
Στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η τέχνη και η διπλωματία διασταυρώνονται συχνά με τρόπους που ξεπερνούν τα γλωσσικά εμπόδια, επηρεάζοντας άμεσα τις διεθνείς αντιλήψεις. Αλβανοί καλλιτέχνες έχουν καταδείξει πως το ταλέντο μπορεί να διεισδύσει στις πιο γνωστές παγκόσμιες σκηνές. Συνδέοντας τέχνη και τουρισμό, ενισχύουν την πολιτιστική τους ταυτότητα και καθιστούν την Αλβανία ελκυστικό προορισμό για τους λάτρεις της τέχνης. Ως εκ τούτου, δημιουργούνται νέες επιχειρηματικές και επενδυτικές κινήσεις, καθώς προσελκύουν τουρίστες και κεφάλαια προς όφελος της χώρας τους.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Shuk Orani, Αλβανός καλλιτέχνης με έδρα τη Γερμανία, έχει ξεκινήσει μια μοναδική πρωτοβουλία ενσωμάτωσης της τέχνης στις διπλωματικές αποστολές της Αλβανίας και του Κοσσυφοπεδίου. Μετέτρεψε πρεσβείες και προξενεία σε μόνιμους εκθεσιακούς χώρους, που πλέον χρησιμεύουν και ως πολιτιστικές διασταυρώσεις. Μάλιστα, προτρέπει Αλβανούς καλλιτέχνες να συνεργαστούν με τους διεθνείς ομολόγους τους, με τη πρωτοβουλία αυτή να υπερβαίνει τη συνηθισμένη αναπαράσταση τέχνης σε εκθέσεις ή μουσεία. Το όραμά του είναι η τέχνη να γίνει αναπόσπαστο μέρος της διπλωματίας, διότι με τον τρόπο αυτό μεταφέρονται μηνύματα, χτίζονται γέφυρες μεταξύ διπλωματικών-οικονομικών συναντήσεων και δημιουργείται μια νέα μορφή καλλιτεχνικής διπλωματίας στη διεθνή σκηνή.
Ακόμη ένα παράδειγμα καλλιτέχνη, του οποίου η διεθνής καλλιτεχνική αναγνώριση ενισχύει τη θετική εικόνα της Αλβανίας στο εξωτερικό, αποτελεί ο Artan Shabani, ο οποίος έχει εκπροσωπήσει την Αλβανία τόσο στα σημαντικότερα ατελιέ, όσο και στις γκαλερί τέχνης σε όλη την Ευρώπη, την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Ασία. Εισήγαγε νέες πτυχές της ευρωπαϊκής ζωγραφικής παράδοσης στην Κωνσταντινούπολη, το Ντουμπάι, το Βερολίνο, τη Ρώμη, τη Λισαβόνα και το Παρίσι. Ο Shabani έχει αποδεδειγμένη ικανότητα να προωθεί το αλβανικό ταλέντο, τη δυναμική και το εθνικό συμφέρον, αποτελώντας αληθινό παράδειγμα ευρωπαϊκής φιλοδοξίας, του αλβανικού λαού. Όπως δείχνει ο αυξανόμενος αριθμός δημοσιεύσεων, ο Shabani έχει διαμορφώσει μια νέα διάσταση πολιτιστικών συνεργασιών, οι οποίες διασχίζουν ηπείρους χάρη στο όραμα και τη σκληρή του δουλειά, ενισχύοντας παράλληλα την αλβανική οικονομία.
Παρόμοια δράση έχουν αναπτύξει ο Bashkim Izano και η Iva Lulashi. Ο Bashkim Izano ήταν ο δημιουργός της έκθεσης τέχνης στο Αλβανοβρετανικό Φεστιβάλ Πολιτισμού, το οποίο διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Αλβανική Πρεσβεία στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ιρλανδία. Με αφορμή αυτό πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εκδηλώσεις και συζητήσεις σε όλο το Λονδίνο. Το έργο του Izano απέδειξε πως η αλβανική τέχνη είναι αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής ιστορίας και διπλωματίας. Η συνάδελφος του Iva Lulashi, παρουσίασε στην 60η Διεθνή Έκθεση Τέχνης του Μιλάνο, το έργο «Ξένοι Παντού» στο αλβανικό περίπτερο. Γεννημένη στην Αλβανία, μετακόμισε από μικρή ηλικία στην Ιταλία και σήμερα ζει στο Μιλάνο. Το στυλ της συνδυάζει την αλβανική παράδοση με την ιταλική και την βενετσιάνικη. Τα εκθέματα του περιπτέρου ήταν στενά συνδεδεμένα με την πόλη του νερού και της αγάπης, τη Βενετία.
