητα γαστρονομικής διπλωματίας που ξεκίνησε στις ΗΠΑ το 2008. Θεωρείται η πιο μακροχρόνια και εξέχουσα πρακτική γαστρονομικής διπλωματίας στην Τουρκία. Το έργο βασίστηκε στο γεγονός, ότι ο τουρκικός καφές καταχωρήθηκε ως εμπορικό σήμα του τουρκικού πολιτισμού με την καταχώρισή του στον “Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας” στην UNESCO στις 5 Δεκεμβρίου 2013.
Η αρχή του έργου πραγματοποιήθηκε με την ίδρυση μιας ιστοσελίδας που ονομάζεται www.turkayfe.org. Δραστηριοποιείται με ένα φορτηγό καφέ που ταξίδευε στις ΗΠΑ για την προώθηση του τουρκικού καφέ, το οποίο ήταν διακοσμημένο με εντυπωσιακά μοτίβα που απεικονίζουν τον πλούτο και την ιστορική εξέλιξη του τουρκικού καφέ.
Το πρόγραμμα Mobile Turkish coffee Truck έχει οργανώσει εκδηλώσεις σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ. Πραγματοποιήθηκαν δραστηριότητες, όπως συναντήσεις με φοιτητές, παρουσιάσεις σε πανεπιστήμια, εκδηλώσεις στην τουρκική πρεσβεία και στην Νέα Υόρκη. Στη δεύτερη φάση του έργου, πραγματοποιήθηκαν διαφημιστικές εκδηλώσεις σε χώρες, όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γαλλία και ο Καναδάς. Το έργο διατήρησε παρουσία σε πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, όπως Facebook, Twitter, YouTube, Pinterest, Google +
Συμπερασματικά, μέσω της κουζίνας και της γαστρονομίας, η Τουρκία μπόρεσε να συνδεθεί με ανθρώπους από όλες τις γωνιές του πλανήτη και να προωθήσει τον πλούσιο πολιτισμό της στο εξωτερικό, ως ήπια μορφή ισχύος.
Αφροδίτη Μάντικα
Βιβλιογραφία
Eικόνα από https://www.lezzet.com.tr/yemek-tarifleri/ozel-gunler/cay-saati-tarifleri/turk-kahvesi
Vizyonumuz – Misyonumuz (2023). Διαθέσιμο: https://tanitma.ktb.gov.tr/TR-22523/vizyonumuz—misyonumuz.html
James Pamment, (2016), “Intersections Between Public Diplomacy& International Development: Case Studies in Converging Fields”, CPD Persepectives on Public Diplomacy Paper2. Διαθέσιμο https://uscpublicdiplomacy.org/sites/uscpublicdiplomacy.org/files/useruploads/u35361/Intersections%20Between%20PD%20International%20Development_final.pdf
KIZILDEMİR, Ö. ÖZTÜRK, E. SARIIŞIK, M. (2014). “Türk Mutfak Kültürünün
Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü Resmi İnternet Sitesi.
Maintaining national culture abroad countries of origin, Available at: https://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/35881/INTERACT-RR-2015_10_Culture.pdf;sequence=1(Accessed: 27 May 2023).
Cadmus.eui.eu (2023). Διαθέσιμο: https://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/35881/INTERACT-RR-2015_10_Culture.pdf;sequence=1
OLINS, W. (2005). “Making a National Brand”, The New Public Diplomacy: Soft
Palgrave Macmillan, σελίδες.169-190.
Power in International Relations içinde, Melissen, J. (ed.) New York:
KIZILDEMİR, Ö., Öztürk, E., & SARIIŞIK, M. (2014). Türk mutfak kültürünün tarihsel gelişiminde yaşanan değişimler. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 191-210.
TRT Haber Resmi Sitesi. http://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/milano-expo2015te-turkiye-ruzgari-esti-211599.html Milano EXPO 2015’te Türkiye rüzgarı esti (2015). Διαθέσιμο: https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/milano-expo-2015te-turkiye-ruzgari-esti-211599.html
Solmaz, Y. , Dülger Altıner, D. “Türk Mutfak Kültürü ve Beslenme Alışkanlıkları Üzerine Bir Değerlendirme” . Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi 1 (2018 ): 108-124 https://dergipark.org.tr/tr/pub/saktad/issue/41819/469523