
Η ψηφιακή διπλωματία αποτελεί έναν από τους πιο σύγχρονους κλάδους της πολιτιστικής διπλωματίας. Μέσω της χρήσης τεχνολογικών εργαλείων μπορεί να επιτευχθεί η προβολή και η προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς μιας χώρας. Η Αυστρία αποτελεί σημαντικό πρότυπο χώρας που έχει αξιοποιήσει τα καινοτόμα τεχνολογικά μέσα για να προωθήσει την πλούσια πολιτιστική της παράδοση παγκοσμίως, ενώ παράλληλα συμβάλει στην άσκηση ήπιας ισχύος, προωθώντας το διάλογο και την κατανόηση μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών. Με έμφαση στις νέες μεθόδους επικοινωνίας, η αυστριακή ψηφιακή διπλωματία αξιοποιεί το διαδίκτυο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις εικονικές εκθέσεις και τις ψηφιακές πλατφόρμες για να διαδώσει τον πολιτισμό της.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ψηφιοποίηση της μουσικής κληρονομιάς της Αυστρίας. Η Βιέννη, γνωστή ως η “Πρωτεύουσα της Μουσικής”, φιλοξενεί κάθε χρόνο το φημισμένο Πρωτοχρονιάτικο Κονσέρτο της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης. Μέσω των διαδικτυακών μεταδόσεων και της χρήσης πλατφορμών όπως το YouTube και το Spotify, το γεγονός αυτό προβάλλεται διεθνώς, προσελκύοντας εκατομμύρια θεατές και ακροατές από όλο τον κόσμο.
Δεν είναι, όμως, μόνο η μουσική της κληρονομιά την οποία η χώρα επιδιώκει να αναδείξει. Μια άλλη καινοτόμος πρωτοβουλία, που αξιοποιεί την τεχνολογία για την προώθηση του πολιτιστικού τουρισμού, είναι το “VR Tours Vienna”. Αυτή η εμπειρία εικονικής πραγματικότητας επιτρέπει στους χρήστες να περιηγηθούν ψηφιακά στα ιστορικά κτήρια της πόλης και να γνωρίσουν την αρχιτεκτονική της κληρονομιά με έναν πρωτοποριακό τρόπο. Οι επισκέπτες του “VR Vienna” μπορούν να εξερευνήσουν τη σημερινή Βιέννη μέσω μιας ξενάγησης και, στη συνέχεια, να βυθιστούν στην πόλη περασμένων αιώνων χρησιμοποιώντας γυαλιά VR. Οι σκηνές είναι δομημένες χρονολογικά, προσφέροντας μια μοναδική ευκαιρία να βιώσει κανείς την ιστορία της πόλης με έναν συναρπαστικό και καθηλωτικό τρόπο.
Τα αυστριακά μουσεία ενσωματώνουν επίσης σύγχρονες τεχνολογίες, όπως η επαυξημένη πραγματικότητα (AR) και η εικονική πραγματικότητα (VR), για να προσφέρουν διαδραστικές πολιτιστικές εμπειρίες, εμπλουτίζοντας την εμπειρία των επισκεπτών. Για παράδειγμα, το Kunsthistorisches Museum, το Belvedere και η Albertina — τα τρία μεγαλύτερα και σπουδαιότερα μουσεία που διαθέτει η Βιέννη — χρησιμοποιούν διαδραστικές οθόνες, εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας και ψηφιακές ξεναγήσεις για να παρουσιάσουν τις συλλογές τους με σύγχρονο τρόπο. Αυτές οι τεχνολογικές εφαρμογές ενισχύουν την κατανόηση και την εκτίμηση των εκθεμάτων, προσελκύοντας ένα ευρύτερο και πιο ποικιλόμορφο κοινό.
