Μικρές χώρες όπως η Νότια Κορέα, μπορούν να ασκήσουν ασύμμετρη για το μέγεθός τους επιρροή, εάν χρησιμοποιήσουν έξυπνα τους πόρους της πολιτιστικής διπλωματίας που κατέχουν. Η ποπ κουλτούρα ως ένα από τα κυρίαρχα εργαλεία και εξελίχθηκε σε πυλώνα πολιτιστικής εκροής κορεατικών τηλεοπτικών εκπομπών, ταινιών, μουσικής, τάσεων ομορφιάς και φαγητού ήδη από τη δεκαετία του 1990. Αυτό με τη σειρά του, εξελίχθηκε σε «εθνικό περιουσιακό στοιχείο» που προσέλκυσε κοινό από την Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εν λόγω διαδικασία εκροής λαϊκής κουλτούρας που προσελκύει ξένους εταίρους ονομάζεται Ηallyu ή στα ελληνικά «Κορεατικό Κύμα».
Καταλυτικό έτος για τη γιγάντωση της πολιτιστικής επιρροής της Νότιας Κορέας ήταν το 1994, όταν η κορεατική κυβέρνηση διαπίστωσε ότι τα διεθνή έσοδα του «JurassicPark» αντιστοιχούσαν σε αυτά της Hyundai. Αυτή ήταν η αφορμή για την ίδρυση του Cultural Industry Bureau, με σκοπό τη χρηματοδότηση της πολιτιστικής βιομηχανίας. Η οικονομική υποστήριξη του καλλιτεχνικού τομέα έγινε ακόμη μεγαλύτερη κυβερνητική προτεραιότητα μετά την οικονομική κρίση της χώρας το 1997 και συνεχίζει να είναι μέχρι σήμερα. Έτσι λοιπόν αρχικά, το Hallyu εξαπλώθηκε στην Ιαπωνία μέσω των προσπαθειών από την πλευρά του ιδιωτικού ψυχαγωγικού τομέα της Κορέας. Παρά τη ριζωμένη ιστορική εχθρότητα της δημόσιας συνείδησης στο ιαπωνικό θυμικό, το Hallyuκατάφερε, μάλλον απροσδόκητα, να προωθήσει την οικοδόμηση θετικής εθνικής εικόνας. Η αρχή του θετικού μετασχηματισμού επί της εθνικής εικόνας σηματοδοτήθηκε από τη μετάδοση της «Χειμερινής Σονάτας», μιας τηλεοπτικής δραματικής σειράς που προβλήθηκε το 2002. Ενδεικτική ήταν τότε η αντίδραση ενός Ιάπωνα τηλεθεατή ο οποίος μεταξύ άλλων ανέφερε ότι η Ιαπωνία ποτέ δεν είχε δείξει ανάλογες ειρηνικές προθέσεις για τους Κορεάτες. Εάν οι Ιάπωνες ήταν σε θέση να ενστερνιστούν και να διατηρήσουν αυτό το αίσθημα, τότε θα αποτελούσε την απαρχή μιας μεγάλης ευκαιρίας προς την αποκατάσταση των διεθνών σχέσεων.
Ομοίως, η χρήση της ποπ κουλτούρας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των χωρών. Αμέσως μετά την επιτυχία της εξαγωγής κορεατικών τηλεοπτικών σειρών (K-drama), το Hallyuαναπτύχθηκε περαιτέρω συμπεριλαμβάνοντας τη δημοφιλή κορεάτικη μουσική (K-pop) με performers διεθνούς αναγνώρισης όπως το Girls’ Generation, το TVXQ και το BTS. Η επιτυχία του K-drama και του K-pop συνέβαλε στην αύξηση των εξαγωγών, του τουρισμού και των πολιτιστικών ανταλλαγών. Μάλιστα, το χρηματοοικονομικό ινστιτούτο της Hyundai στη Σεούλ διαπίστωσε ότι η βιομηχανία που έχει οικοδομηθεί γύρω από το Ηallyu επέφερε αύξηση τεσσάρων δισεκατομμυρίων δολαρίων στις επιχειρήσεις μεταξύ Κορέας και Ιαπωνία.
Εν κατακλείδι, το φαινόμενο του «Κορεατικού Κύματος» πέρα από επικερδής βιομηχανία, είναι πλέον κι ένας επικερδής παράγοντας σε πολιτιστικούς όρους, ο οποίος μέσω της επιρροής του μπορεί να οικοδομήσει μια ελκυστική εικόνα για το έθνος, εκτονώνοντας τις αναδυόμενες εντάσεις καθώς και τα δυσάρεστα συναισθήματα του παρελθόντος. Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με την κορεατική κυβέρνηση, τα μέλη των παγκόσμιων οργανώσεων που σχετίζονται με το «Κορεατικό Κύμα» αυξάνονται 36% κάθε χρόνο και το 2020 έφταναν τα 100 εκατομμύρια. Οι New York Times για το ίδιο έτος χαρακτήρισαν τη Νότια Κορέα «το σημερινό αναντίρρητο πρωταθλητή της πολιτιστικής ήπιας ισχύος»
Ιωάννης Κουτζούμης
Βιβλιογραφία:
https://www.kathimerini.gr/culture/561553918/squid-game-h-politistiki-apovasi-tis-koreas/
https://thediplomat.com/2016/05/k-culture-diplomacy-from-sao-paulo-to-tehran/
Εικόνα από: https://pixabay.com/el/illustrations/bts-kpop-αγορίστικο-συγκρότημα-6687939/