
Ως αθλητική διπλωματία ορίζεται η διαδικασία αξιοποίησης του αθλητισμού ως μέσο επιρροής των κοινωνικών, διαπολιτισμικών και διπλωματικών σχέσεων. Αποτελεί μια μακροπρόθεσμη διεργασία η οποία μέσω της επικοινωνίας και της αλληλεπίδρασης, συνδέει τη δημόσια διπλωματία ενός κράτους ή οργανισμού με το ευρύ κοινό. Οι στόχοι της είναι η προώθηση της ελκυστικότητας μιας χώρας και προφανώς η βελτιστοποίηση της εικόνας της στο εξωτερικό περιβάλλον. Επιδιώκει να επηρεάσει ευνοϊκά το μηχανισμό λήψης αποφάσεων του κράτους/οργανισμού-δέκτη, συμβάλλοντας τελικά στην επίτευξη των στόχων της εξωτερικής πολιτικής με τρόπο που είναι κατανοητός και ευδιάκριτος για το εσωτερικό και το διεθνές ακροατήριο. Βέβαια πρέπει να σημειωθεί ότι πέρα από τις καλοκάγαθες προθέσεις της αθλητικής διπλωματίας ως μοχλός σύσφιξης σχέσεων και παράγοντας εκτόνωσης διενέξεων (Ινδία-Πακιστάν μέσω κρίκετ ή Ελλάδα-Τουρκία μέσω μπάσκετ), αυτό το είδος διπλωματίας έχει χρησιμοποιηθεί και αντίστροφα ως αντίμετρο πολιτικής καταδίκης (μποϊκοτάζ Αμερικανών αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας το 1980 λόγω της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν ένα χρόνο νωρίτερα). Παρ’ όλα αυτά, η διπλωματία του αθλητισμού γίνεται κατά κόρον αντιληπτή σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή της. Αυτό δεν θα μπορούσε να μην ισχύει και για το εθνικό άθλημα της Νότιας Κορέας, το ΤαεΚβον Ντο.
Η ιστορία της εξαγωγής του ΤαεΚβον Ντο ως μέσο ανάδειξης της εξωστρέφειας της Νότιας Κορέας ξεκινάει το 1959, όταν ο τότε στρατηγός ChoiHong-Hi ήταν επικεφαλής μιας ομάδας επίδειξης της πολεμικής τέχνης εκ μέρους των ενόπλων δυνάμεων της χώρας στην Ταϊβάν και στο Νότιο Βιετνάμ. Η στιγμή αυτή είναι καθοριστικής σημασίας για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, αποτελεί το σημείο αναφοράς σχετικά με την προώθηση της συνοχής της Νότιας Κορέας ως ισότιμο και ανεπτυγμένο κράτος εντός της διεθνούς κοινότητας, έπειτα από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες εσωτερικής αποδόμησης (Ιαπωνική κατοχή 1910-1945 και πόλεμος της Κορέας 1950-1953). Δεύτερον, λόγω του υψηλού συμβολισμού της εκδήλωσης. Η Νότια Κορέα είχε ένα κοινό με το Νότιο Βιετνάμ και την Ταϊβάν. Και οι τρεις χώρες «πολεμούσαν» με το άλλο τους μισό, δηλαδή τη Βόρεια Κορέα, το Βόρειο Βιετνάμ και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Άρα ήδη από το ξεκίνημα της, η διπλωματία του ΤάεΚβον Ντο εκτός από ήπια χαρακτηριστικά (προβολή Ν. Κορέας στο εξωτερικό περιβάλλον, σύσφιξη διμερών σχέσεων) περιείχε και ευδιάκριτες πολιτικές στοχοθετήσεις. Έπειτα το 1965, ο ίδιος στρατηγός μαζί με τη συνεργία του κορεατικού κράτους, θα οργανώσουν και τελικά θα πραγματοποιήσουν τη λεγόμενη «Περιοδεία καλής θέλησης» σε διεθνές επίπεδο. Η περιοδεία συμπεριλάμβανε κράτη της Ευρώπης, της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, προβάλλοντας το άθλημα και προφανώς τις διαστάσεις της κορεατικής κουλτούρας σε παγκόσμια εμβέλεια. Η εν λόγω διεθνής περιοδεία αποτέλεσε τη βάση για την ίδρυση της Διεθνούς Ομοσπονδίας ΤάεΚβον Ντο (ITF) το Μάρτιο του 1966 στη Σεούλ. Έτσι, η Νότια Κορέα θα διέθετε πλέον ένα φορέα με τον οποίο θα μπορούσε να οργανώσει και να προωθήσει τουρνουά και σεμινάρια που αφορούσαν στην πολεμική τέχνη σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Ο ITF αποτέλεσε το εργαλείο που διεθνοποίησε το ΤάεΚβον Ντο και εν τέλει παρακίνησε τον έξω κόσμο να μάθει περισσότερα για την Κορέα και τους ανθρώπους της.