Τα τελευταία χρόνια, οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ), δηλαδή τα τεχνολογικά εργαλεία και συστήματα – όπως υπολογιστές, δίκτυα, λογισμικό, εφαρμογές διαδικτύου, κινητές συσκευές και τεχνολογίες πολυμέσων – έχουν επηρεάσει φανερά την καινοτομία του τουριστικού προϊόντος και την ανταγωνιστικότητα των τουριστικών επιχειρήσεων. Οι αυξημένες δυνατότητες του διαδικτύου, όπως η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα, έχουν μετασχηματίσει σημαντικά τόσο τη ζήτηση στον τουρισμό – δηλαδή τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες των καταναλωτών – όσο και τον τρόπο λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων και προορισμών.
Στο «παιχνίδι» αυτό, του επαναπροσδιορισμού της συμμετοχής των τουριστών και του ρόλου τους στη διαδικασία παραγωγής και διανομής της τουριστικής αξίας, έχει ενταχθεί τα τελευταία χρόνια η Αυστρία. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το αυστριακό Υπουργείο Εξωτερικών διατηρεί ενεργούς λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέσω των οποίων ενεργά προωθεί τα πολιτιστικά δρώμενα, εκθέσεις και φεστιβάλ της χώρας. Έτσι, μέσω της προβολής του πολιτισμού, η Αυστρία επιδιώκει να ενισχύσει την εικόνα της ως μια ειρηνική και πολιτισμικά πλούσια χώρα, αξιοποιώντας τη δύναμη της ήπιας ισχύος για να εδραιώσει τη θέση της στη διεθνή σκηνή.
Η ψηφιακή διπλωματία, λοιπόν, στα χέρια της Αυστρίας αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την προώθηση της πολιτιστικής της κληρονομιάς και τη διαμόρφωση της διεθνούς της εικόνας. Η πολιτιστική διπλωματία βλέπουμε πως, για ακόμη μία φορά, μέσω της χρήσης της τεχνολογίας, γίνεται γέφυρα επικοινωνίας και κατανόησης μεταξύ των λαών, συμβάλλοντας στην ειρηνική επίλυση διακρατικών ζητημάτων. Έτσι και η Αυστρία, μέσω της αξιοποίησης της τεχνολογίας, καταφέρνει να προωθήσει την πολιτιστική της κληρονομιά και να ενισχύσει την πολιτιστική της επιρροή, προσφέροντας ένα μοντέλο ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας σε διεθνές επίπεδο.
Ελένη Διαμαντή
Ενδεικτικές Πηγές:
- Meteoramuseum. (2020, July 28). Μουσείο και Τεχνολογία- Ιδέες- Απόψεις-Καταγραφές. https://apopseis.meteoramuseum.gr/2020/07/28/%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B5%CE%AF%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1/
- Μικέ, Κ. (2017, 30 Σεπτεμβρίου). Οι νέες τεχνολογίες στα μουσεία: Η συμβολή τους στην ανάπτυξη της επικοινωνίας, στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την διαμόρφωση των πολιτισμικών ταυτοτήτων του κοινού (Μεταπτυχιακή διατριβή, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πρόγραμμα Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων).
- Ραυτογιάννη, Χ. (2023, 17 Σεπτεμβρίου). Μουσεία και νέες τεχνολογίες: Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και των ψηφιακών εφαρμογών ως εργαλεία ενίσχυσης της μουσειακής εμπειρίας και ανάδειξης των ερμηνευτικών προγραμμάτων. Η περίπτωση του Bunjilaka Aboriginal Cultural Centre του Melbourne Museum στην Πολιτεία της Βικτώριας της Αυστραλίας (Μεταπτυχιακή διατριβή, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πρόγραμμα Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων).
- VR Tours Vienna – Stadtführung für Zeitreisende. (n.d.). https://vrtoursvienna.com/en/
- Why The Blue Danube Waltz wasn’t sent to Space. (n.d.). [Video]. vienna.info. https://www.wien.info/en
- Πηγή εικόνας: pixabay.com