Η ανάπτυξη της λεγόμενης γαστρονομικής διπλωματίας στην εποχή μας τείνει να λαμβάνει σοβαρές διαστάσεις, με όλο και περισσότερα κράτη να επιχειρούν να εκμεταλλευτούν συστηματικά τη γαστρονομική τους παράδοση, ως εργαλείο εργαλείο διακρατικής προσέγγισης, και τη γενικότερη δημιουργία συναισθημάτων και αντιλήψεων έλξης και συμπάθειας προς τα ίδια, από όσους γευτούν και ευαρεστηθούν με την παράδοση αυτή. Η Πολωνία δεν αποτελεί εξαίρεση.
Ο ίδιος ο Πολωνός Υπουργός Εξωτερικών, εν έτει 2018, Radoslaw Sikorski, είχε δηλώσει πως η χώρα εκμεταλλεύεται την κουζίνα της ως στρατηγικό εργαλείο, σε υψηλό επίπεδο, καθώς τα είδη γαστρονομίας είναι από τα λίγα δώρα τα οποία – βάσει κανόνων της διεθνούς διπλωματίας – μπορούν να γίνουν αποδεκτά μεταξύ διπλωματών, υπουργών κλπ. Επομένως, η Πολωνία αξιοποιεί την ευκαιρία που της δίνεται για τη δημιουργία συναισθήματα συμπάθειας σε ξένους αξιωματούχους μέσω της γεύσης.
Φυσικά, το εγχείρημα της πολωνικής γαστροδιπλωματίας δεν εξαντλείται στο ανώτερο διακρατικό επίπεδο. Σε μία συστράτευση κράτους και κοινωνίας, η Πολωνία φαίνεται πως προχωρά σε μία παγκόσμια εκστρατεία παρείσφρησης της εθνικής της κουζίνας σε αγορές και κοινωνίες σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.
Εκκινώντας από την πλέον συνήθη πρακτική της οργανωμένης συμμετοχής πολωνικών περιπτέρων σε εκθέσεις ανά τον πλανήτη, πέραν της συμμετοχής μεμονωμένων ομάδων, ατόμων ή φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών, υφίσταται και μία οργανωμένη κινητοποίηση των κρατικών φορέων είτε προς υποστήριξη, είτε και προς οργάνωση πρωτοβουλιών συμμετοχής. Ο συντονισμός τέτοιων δράσεων έχει καταφέρει να μεταφέρει την πολωνική γαστρονομία από τις Η.Π.Α. και την Ιταλία, στη σφαίρα της Δύσης, μέχρι και το Βιετνάμ, τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία στην Άπω Ανατολή.
Είναι χαρακτηριστική, του παραπάνω συντονισμού, η πρωτοβουλία δημιουργίας του brand “POLAND TASTES GOOD”[1] του Εθνικού Υποστηρικτικού Κέντρου για τη Γεωργία, που επιβλέπεται από το πολωνικό Υπουργείο Γεωργίας και Επαρχιακής Ανάπτυξης, και που έχει ως σκοπό της την υποστήριξη Πολωνών παραγωγών και εξαγωγέων, παράλληλα με τη δημιουργία μιας θετικής εικόνας και εξέχουσας αναγνωρισιμότητας της πολωνικής κουζίνας στο Εξωτερικό της χώρας. Η πρωτοβουλία έχει καταφέρει σοβαρό θετικό αντίκτυπο, καθώς – ενδεικτικά – μόνο το 2023 έχει οργανωμένη συμμετοχή σε 17 εκθέσεις διεθνώς, σε χώρες όπως η Γερμανία, η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ταϊλάνδη κλπ.