Παράλληλα, οι εξωχώριες δράσεις ανθίζουν καθώς, το Υπουργείο Οικονομίας Πολιτισμού και Καινοτομίας προωθεί τις «Αλβανικές Πολιτιστικές Ημέρες», ένα φιλόδοξο βήμα για την ενίσχυση των δεσμών με τη διασπορά και την προβολή της κληρονομιάς. Η πρωτοβουλία είχε ανακοινωθεί στο πλαίσιο του συνεδρίου των πρεσβευτών «DIPLO 2024» όπου συμμετείχαν πρεσβευτές του αλβανικού πολιτισμού για να προωθήσουν τον διάλογο και τις ευκαιρίες στην πολιτιστική διπλωματία, την οικονομική συνεργασία και την τουριστική ανάπτυξη. Ως επακόλουθο, υπό την αιγίδα της αλβανική πρεσβείας, η καλλιτέχνης Petya Ilieva παρουσίασε στη Βουλγαρία, μια μεγάλη αφίσα-κολάζ της τουριστικής Αλβανίας, τοποθετημένη σε στάση λεωφορείου κοντά στο Παλάτι Πολιτισμού στη Σόφια. Το αναγραφόμενο λογότυπο «Albania All Senses» αποτέλεσε μια ανοιχτή πρόσκληση σε όλους τους Βούλγαρους να απολαύσουν την Αλβανία.
Με απρόσμενο τρόπο, για πολιτικό πρόσωπο, ο Αλβανός πρωθυπουργός Edi Rama όντας και καθηγητής ζωγραφικής, με συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις, έχει προωθήσει τον πολιτισμό και στα ενδότερα της Αλβανίας. Από την αρχή της πολιτικής του ενασχόλησης ενσωμάτωσε την τέχνη στην πολιτική-αστική αναγέννηση της χώρας παροτρύνοντας να ζωγραφιστούν πολλές προσόψεις κτιρίων στα Τίρανα, ενισχύοντας την ελκυστικότητα της πόλης. Επιπλέον διοργάνωσε ένα πλούσιο φάσμα εκδηλώσεων τέχνης αφήνοντας ανεξίτηλα αποτυπώματα στον αλβανικό λαό. Έτσι, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται οι «Διεθνείς Πολιτιστικές Εβδομάδες» στις πόλεις Τίρανα και Σκόδρα, όπου λάτρεις της τέχνης εξερευνούν ποικιλομορφίες πολιτισμών. Το πρόγραμμα εμπεριέχει προβολές ταινιών, εκθέσεις τέχνης, γαστρονομία κα. Τα παραδείγματα των εβδομάδων της Κίνας και του Μεξικού, εόρτασαν τις επετείους των διακρατικών τους σχέσεων με την Αλβανία, ενώ η εβδομάδα του Μαυροβουνίου, υπογράμμισε τους ιστορικούς δεσμούς τους. Οι παραπάνω δράσεις συνδυαζόμενες με την κατάλληλη προώθηση, οδηγούν τελικά ξένους ταξιδευτές να την επισκεφτούν.
Συνοψίζοντας, η σύνδεση τέχνης και τουρισμού προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες στην προώθηση της αλβανικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι Αλβανοί καλλιτέχνες φαίνεται πως ενισχύουν την εικόνα της χώρας τους στο εξωτερικό, προβάλλοντας την διαμέσου φεστιβάλ και εκθέσεων ως τον ιδανικό προορισμό, ενώ ταυτόχρονα προσελκύουν τους επισκέπτες να την ανακαλύψουν. Οι αξιοσημείωτες αυτές προσπάθειες θα προσφέρουν τα βέλτιστα οικονομικά αποτελέσματα, εκ της διόδου ενός τουρισμού υψηλής ποιότητος.
Ιωάννης Χ. Γκισάκης
Πηγές:
Albanian Times (2024). Joint Albanian-Chinese exhibition at the Tirana Art Gallery, https://albaniantimes.al/joint-albanian-chinese-exhibition-at-the-tirana-art-gallery/
Albanian Times (2024). Mexico’s Cultural Week in Albania to celebrate 50 years of diplomatic ties, https://albaniantimes.al/mexican-cultural-week-albania-50-years-diplomacy/
Albanian Times (2024). Montenegro Cultural Week: a celebration of art and tradition in Albania, https://albaniantimes.al/montenegro-cultural-week-albania-2023/
Aman-Alliance (2024). ATA – “Albanian Cultural Days 2025” initiative, Pipa: To strengthen ties with Diaspora, https://www.aman-alliance.org/Home/ContentDetail/79855
Ambasadat.gov.al (2025). The Albanian Embassy in Sofia inaugurated the “Art for Diplomacy” project!, https://ambasadat.gov.al/bulgaria/en/newsroom/the-albanian-embassy-in-sofia-inaugurated-the-art-for-diplomacy-project/
Artforum (2014). Edi Rama and Anri Sala, https://www.artforum.com/columns/edi-rama-and-anri-sala-219138/
Dielli (2015). Cultural Diplomacy: The Albanian-British Festival of Culture held in London, https://gazetadielli.com/cultural-diplomacy-the-albanian-british-festival-of-culture-held-in-London/
Eurasiareview (2023). Albania: Artan Shabani’s Commitment In Forging Cultural Diplomacy –OpEd, https://www.eurasiareview.com/04042023-albania-artan-shabanis-commitment-in-forging-cultural-diplomacy-oped/
Itinerari nell’Arte (2024). Albanian Pavilion at the 60th International Art Exhibition – La Biennale di Venezia, https://www.itinerarinellarte.it/en/exhibitions/albanian-pavilion-at-the-60th-international-art-exhibition-la-biennale-di-venezia-8867
Telegrafı (2024). Shuk Oran’s diplomatic art, https://telegrafi.com/en/diplomatic-art-shuk-oranit/
Telegrafı (2025). Cultural diplomacy, https://telegrafi.com/en/cultural-diplomacy-2/
Φωτογραφία: https://www.pexels.com/el-gr/