Το nation-branding, ή αλλιώς η επικοινωνιακή διαχείριση εθνικής ταυτότητας μιας χώρας, αποτελεί σημαντικό μέσο έκφρασης της συγκριτικής δύναμης που κάνει ένα κράτος να ξεχωρίζει με τη θετική εικόνα που προάγει έξω από τα σύνορά του. Στο πλαίσιο του marketing, η λέξη brand ορίζεται ως η εμπορική ταυτότητα ενός προϊόντος και branding η διαδικασία επικοινωνίας και διαχείρισης της ταυτότητας ενός προϊόντος με στόχο τη θεμελίωση και τη διαχείριση της φήμης του (Anholt, 2007). Η διαδικασία του branding προβλέπει στρατηγική επικοινωνία, δηλαδή επικοινωνία που προωθεί την επίτευξη μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων στρατηγικών στόχων ενός οργανισμού. Το nation branding, αποτελεί ειδική κατηγορία στρατηγικής επικοινωνίας, καθώς δεν αφορά την προώθηση ενός προϊόντος, αλλά μίας χώρας. Σχετίζεται με την διαμόρφωση και την προώθηση της καλής φήμης μίας χώρας, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο θα παρουσιαστεί μία χώρα πιο ελκυστική στη διεθνή αγορά.
Επομένως, αντιλαμβανόμενοι τη χώρα ως brand, nation branding θα θεωρήσουμε την «σκόπιμη και σχεδιασμένη επωφελή διαχείριση ταυτότητας μιας χώρας με βάση τα οικεία εθνικά της χαρακτηριστικά, στο πλαίσιο της ανάδειξης συγκριτικών πλεονεκτημάτων» (Πέππας, 2010, σελ.12)
Nation-branding: η περίπτωση του Βελγίου
Τον Μάιο του 2023, ο Πρωθυπουργός του Βελγίου Alexander De Croo ανακοίνωσε τη διεθνή καμπάνια προώθησης, “Embracing Openness”, που αποσκοπεί στην ανέλιξη της διεθνούς εικόνας της χώρας μέσα από την ανάδειξη της ανοιχτής στάσης του Βελγίου προς την καινοτομία, μέσω της συνεργασίας και της πολυπολιτισμικότητας. Η παραπάνω καμπάνια τονίζει τη σημασία της ευχάριστης συνύπαρξης ανθρώπων πολλών διαφορετικών εθνικοτήτων, οι οποίοι μοιράζονται τις εμπειρίες τους σχετικά με τους Βέλγους και το Βέλγιο, ο καθένας στην μητρική του γλώσσα. Το παραπάνω, αν και αξιόλογο παράδειγμα nation-branding, δεν έχει καταφέρει να καταρρίψει τη στάση διαφόρων φορέων και ερευνών που αξιολογούν τις τακτικές προώθησης του Βελγίου ως καμπάνιες συντηρητικές και μη επαρκούς προβολής. Αν και το έντονα κοσμοπολίτικο στοιχείο του Βελγίου συντηρεί την ιδιομορφία του τόπου και καθιστά τις Βρυξέλλες τη δεύτερη πιο πολυπολιτισμική πόλη στον κόσμο, αμέσως μετά το Ντουμπάι, δεν είναι επαρκές για να τραβήξει το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού και των δυνητικών της επισκεπτών.
Αν και τομέας που συχνά δεν συνδέουμε άμεσα με την εξωτερική πολιτική, η γαστρονομία αποτελεί σημαντικό συντελεστή ανάδειξης ήπιας ισχύος. Συντελεστή που το Βέλγιο μπορεί να αξιοποιήσει αποτελεσματικά, καθώς η κατανάλωση διάσημων εδεσμάτων, όπως οι βελγικές πατάτες, οι βάφλες και η περίφημη βελγική σοκολάτα, έχει πρωταγωνιστήσει στα “to do lists” πολλών επισκεπτών. Ας μην ξεχνάμε πως η ποικιλία εκλεκτού βελγικού street-food προωθεί μία θελκτική εικόνα καλοπέρασης, που έρχεται σε αντιδιαστολή με την αυστηρή εικόνα που εκπέμπει το γκρίζο τοπίο της χώρας και η έντονη πολιτική σοβαρότητα της ευρωπαϊκής συνοικίας. Επομένως, η γαστρονομία δύναται να διευρύνει το πεδίο της διεθνούς καλής φήμης της χώρας.
Τα βελγικά εδέσματα
- Οι διάσημες τηγανιτές πατάτες που συνοδεύονται με μαγιονέζα, πίκλες ή σάλτσα ταρτάρ και σερβίρονται σε καταστήματα αφιερωμένα σε αυτές, τα γνωστά ‘frietkot’ ή friture. Η μορφή αυτών των καταστημάτων διαφέρει, αναδεικνύοντας την ποικιλομορφία των μεγάλων πόλεων και ειδικότερα των Βρυξελλών.
- Οι περίφημες βελγικές βάφλες έκαναν το ξεκίνημά τους στις Βρυξέλλες το 1958, όμως η παγκόσμια φήμη τους ξεκίνησε το 1962, μετά την ανάδειξή τους στο New York World’s Fair.
- Η πασίγνωστη βελγική σοκολάτα παράγεται στη χώρα και αποτελεί σημαντικό κομμάτι της βελγικής βιομηχανίας και οικονομίας.
Μέσα από την προβολή των βελγικών γεύσεων, δημιουργείται ένα αίσθημα ευχάριστης επαφής με την κουλτούρα της χώρας, το οποίο ενισχύει την εικόνα της στο διεθνές προσκήνιο. Συνεπώς, η επιτυχημένη προβολή της γαστρονομίας μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για την ενίσχυση του nation-branding μιας χώρας, προσφέροντας ένα μοναδικό μονοπάτι για την παρουσίαση της στον κόσμο και την ενίσχυση της διεθνούς της εικόνας.
Ελπινίκη Σταμάτη
Βιβλιογραφία
Anholt, S. (2007). Competitive identity and development. Competitive Identity, 113–128. https://doi.org/10.1057/9780230627727_6
Times, T. B. (n.d.-a). A new Belgium? De Croo launches New International Branding Campaign. The Brussels Times. https://www.brusselstimes.com/519598/a-new-belgium-de-croo-unleashes-new-international-branding-campaign
Times, T. B. (n.d.-b). Branding Brussels – memorably unmemorable. The Brussels Times. https://www.brusselstimes.com/598737/branding-brussels-memorably-unmemorable
Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. (2010). Στρατηγικές Nation Branding: Οι Περιπτώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας (dissertation). Αθήνα.