Είναι ενδεικτική η εκτεταμένη διάδοση και έρευνα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο Ισραήλ, ακόμα και στον 21ο αιώνα, για ιστορικούς και θρησκευτικούς λόγους. Κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, η κοινή ελληνιστική ήταν η γλώσσα συνδιαλλαγής των ανθρώπων διαφορετικής καταγωγής και ο δίαυλος επικοινωνίας του λαού με το κράτος. Το ενδιαφέρον των λαών της περιοχής έγκειται στο γεγονός, ότι πολλές πηγές για την ιστορία της Μέσης Ανατολής και θρησκευτικά κείμενα, όπως η Παλαιά και Καινή Διαθήκη είναι γραμμένα στα ελληνικά. Αυτό είχε ως απόρροια να ιδρυθούν πολλά ινστιτούτα έρευνας στο Ισραήλ για τη μελέτη και τη διδασκαλία τους, ενώ σημαντικός αριθμός πανεπιστημίων έχουν συμπεριλάβει σχετικά μαθήματα στα προγράμματα σπουδών τους.
Πιο συγκεκριμένα, η «Ισραηλιτική Κοινότητα για την προώθηση των Κλασσικών Σπουδών» ιδρύθηκε το 1971 κι αποτελεί το πρώτο επίσημο ίδρυμα του Ισραήλ για την προώθηση των κλασικών σπουδών. Η κοινότητα διοργανώνει ένα ετήσιο συνέδριο, όπου παρουσιάζονται οι νέες πραγματείες Ισραηλινών και ξένων επιστημόνων πάνω στους αρχαίους Έλληνες κλασικούς, φέρνοντας σε επαφή τους Ισραηλινούς κλασικιστές με αυτούς του εξωτερικού. Επίσης, το ίδρυμα εκδίδει το ετήσιο περιοδικό «Scripta Classica Israelica», στο οποίο παρατίθενται άρθρα, σχολιασμοί και εκθέσεις για την αρχαία ιστορία και τους ΄Ελληνες κλασικούς στα εβραϊκά, εμπεριέχοντας όμως, άρθρα και σε άλλες γλώσσες, όπως τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ιταλικά και τα λατινικά. Η έκδοση του περιοδικού υποστηρίζεται από το Πανεπιστήμιο του Τελ-Αβίβ, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Ισραήλ, το Πανεπιστήμιο Bar-Ilan, το Ben Gurion Πανεπιστήμιο στο Negev, το Πανεπιστήμιο της Χάιφα και το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ.
Ένας ακόμα οργανισμός, ο οποίος στοχεύει στην ανάδειξη των ανθρωπιστικών επιστημών και την καλλιέργεια του αμοιβαίου σεβασμού των πολιτισμών της Μέσης Ανατολής με της Δύσης, είναι το ίδρυμα «Polis» ή αλλιώς το «Ινστιτούτο Γλωσσών και Ανθρωπιστικών Σπουδών της Ιερουσαλήμ». Το Ινστιτούτο ιδρύθηκε το 2011 και δίνει τη δυνατότητα εκμάθησης αρχαίων γλωσσών, ενώ προσφέρει πάνω από 20 μαθήματα στην αρχαία ελληνική είτε δια ζώσης είτε μέσω διαδικτύου. Τα μαθήματα αυτά απευθύνονται κυρίως σε επαγγελματίες που ασχολούνται με τη φιλοσοφία, τη φαρμακευτική, την ποίηση και τη λογοτεχνία.
Επιπλέον, πολλά ισραηλινά πανεπιστήμια κατέχουν τμήματα Κλασσικών Σπουδών, προσφέροντας προπτυχιακά, μεταπτυχιακά και διδακτορικά πτυχία στους ενδιαφερόμενους. Τέτοια πανεπιστήμια είναι τo Bar-Ilan στο Ραμάτ Γκαν του Τελ-Αβίβ και το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Το δεύτερο μάλιστα, κατέχει ειδικό τμήμα που συνδυάζει το ρωμαϊκό και ελληνικό πολιτισμό μέσα από την ενασχόληση με το αρχαίο θέατρο, τη φιλοσοφία, την ιστορία, τη γλωσσολογία, τα δικανικά κείμενα, τη λογοτεχνία και τη φιλολογία. Αξιοσημείωτο είναι πως το τμήμα έχει ιδρύσει το «Ισραηλινό Ινστιτούτο Βιβλικών Σπουδών», όπου διδάσκεται η ελληνική γλώσσα των βιβλικών περιόδων, ώστε να γίνεται αντιληπτή η βαθιά σύνδεση της ελληνικής και της εβραϊκής γλώσσας και φιλόλογοι, ιστορικοί, καλλιτέχνες, αρχαιολόγοι και γλωσσολόγοι να ερευνούν την Παλαιά και Καινή Διαθήκη από τα πρωτότυπα κείμενα.
Ως εκ τούτου, στο Ισραήλ ενισχύεται σημαντικά η εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με τη στήριξη των επίσημων ακαδημαϊκών φορέων. Η αρχαία ελληνική προωθείται ως ένα εργαλείο χρήσιμο στις ανθρωπιστικές σπουδές και τις θετικές επιστήμες κι ως μέσο έρευνας της ιστορίας της περιοχής από τις πρωτότυπες πηγές. Η γλώσσα λειτουργεί ως πολιτιστικός διπλωμάτης ούσα φορέας των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων, της ιδιοσυγκρασίας και των βαθύτερων νοημάτων ενός λαού, με αποτέλεσμα οι Ισραηλινοί να έρχονται σε επαφή με την ελληνική ιστορία και πολιτισμό. Η χρήση των ελληνικών ταυτόχρονα με τα εβραϊκά αποδεικνύει τη συνύπαρξη αυτών των γλωσσών χρονικά, τοπικά, αλλά και μέσα στις ίδιες τις αρχαίες γραφές, επισημαίνοντας με αυτόν τον τρόπο τα κοινά πολιτισμικά χαρακτηριστικά και τη σύνδεση των δύο λαών.
Ελισάβετ Χατζηδάκη
Βιβλιογραφία
Institute of Biblical Studies, Biblical Greek, Διαθέσιμοσε: https://israelbiblicalstudies.com/biblical-languages/biblical-greek-part-1/(30/12/2021)
Polis, The Jerusalem Institute of Languages and Humanities, Ancient Greek, Διαθέσιμοσε:https://www.polisjerusalem.org/language/ancient-greek/(30/12/2021)
Department of Classical Studies, Faculty of Humanities, The Hebrew University of Jerusalem, Διαθέσιμοσε:https://en.classics.huji.ac.il/(30/12/2021)
Scripta Classica Israelica, Διαθέσιμοσε:https://scriptaclassica.org/index.php/sci/about(30/12/2021)
The Israel Society for the Promotion of Classical Studies,Διαθέσιμοσε:https://www.israel-classics.org/(30/12/2021)
Department of Classical Studies, Faculty of Humanities, Bar-Ilan University, Διαθέσιμοσε: https://classics.biu.ac.il/en (30/12/2021)
