
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει επηρεάσει κάθε πτυχή της σύγχρονης κοινωνίας, και αυτή η επίδραση δεν παραβλέπει τον τομέα των διεθνών σχέσεων. Για αρκετά χρόνια, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, αναπτύσσουν στρατηγικές με σκοπό να προασπίσουν τα τεχνικά τους συμφέροντα, ειδικά στον ψηφιακό χώρο. Η ψηφιακή διπλωματία, ως έννοια αναδύεται ως μία καινοτομία του 21ου αιώνα, γεγονός που αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και εφαρμόζουμε την διπλωματία. Ο Thomas Gomart, ιστορικός διεθνών σχέσεων, εξηγεί ότι η έννοια της επικράτειας και ιδέα της κυριαρχίας συνδέονται στενά με την διπλωματία. Συγκεκριμένα, αναφέρεται στα κράτη που έχουν εδάφη και εφαρμόζουν την διπλωματία σε αυτά. Τα εδάφη αυτά, εφόσον ισχύει το εθνικό δίκαιο, προστατεύονται από στρατιωτική δύναμη. Βέβαια, η έννοια της επικράτειας είναι λιγότερο προφανής στον ψηφιακό χώρο. Σύμφωνα με τον Thomas Gomart, η ψηφιακή διπλωματία συχνά περιγράφεται ως μία νέα μορφή δημόσιας διπλωματίας, η οποία χρησιμοποιεί τα ψηφιακά μέσα και τα κοινωνικά δίκτυα με σκοπό την ανάδειξη και ανάπτυξη στρατηγικών επιρροής. Αυτό σημαίνει ότι η χώρα και η κυβέρνηση χρησιμοποιούν την διαδικτυακή παρουσία τους και τα κοινωνικά δίκτυα για να επικοινωνούν με τους πολίτες και να επηρεάζουν τις παγκόσμιες εξελίξεις.
Στις 15 Δεκεμβρίου 2017, ο τότε υπουργός Ευρώπης και εξωτερικών της Γαλλίας, ο Jean-Yves Le Drian παρουσίασε την διεθνή ψηφιακή στρατηγική της χώρας. Στην παρουσίασή του, αναφέρθηκε σε τέσσερα κύρια θέματα προτεραιότητας. Κατά πρώτον, κάνει λόγο για την ανάπτυξη στρατηγικών και την προστασία από κυβερνοεπιθέσεις, καθώς και για την διασφάλιση της ασφάλειας των ψηφιακών υποδομών και δεδομένων. Παράλληλα, αναφέρεται στην συμμετοχή της Γαλλίας σε διεθνείς προσπάθειες για την προώθηση της ανοικτής και πολυμορφικής φύσης του διαδικτύου, καθώς και στην διαμόρφωση πολιτικών που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα με στόχο την ενίσχυση διαφανούς και ποικιλόμορφου χαρακτήρα του διαδικτύου. Από την πρωτοβουλία αυτή δεν θα μπορούσε να λείπει και η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δημοκρατικών αξιών και της γαλλικής γλώσσας στον ψηφιακό κόσμο. Τέλος, επικεντρώνεται στην ενίσχυση της επιρροής και της ελκυστικότητας των γαλλικών ψηφιακών δρώντων, με στόχο η Γαλλία να διασφαλίσει την επιτυχία των ψηφιακών επιχειρήσεων της και να αυξήσει την επιρροή της στον ψηφιακό χώρο.
Η Γαλλία έχει αναπτύξει μία σφαιρική προσέγγιση με απώτερο σκοπό να εγγυηθεί την διεθνή ασφάλεια του κυβερνοχώρου. Σε εθνικό επίπεδο, το 2015, η Γαλλία ενέκρινε μία εθνική στρατηγική για την ψηφιακή ασφάλεια. Αυτή η στρατηγική αντιμετωπίζει τον κυβερνοχώρο ως έναν τομέα ασφαλείας και περιλαμβάνει την συνεργασία της εθνικής υπηρεσίας ασφαλείας πληροφοριακών συστημάτων (ANSSI), του Υπουργείου Ενόπλων δυνάμεων και του Υπουργείου Εσωτερικών. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι Γάλλοι υποστηρίζουν ενεργά την έννοια της ψηφιακής στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συγκεκριμένη προσέγγιση βασίζεται στην καινοτομία, την ρύθμιση, και την κυβερνοάμυνα, με στόχο την δημιουργία μιας ανεξάρτητης ψηφιακής υποδομής για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε διεθνές επίπεδο, η Γαλλία επιδιώκει την διαμόρφωση ενός ασφαλούς, σταθερού καθώς και ανοιχτού ψηφιακού χώρου. Η Γαλλία συμμετέχει σε πολλές διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ, η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, οι G7, ο ΟΟΣΑ και ο ΟΑΣΕ για την προώθηση της κυβερνοασφάλειας και την ενίσχυση της ιδέας, ότι κυβερνοχώρος δεν θεωρείται παράνομη ζώνη, ενισχύοντας την υπεροχή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η περίπτωση της γαλλικής ψηφιακής διπλωματίας αποτελεί μία εξαίρεση, στην οποία η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε να διορίσει έναν Πρέσβη Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Το 2018, λοιπόν, τον ρόλο αυτό αναλαμβάνει ο ο Henri Verdier, ώστε να ενοποιήσει το γαλλικό όραμα για να αντιμετωπίσει δυνητικά σοβαρές απειλές, όχι μόνο στο διαδίκτυο αλλά σε ολόκληρη την οικονομία και την κοινωνία. Η ψηφιακή τεχνολογία αφορά πολλούς τομείς και αμέτρητους παίκτες και αυτή η ποικιλομορφία απαιτεί σαφώς την ενοποίηση τόσο των σκέψεων όσο και των αποφάσεων. Το όραμά του περιλαμβάνει την στρατιωτικοποίηση του διαδικτύου για την αντιμετώπιση του συνεχώς αυξανόμενου εγκλήματος στον κυβερνοχώρο που πρέπει να ρυθμίζεται με νόμο. Ο Henri Verdier θεωρεί ότι κρίνεται απαραίτητο να υπερβούμε τις παραδοσιακές διπλωματικές πρακτικές και να προσελκύσουμε όλους τους φορείς ιδιωτικούς και δημόσιους της ψηφιακής τεχνολογίας.
Φουρναράκου Μιχαέλα
Βιβλιογραφία:
- Ministère de l’Europe et des Affaires étrangères. (2020, Απρίλιος). Diplomatie numérique. France Diplomatie. https://www.diplomatie.gouv.fr/fr/politique-etrangere-de-la-france/diplomatie-numerique/
- Dorian Marcellin. (2021, Φεβρουάριος 17). Quelle diplomatie numérique pour la France ? Alliancy. https://www.alliancy.fr/diplomatie-numerique-france
- Gomart Thomas, «De la diplomatie numérique», La vie numérique, janvier 2013.