Επιπλέον, το πολωνικό κράτος ενισχύει τις προσπάθειές του σε αυτόν τον τομέα με την αξιοποίηση του συνδυασμού χρήσιμων σύγχρονων εργαλείων προβολής προσαρμοσμένων στις κοινωνίες και αγορές στις οποίες απευθύνεται. Ειδικότερα, στην περίπτωση της προβολής στην Ιταλία το 2016, η παρουσίαση της πολωνικής κουζίνας ως υψηλής γαστρονομίας – αρμόζουσας και πλησίον στα γούστα και τις συνήθειες του ιταλικού κοινού – έλαβε χώρα μέσω μίας μαζικής καμπάνιας στο διαδίκτυο, και ιδίως στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, που είναι ευρέως διαδεδομένα στην Ιταλία, η οποία συνδυάστηκε με γενικές πληροφορίες για την πολωνική παράδοση. Στον αντίποδα, στο Βιετνάμ το 2017, η προσέγγιση του κοινού με οργανωμένη από κρατικό φορέα προβολή, έγινε μέσω της χορηγίας έκδοσης στη χώρα ενός διεθνώς βραβευμένου βιβλίου για την πολωνική κουζίνα της Magdalena Bolalek, το “Polish Culinary Paths”[2], μιας συγγραφέα με σταθερή εστίαση στις απω-ανατολικές κουζίνες και κουλτούρες εν γένει, με σκοπό την προώθηση μιας προσέγγισης με τρόπο που θα ήταν πιο ευαίσθητη και συναφής στο τοπικό κοινό.
Η Πολωνία, λοιπόν, εστιάζοντας σε ένα κατεξοχήν παραδοσιοκρατικό στοιχείο του πολιτισμού της, τη γαστρονομία, επιχειρεί να επιτύχει τον διττό στόχο του να καταστήσει σαφές, ότι έχει αφήσει πίσω της την ένδεια και την εσωστρέφεια που την ανάγκασε να υφίσταται το πρόσφατο πολιτικό της παρελθόν αφενός, και την κατάστασή της ως μίας διεθνούς πολιτιστικής δύναμης αφετέρου. Η οργάνωση και ο συντονισμός όλων των ανωτέρω προσπαθειών, και η σύμμειξη τους σε μια συγκεχυμένη κρατική πολιτική, που συνδυάζεται με κοινωνική δυναμική και αξιοποιεί πολλαπλά σύγχρονα εργαλεία, δύναται να αποτελέσει ένα καλό πρότυπο.
Γεώργιος Κ. Κοτλίδας
Πηγές:
- USC Center on Public Diplomacy, Breaking Bread, Breaking Barriers, 19 Αυγούστου 2018. Διαθέσιμο σε: Breaking Bread, Breaking Barriers | USC Center on Public Diplomacy (uscpublicdiplomacy.org)
- SYLWIA WYSOCKA, From Poland with Taste, PAP, 15 Νοεμβρίου 2016. Διαθέσιμο σε: From Poland with taste – Poland.pl (polska.pl)
- LILIANA SMIECH, Out of the Polish Kitchen and Into America, The Warsaw Institute Review, 27 Οκτωβρίου 2020. Διαθέσιμο σε: Out of the Polish Kitchen and Into America – The Warsaw Institute Review
- LEE SUN-MIN, Cooking Traditions connect Korea and Poland, Korea JoongAng Daily, 13 Μαΐου 2019. Διαθέσιμο σε: Cooking traditions connect Korea and Poland (joins.com)
- Vietnam Plus, Polish cuisine book released in Hanoi, 20 Οκτωβρίου 2017. Διαθέσιμο σε: Polish cuisine book released in Hanoi | Culture – Sports | Vietnam+ (VietnamPlus)
- Food from Poland, Promotion of Polish Products on international markets, 10 Φεβρουαρίου 2023. Διαθέσιμο σε: Promotion of Polish products on international markets (foodfrompoland.pl)
[1] Ελλ.: «Η ΠΟΛΩΝΙΑ ΕΧΕΙ ΚΑΛΗ ΓΕΥΣΗ».
[2] Ελλ.: «Πολωνικά Μαγειρικά Μονοπάτια».