“ Όταν ένας διπλωμάτης μυρίζει σκόρδο, δεν πάνε καλά τα πράγματα”. Αυτή η φράση, από την ταινία “Πολίτικη Κουζίνα”, περιγράφει με απόλυτη ευστοχία τη σημασία της γαστρονο-
μίας, τόσο στην διπλωματία όσο και στην ανθρώπινη ζωή. Στην γαστρονομία ενός λαού απο-
τυπώνονται όλες εκείνες οι σωματικές και ψυχικές ανάγκες του ατόμου που προκύπτουν από
την διάδραση του με το εξωγενές περιβάλλον εντός του οποίου ζεί. Παράλληλα τα ήθη, τα έθιμα και οι παραδόσεις συμπεριλαμβάνονται στην γαστρονομία ως αναπόσπαστο κομμάτι μιας τελετουργικής διαδικασίας συντονισμού των ατόμων σε έναν κοινό βηματισμό.
Ούσα συνυφασμένη με το παραπάνω πλαίσιο, η γαστρονομία αναδεικνύεται ως ένα βασικό μέσο επικοινωνίας και ως τόπος συνομιλίας του ασυνειδήτου των κοινωνιών. Μετουσίωση αυτού αποτελούν τα διάφορα φόρουμ, όπως αυτό του European Region of Gastronomy, στο οποίο και διακρίθηκε με το πρώτο βραβείο η Ιρλανδία το 2018. Η περιοχή του Γκάλγουει στην δυτική Ιρλανδία ήταν εκείνη που λειτούργησε ως προμετωπίδα της ιρλανδικής κουζίνας. Περιοχή πολυδιάστατης σημασίας για την Ιρλανδία, με αυτήν την διάκριση κατάφερε να αναδειχθεί σε γαστρονομικό προορισμό, προσελκύοντας τουρίστες από όλο τον κόσμο. Διαθέτει εστιατόρια βραβευμένα με αστέρι Michelin ενώ όλα τα εστιατόρια της περιοχής είναι τα ιδανικά μέρη για να γευτεί κανείς τα γνήσια προϊόντα της ιρλανδικής γης.
Η Ιρλανδία, διαθέτοντας ένα μοναδικό γεωμορφολογικό τοπίο, αποτελεί κυριολεκτικά και μεταφορικά το γόνιμο έδαφος για την ανάδειξη των διατροφικών συνηθειών ως κορυφαία πολιτισμική αξία. Κατέχοντας θέση-γέφυρας μεταξύ του Ατλαντικού και της Ευρώπης, το κλίμα της συνέβαλε στο να ευδοκιμεί η καλλιέργεια πατάτας, η οποία και αποτέλεσε βασικό διατροφικό αγαθό για τη διαβίωση των φτωχών πληθυσμών του 19ου αιώνα στο νησί αλλά και στην εκτροφή αιγοειδών. Συγχρόνως, αναπτύχθηκε η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων και αλιείας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην παρασκευή αλκοολούχων ποτών, όπως είναι η μπύρα και το παγκοσμίου φήμης ιρλανδικό ουίσκι. Το τελευταίο, μάλιστα, αποτελεί και βασικό συστατικό του περίφημου ιρλανδικού καφέ.
Όλα τα παραπάνω συνιστούν την γαστρονομική ταυτότητα της Ιρλανδίας, η οποία και προβλήθηκε μέσω της διάκρισης που είχε η χώρα στο European Region of Gastronomy. Ουσιαστικά, όμως, ο λόγος γίνεται για όσα δεν μπορεί κανείς να δει, να μυρίσει και να γευτεί σε ένα πιάτο φαγητού. Για εκείνα, δηλαδή, τα άυλα οφέλη της γαστρονομίας που μπορεί να τα κεφαλαιοποιήσει μια χώρα και στα υπόλοιπα πεδία της κοινωνικής ζωής. Το Γκάλγουεϊ, μέσα από την διάκριση αυτή, έδωσε ώθηση στην τοπική οικονομία, ενίσχυσε τον ρόλο της αγροτικής παραγωγής και διαφήμισε τουριστικά την Ιρλανδία. Έδωσε επίσης το έναυσμα να ξεκινήσει η χρηματοδότηση προγραμμάτων, με σκοπό την ορθή ενημέρωση και προώθηση θεμάτων που σχετίζονται με την διατροφή, την υγεία και την παιδεία, όπως το “From the Ground Up Feeding our Future.” Επιπλέον, συμβάλει στην αειφόρο ανάπτυξη του τόπου καθώς συνεισφέρει στη διατήρηση, τόσο της περιβαλλοντικής ευημερίας του τοπίου, όσο και στην βαθύτερη κατανόηση του ρόλου των τροφίμων στο πλάσιμο της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ας μην ξεχνάμε ότι η κρίση της πατάτας, στα τέλη του 19ου αιώνα, πυροδότησε τεράστια κύματα ιρλανδών μεταναστών στην αμερικανική ήπειρο όπου και μεγαλούργησαν, γιγαντώνοντας με αυτόν τρόπο τον αντίκτυπο της ιρλανδικής κουλτούρας παγκοσμίως.
Μέσω της γαστρονομίας ενός λαού γίνεται αντιληπτό το συναισθηματικό υπόστρωμα πάνω στο οποίο στηρίζεται. Όπως έχει αναφέρει και ο αμερικανός σεφ James Beard: “το φαγητό είναι ένα κοινό έδαφος, μια οικουμενική εμπειρία”. Μέσα από την γαστρονομία καταδύεται κάποιος στα μύχια μιας κουλτούρας. Αναμειγνύοντας κανείς διάφορες γεύσεις στον ουρανίσκο του, διεγείρει τους γευστικούς του κάλυκες, πυροδοτώντας έτσι την φαντασία του. Ανεπαίσθητα, οδηγείται σε όλες εκείνες τις εικόνες, τα συναισθήματα και τις σκέψεις των ανθρώπων που τις δημιούργησαν. Το κοινό βίωμα της γεύσης συνεισφέρει στη δημιουργία δεσμών μεταξύ των ανθρώπων.
Ποδιάς Λεωνίδας
Βιβλιογραφία
- https://gastrotourismos.gr/i-kouzina-tis-irlandias-syntages-gefsis-4433
- http://www.galwaygastronomy.ie/#charter
- https://igcat.org/projects/region-of-gastronomy-award/
- η εικόνα ανακτήθηκε από: https://pixabay.com/photos/potato-field-aroostook-county-4357002/