Σχετικά με το βόρειο αντίπαλο της Νότιας Κορέας και την έκρυθμη γεωπολιτική κατάσταση που επικρατεί στην κορεατική χερσόνησο μέχρι και σήμερα, το 1980 λαμβάνεται υπόψη ως ημερομηνία ορόσημο, καθώς κατόπιν πρωτοβουλίας του ITF, διεξήχθη περιοδεία ΤάεΚβον Ντο στη Βόρεια Κορέα. Η τότε αποστολή συμπεριλάμβανε κράτη που πολέμησαν κατά της Πιονγιάνγκ ,όπως επίσης και μέλη από την τότε ενωμένη Γιουγκοσλαβία (σημειώνεται ότι τότε εξακολουθούσε ακόμη η πολιτική διαίρεση του κόσμου στα δύο αντίπαλα μπλοκ). Το μήνυμα αυτού του πολύπλοκου σχήματος που συμπεριλάμβανε πρώην στρατιωτικούς εχθρούς, καθώς και κομμουνιστικά ή δημοκρατικά κράτη, ήταν απλό: «ο αθλητισμός και συγκεκριμένα το ΤάεΚβον Ντο μπορεί να σβήσει τα παλιά πάθη δημιουργώντας νέους δεσμούς φιλίας». Η συγκεκριμένη πολεμική τέχνη εικάζεται ως το μοναδικό ή έστω ένα από τα λίγα στοιχεία που ενδεχομένως φέρνει κοντά τα δύο άσπονδα αδέρφια. Για του λόγου το αληθές, στα παγκόσμια τουρνουά του 2015 στο Τσελαμπιάνσκ της Ρωσίας και του 2017 στην κομητεία Muju της Νότιας Κορέας, οι αποστολές από τα δύο κορεατικά κράτη συνυπήρξαν και αγωνίστηκαν αρμονικά κάτω από το σλόγκαν «Η ειρήνη είναι πολυτιμότερη από την επικράτηση». Οι εικόνες από αυτά τα τουρνουά ασφαλώς κέντρισαν το ενδιαφέρον των ΜΜΕ και στη συνέχεια επικοινώνησαν το ειρηνικό μήνυμα στο διεθνές ακροατήριο.
H επίσημη θέση της Νότιας Κορέας παραμένει ακλόνητη μέχρι και σήμερα. Το ΤάεΚβον Ντο αποτελεί εξέχον εργαλείο για την επικοινωνία της δημόσιας εικόνας της στο παγκόσμιο περιβάλλον. Σε δεύτερη φάση, στερεώνει τις διμερείς της σχέσεις σε πιο γόνιμη βάση, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις περιορίζει τα τραύματα του παρελθόντος. Είναι φανερό ότι ο αθλητισμός γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ των ανθρώπων. Μολαταύτα και συγκεκριμένα για την περίπτωση μας, δεν αρκεί από μόνος του προκειμένου να επανορθώσει το ιστορικό ατόπημα της διαίρεσης της Κορέας. Ο τελευταίος, εκτός από την ήπια διπλωματία και τα παράγωγά της, απαιτεί επίσης επώδυνους συμβιβασμούς σε στρατιωτικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο και από τις δύο πλευρές.
Ιωάννης Κουτζούμης
Βιβλιογραφία
https://www.mofa.go.kr/eng/wpge/m_22828/contents.do
http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20210820000662
Εικόνα από:https://pixabay.com/illustrations/fighter-karate-tae-kwon-do-kick-6351975/?download