Οι πρώτες οικογένειες ελληνικής καταγωγής, οι οποίες προσέγγισαν την μακρινή Χιλή τον 19ο αιώνα εγκαταστάθηκαν στην παραλιακή πόλη της Αντοφαγάστα. Η μικρή πόλη-λιμάνι είναι ιδιαίτερα γνωστή στον εμπορικό κόσμο, καθώς από εκεί εξάγεται ο χαλκός της Χιλής σε μεγάλα βιομηχανικά κέντρα ανά τον κόσμο. Για τους Έλληνες που κατέφθασαν εκεί σχεδόν δύο αιώνες πριν, το κίνητρο της μετακίνησης τους προς την Αντοφαγάστα υπήρξε η εκμετάλλευση νιτρικού άλατος, η επεξεργασία του οποίου ήταν ευρέως διαδεδομένη εκείνη την εποχή.
Ο ελληνικής καταγωγής Μιγκέλ Πολίτης Χαραμής αποφάσισε να συλλέξει και να διασώσει τις μοναδικές πληροφορίες που είναι σήμερα διαθέσιμες για τους πρώτους Έλληνες της Χιλής. Ο Πολίτης ανέλαβε το δύσκολο έργο να ανακατασκευάσει το χρονικό της άφιξης και εξέλιξης της ελληνικής κοινότητας, μετά την καταστροφή των αρχείων που περιείχαν σχετικά στοιχεία λόγω πυρκαγιάς. Το εν λόγω υλικό αποτελεί κομμάτι ενός κληροδοτήματος που ανήκει στη διασημότερη εφημερίδα της Αντοφαγάστα με τίτλο “El mercurio” (“Ο ταχυδρόμος”) και δημοσιεύθηκε ως βιβλίο με τον τίτλο “Grecia y los Griegos” (“Η Ελλάδα και ο λαός της”).
Ο Μιγκέλ Πολίτης Χαραμής διετέλεσε Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Χιλής κατά την περίοδο 2008-2010, η οποία έχει ως στόχο την οργάνωση των οκτώ κοινοτήτων της ομογένειας στη Χιλή. Η προσπάθεια του να καταγράψει εκ νέου την ιστορία του ελληνισμού στο έδαφος της Χιλής αποτελεί ένα αξιόλογο παράδειγμα πολιτιστικής διπλωματίας, διότι η έκδοση του βιβλίου καθίσταται ένα μεγάλο και ουσιώδες βήμα προς τη διατήρηση της επαφής των Ελλήνων της Χιλής με τις ρίζες τους.
Πράγματι, είναι εμφανής η πρόθεση των Ελλήνων της Αντοφαγάστα, σήμερα πλέον τέταρτης και πέμπτης γενιάς, να κρατήσουν την σύνδεση τους με την Ελλάδα. Η πόλη διαθέτει Ελληνικό Σύλλογο Αλληλοβοήθειας, Επίτιμο Προξενείο, ελληνικό σχολείο, μία Αδελφότητα Ελληνίδων Φιλόπτωχων Κυριών, θίασο και χορευτικό συγκρότημα, ενώ για κάποια χρόνια υπήρχε και Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο Ελληνικός Σύλλογος Αλληλοβοήθειας έκτισε το «Ελληνικό Αθηναίο» (“Ateneo Helénico”), όπου λαμβάνουν χώρα διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, και διοργάνωσε το ραδιοφωνικό πρόγραμμα με όνομα “Grecia Inmortal” (“Αθάνατη Ελλάδα”). Η αξιοσημείωτη παρουσία της ελληνικής κοινότητας, κατά τον εορτασμό της Εβδομάδας της Αντοφαγάστα, αποδεικνύει έμπρακτα την επιδίωξη να διαδοθούν οι ελληνικές αξίες στην πόλη.
Η βαρύτητα που δίνουν οι Έλληνες της Αντοφαγάστα στην ιστορία τους και στον τόπο καταγωγής τους, μέσω της καταγραφής των γεγονότων και της διάδοσης των ιδεών που τους συνδέουν συγκινεί και εμπνέει. Δημιουργούν την αίσθηση πως ο ελληνισμός είναι ζωντανός σε έναν τόπο τόσο μακριά από την Ελλάδα και αυτό είναι αληθινά αξιοθαύμαστο.
Βασιλική Τσακλίδου
Πηγές:
https://www.apocatastasis.com/xili-antofagasta-ellinika.php
https://24grammata.com/ελληνική-παροικία-της-αντοφαγάστα-βό/