Ο πολιτιστικός τουρισμός είναι μία μορφή πολιτιστικής διπλωματίας που έχει ως σκοπό μέσω του τουρισμού να βελτιώσει την εικόνα μίας χώρας στους πολίτες άλλων χωρών. Αν και συνήθως όταν αναφερόμαστε στον πολιτιστικό τουρισμό φανταζόμαστε ιστορικά μνημεία και αξιοθεάτα, σύχρονα αξιοθεάτα μπορούν να γίνουν και αυτά πόλος έλξης για χιλιάδες τουρίστες. Ένα από αυτά τα παραδείγματα είναι ο πύργος Baiterek στο Καζακστάν.
Το Baiterek είναι ένας πύργος παρατήρησης στο κέντρο της Αστάνα, της πρωτεύουσας του Καζακστάν. Στα Καζακικά Baiterek σημαίνει το δέντρο ‘Λεύκα’ και είναι συνδεδεμένο με έναν αρχαίο μύθο του Καζακστάν. Η κατασκευή του Baiterek ξεκίνησε το 1996 με εντολή του προέδρου του Καζακστάν, Nursultan Nazarbayev και ολοκληρώθηκε το 2002. O σκοπός του μνημείου ήταν να κοσμίσει το κέντρο της Αστάνα, η οποία έγινε η νέα πρωτεύουσα του Καζακστάν το 1997. Το αρχικό σχέδιο του μνημείου το σχεδίασε ο ίδιος ο Nazarbayev σε μία χαρτοπετσέτα όταν ταξίδευε με το προεδρικό αεροπλάνο. Ο αρχιτέκτονας που ανέλαβε την κατασκευή του, ήταν ο Καζάκος Akmyrza Rustembekov. Αμέσως μετά τα εγκαίνια του, το Baiterek πήρε το βραβείο Gran Prix σε έναν διαγωνισμό που οργανώθηκε από την Διεθνή Ομοσπονδία της Ένωσης Αρχιτεκτόνων των χωρών του CIS (Commonwealth of Independent States).
Το μνημείο ενσαρκώνει έναν αρχαίο μύθο του Καζακστάν, όπου το Baiterek είναι το Δέντρο της Ζωής χτισμένο στον Παγκόσμιο Ποταμό. Στην κορυφή του Baiterek, πάνω στα κλαδιά του, έχει χτίσει την φωλιά του το μαγικό πουλί Samruk και αφήνει κάθε φορά ένα χρυσό αυγό το οποίο συμβολίζει την ευτυχία και το ξεκίνημα της ζωής, όμως στις ρίζες του παραμονεύει ο δράκος Aydakhar που θέλει να φάει το αυγό και να σταματήσει τη ζωή. Έτσι και το Baiterek στο κέντρο της Αστάνα συμβολίζει το ξεκίνημα μιας νέας ζωής για το Καζακστάν, με την ανεξαρτησία του από την Σοβιετική Ένωση το 1991 και με την μεταφορά της πρωτεύουσας από την Άλμα-Άτα στην Αστάνα το 1997. Συμβολίζει επίσης ευρύτερα, την διαρκή πάλη του Καζακστάν ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως, στο καλό και στο κακό. Είναι χτισμένο στις όχθες του ποταμού Ishim, ο οποίος συμβολίζει τον Παγκόσμιο Ποταμό του μύθου.
Το ύψος του πύργου είναι 97 μέτρα σε αναλογία με το έτος 1997, όπου μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα. Ο πύργος στηρίζεται σε 500 πασάλους και το βάρος του ξεπερνά τους 1000 τόνους. Στην κορυφή του πύργου στέκεται μία τεράστια σφαίρα κατασκευασμένη από γυαλί και ζυγίζει σχεδόν 300 τόνους. Η διάμετρος της είναι 22 μέτρα και το γυαλί αποκαλείται ‘’χαμαιλέοντας’’ επειδή έχει τη δυνατότητα να αλλάζει χρώμα ανάλογα με τον φωτισμό και την ώρα της ημέρας.
Βασισμένο στο μύθο του δέντρου της ζωής, είναι χωρισμένο σε τρία επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο είναι υπόγειο, το οποίο βρίσκεται 4,5 μέτρα κάτω από τη γη και εκεί υπάρχουν καφέ, ενυδρία και έργα τέχνης. Το δεύτερο επίπεδο, το οποίο συμβολίζει τη γη, διαθέτει πανοραμικά ασανσέρ κατασκευασμένα από γυαλί τα οποία μεταφέρουν τους επισκέπτες προς τα πάνω. Το τρίτο επίπεδο, το οποίο συμβολίζει τον ουρανό, είναι η γυάλινη σφαίρα, όπου μέσα βρίσκεται ένα μπαρ και μία ευρύχωρη αίθουσα. Μέσα στην αίθουσα, υπάρχει μία ξύλινη υδρόγειος σφαίρα η οποία έχει 17 ακτίνες, με τις υπογραφές εκπροσώπων διαφόρων θρησκειών. Επίσης, στην κορυφή υπάρχει ένα ομοίωμα της παλάμης του προέδρου του Καζακσταν Nursultan Nazerbayev.
Στα πλαίσια του πολιτιστικού τουρισμού, το Baiterek αποτελεί έναν μικρό καθρέπτη της κουλτούρας του Καζακστάν, η οποία έχει πλούσιες και αρχαίες ρίζες, αλλά συνεχώς αναγεννάται. Κάθε χρόνο το επισκέπτονται περίπου 500 χιλιάδες τουρίστες, και ο αριθμός των επισκεπτών συνεχώς αυξάνεται, γεγονός που αποδεικνύει την επιτυχία του συγκεκριμένου αξιοθέατου ως ένα πόλος έλξης πολιτιστικού τουρισμού για την χώρα του Καζακστάν.
Γρηγόριος Τζήκας
Ενδεικτικές Πηγές:
Nataliya Muratova, The Tree of Life and the Symbol of the New Capital of Kazakhstan – The Baiterek monument in Astana (2023)
Mehmet Arslan, The significance of shifting capital of Kazakhstan from Almaty to Astana: An evaluation on the basis of geopolitical and demographic developments (2014)
Sabina Rakhimbay, Dauren Zhurkabayev, Bolotbek Tabaldiev, Aidynbek Nurgaliev, Baiterek is the most recognizable brand in Kazakhstan (2021)
Πηγή εικόνας: https://unsplash.com/photos/a-tall-tower-with-a-golden-dome-in-the-middle-of-a-city-Bo8krugxuCU
