Η δημιουργία του Μουσείου Centre National d’Art et de Culture, Georges Pompidou αποτελεί εμβληματικό σταθμό για την πολιτιστική διπλωματία των ευρωπαϊκών κρατών. Ο Εμπνευστής του μουσείου, Georges Pompidou, πρόεδρος της Γαλλίας από το 1969 μέχρι και το 1974, στόχευε στη δημιουργία ενός σύγχρονου πολιτιστικού χώρου, τόσο αρχιτεκτονικά όσο και καλλιτεχνικά,το οποίο θα αποτελούσε ένα διαχρονικό σταθμό της διεθνούς και της παριζιάνικης πολιτιστικής ζωής. Το όραμα του συμπεριελάμβανε τη διατήρηση της πολιτιστικής “υπεροχής” της Γαλλίας, την περαιτέρω ανάδειξη της χώρας ως κέντρο πολιτισμού και ως τουριστικό επίκεντρο της Ευρώπης. Το όραμα του Pompidou είχε μία παράλληλη ξεχωριστή ομορφιά καθώς σε αυτό ξεχώριζε διακριτά η αντίληψη του προέδρου πως η δύναμη της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας προέκυπτε από την πολιτιστική της κληρονομιά και τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία. Όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει ο πρόεδρος Pompidou, ῾῾Το μουσείο αυτό θέλω με πάθος να είναι ένα πολιτιστικό κέντρο το οποίο θα είναι συγχρόνως μουσείο όσο και χώρος δημιουργίας῾῾.
Το μουσείο βρίσκεται στην καρδία του Παρισίου. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1969, ενώ τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν το 1977 μετά το θάνατο του προέδρου, από το διάδοχο του Valery Giscard d’Estaing. Αρχιτέκτονες ήταν ο αγγλικής καταγωγής Richard Rogers και o ιταλικής καταγωγής Renzo Piano. Άσημοι και οι δύο τη συγκεκριμένη εποχή, κέρδισαν το διαγωνισμό τον οποίο είχε προκηρύξει η κυβέρνηση της Γαλλίας. Η πρότασή τους ταυτίστηκε με το όραμα που περιέβαλλε τη δημιουργία του μουσείου. Τι είναι αυτό που κάνει όμως το μουσείο τόσο ξεχωριστό;
Στόχος των αρχιτεκτόνων ήταν η εξοικονόμηση χώρου στο εσωτερικού του μουσείου. Παρατηρώντας λοιπόν το μουσείου εξωτερικά, ο επισκέπτης βλέπει όλο τον απαραίτητο λειτουργικό εξοπλισμό ενός κτηρίου να καλύπτει όλες τις εξωτερικές επιφάνειες. Όλες οι σωληνώσεις για το νερό, τη ψύξη και τη θέρμανση, οι ανελκυστήρες, τα καλώδια για το ρεύμα, όλα περιβάλλουν τις εξωτερικές επιφάνειες βαμμένα σε έντονα χρώματα. Όλο το μέσα ενός κτηρίου, τα σωθικά του, έχουν βγει σε κοινή θέα προς τα έξω. Ένα τέρας υψώνεται με θάρρος και θράσος στην καρδιά της πόλης. Θάρρος και θράσος που χρειάστηκε και η Πέμπτη Γαλλική Διπλωματία προκειμένου να επιβιώσει στην ακμάζουσα μεταπολεμική Ευρώπη της δεκαετίας του 1970, καινοτομώντας πολιτιστικά και πρωτοπορώντας καλλιτεχνικά.
Το Μουσείο αποτελεί ένα σταυροδρόμι πολιτισμού καθώς στους χώρους του φιλοξενούνται το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονής Τέχνης (το μεγαλύτερο μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Ευρώπη), η Δημόσια Βιβλιοθήκη, το Ινστιτούτο Ακουστικής και Μουσικής Έρευνας και ξεχωριστές αίθουσες που φιλοξενούν εκθέσεις πεπερασμένης διάρκειας. Στο Μουσείο εκτίθενται περισσότερα από 50.000 έργα τέχνης από περισσότερους από 42.000 δημιουργούς. Το μουσείο το έχουν επισκεφθεί από τη δημιουργία του μέχρι σήμερα περισσότεροι από 150 εκατομμύρια άνθρωποι.
Το αποτύπωμα του οράματος του Pompidou είναι για εμένα καθαρό καθώς επισκέφθηκα το μουσείο σε μικρή ηλικία, περίπου 8 χρονών. Το μεγαλείο της τέχνης που φιλοξενεί, η αρχιτεκτονική διάθεση του μουσείου να σε συναρπάσει ή να σε απογοητεύσει, το παιχνίδι της αρχιτεκτονικής με τη συστηματοποιημένη αντίληψη μας περί χώρου, το βλέμμα του μουσείου στο μέλλον αλλά και η άσβεστη διάθεση μου να το επισκεφθώ ξανά και ξανά αποτελεί σε προσωπικό επίπεδο απόδειξη της πραγμάτωσης του οράματος του Pompidou και της ενσάρκωσης του ρόλου της πολιτιστικής διπλωματίας. Η Γαλλία έχει κερδίσει ένα κομμάτι μου απλά και μόνο μέσα από ένα μουσείο.
Δημήτρης Λύτρας
Πηγές
