Οι μουσειακοί χώροι θεωρούνται οι κατ’ εξοχήν χώροι συνδιαλλαγής της ιστορίας, της τέχνης και της σύγχρονης παρατήρησης. Οι μεγάλες πρωτεύουσες είθισται να συμπεριλαμβάνουν στην πολιτιστική τους ζωή αυτούς τους ναούς στους οποίους φυλάσσεται κατά μία έννοια το παρελθόν δηλαδή τα έργα τέχνης όλων των εποχών. Η πολιτιστική τους αξία όπως και η εκπαιδευτική τους προσφορά είναι αυτονόητες προεκτάσεις όταν γίνεται λόγος για τέτοιου είδους εγκαταστάσεις. Με αφορμή τον κλάδο της Πολιτιστικής Διπλωματίας, η οποία δύναται να ασκηθεί μέσω των Μουσειακών χώρων, θα παρουσιάσουμε το Μουσείο Ερμιτάζ, την προσφορά του στην πολιτιστική ζωή της Αγίας Πετρούπολης στη Ρωσία, καθώς και μία σύντομη επισκόπηση της ιστορίας του ίδιου του κτηρίου και της ονομασίας του.
Η πολιτιστική ευρύτητα των μουσείων και δή του Ερμιτάζ εντοπίζεται στα ίδια τα εκθέματα από τα οποία έχουν συσταθεί οι εκθεσιακές τους συνθέσεις, στη διεθνή επισκεψιμότητα, την οποία γνωρίζουν όσο και στη ψηφιοποιημένη ξενάγηση, την οποία παρέχουν μέσω διαδικτυακών ιστότοπων. Ένα άλλο σημείο στο οποίο μπορεί κανείς να αναγάγει την πολιτιστική αυτή προέκταση ενός Μουσείου είναι αυτή της ονομασίας την οποία κατέχει. / Ένα άλλο σημείο στο οποίο διαφαίνεται ο πολιτιστικός πλούτος προσμίξεων και επιρροών ενός μουσείου είναι ενίοτε η ονομασία τους, όπως προκύπτει στο συγκεκριμένο παράδειγμα. Πιο συγκεκριμένα το Μουσειακό συγκρότημα στην Αγία Πετρούπολη φέρει την ονομασία Ερμιτάζ. Η ονομασία αυτή διαθέτει γαλλική ρίζα και σημαίνει το Ερημητήριο. Αρκεί κανείς να σκεφτεί πως η γαλλική γλώσσα αποτελούσε την εκλεπτυσμένη και επίσημη γλώσσα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπήρξε λοιπόν, ως εκ τούτου και η γλώσσα της λογοτεχνίας, της πολιτικής των επίσημων εγγράφων. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ένα από τα σημαντικότερα κρατικά μουσεία σήμερα της Ρωσίας διατηρεί την γαλλικής προέλευσης επωνυμία.
Η ιστορία θέλει τη δημιουργία του συγκροτήματος Ερμιτάζ συνυφασμένη με το πρόσωπο της Μεγάλης Αικατερίνης. Η ίδρυση του ανέρχεται στο 1764 από την ίδια την αυτοκράτειρα. Σε ένα από τα 5 κτίρια του Ερμιτάζ, στο Χειμερινό Παλάτι κατοικούσαν οι Ρώσοι Τσάροι μέχρι και την πτώση του αυτοκρατορικού θρόνου στην Ρωσία. Η Αγία Πετρούπολη υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα της Ρωσικής αυτοκρατορίας και για αυτό τον λόγο το Ερμιτάζ ως σύστημα ανακτόρων και κέντρο τεχνών αντανακλούσε και πολιτική ισχύ. Με την ίδρυση του εγκαινιάστηκε η περίοδος επαναπροσδιορισμού της εικόνας της Ρωσικής αυτοκρατορίας στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Η στρατηγική της αυτοκράτειρας αφορούσε στην αναβάθμιση τόσο του βεληνεκούς της αυτοκρατορίας σε διεθνές επίπεδο αλλά και στην αύξηση της σκληρής ισχύος. Θέτοντας έναν τέτοιο σχεδιασμό, η Μεγάλη Αικατερίνη νοηματοδότησε με διαχρονική πνοή τα τεκταινόμενα στην Αγία Πετρούπολη, αναφορικά με την διττή επιρροή της μέχρι και σήμερα ως ιστορικά πολιτικό κέντρο αλλά και πολιτιστικά ενεργό αστικό κέντρο.
Ανάμεσα στις ποικίλες εκθεσιακές ομάδες του Ερμιτάζ βρίσκονται και εκθέματα από την Αρχαία Ελλάδα και την Κύπρο. Θεματικές εκθέσεις νομισμάτων αγαλμάτων και ασπίδων βρίσκονται διαθέσιμες στις αίθουσες του Μουσείου. Από τα πιο δημοφιλή ωστόσο εκθέματα θεωρείται η Αφροδίτη της Ταυρίδας. Το άγαλμα αυτό ανάγεται στον 3ο ή 2ο αι.π.Χ. . Σύμφωνα με τις επίσημες αναφορές πρόκειται για αντιγραφή της Κνιδίας Αφροδίτης του Πραξιτέλους του 5 αι π.Χ. Ο Μεγάλος Πέτρος ήταν αυτός που το μετέφερε στο ανάκτορο της Ταυρίδος από όπου πήρε και το όνομά του.
Επί του συνόλου του, το Μουσειακό συγκρότημα λειτουργεί αφοπλιστικά προς όλες τις κατευθύνσεις. Μπορεί κανείς να διαπιστώσει αυτήν του την ιδιαιτερότητα από την πρώτη ματιά της εξωτερικής αρχιτεκτονικής του εμβέλειας μέχρι τη συνειδητοποίηση της μεγαλειότητάς του ως σύμβολο εθνικής και ιστορικής παρακαταθήκης. Το βέβαιο είναι πως στη σύγχρονη εποχή, αναντίλεκτα, αποτελεί ένα από τα παλαιότερα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.
Βασιλική Χρυσοβαλάντω Φουντούκου
Βιβλιογραφία:
Winter Palace St Petersburg Russia Stock Photo – Download Image Now – iStock (istockphoto.com)
The State Hermitage Museum, St. Petersburg, Ρωσία — Google Arts & Culture
State Hermitage Museum, St. Petersburg, Russia (saint-petersburg.com)
Эрмитаж: сайт для посетителей – билеты, экскурсии – ЭРМИТАЖ МУЗЕЙ (hermitagemuseum.ru)
Aphrodite (Venus Tauride). Saint Petersburg, State Hermitage Museum. (ancientrome.ru)μουσειοερμιταζ (slideshare.net)