Η Αυστρία, ως η «Πρωτεύουσα της Κλασικής Μουσικής», ως η γενέτειρα των διάσημων συνθετών Wolfgang Amadeus Mozart, Franz Schubert, Johann Strauss II, Joseph Haydn, καθώς επίσης και του Γερμανού -στην καταγωγή- Ludwig van Beethoven, ο οποίος έζησε και δραστηριοποιήθηκε στην Βιέννη, την «Πόλη της Μουσικής», έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια ιστορία της μουσικής και της τέχνης εν γένει. Η Αυστρία, λοιπόν, έχει καταφέρει να χρησιμοποιήσει την τέχνη, ως ένα από τα βασικά μέσα της πολιτιστικής της διπλωματίας, όχι μόνο για να εδραιώσει τη θέση της στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη αλλά και για να προωθήσει τις διεθνείς της σχέσεις. Η τέχνη της μουσικής, του μελοδράματος και του θεάτρου όπως θα αναδειχθεί στην συνέχεια χρησιμοποιείται ως ένα ισχυρό εργαλείο ήπιας ισχύος (soft power), η ικανότητα, δηλαδή, ενός κράτους να επηρεάζει τη συμπεριφορά και τις προτιμήσεις άλλων κρατών ή κοινωνιών χωρίς βία και καταναγκασμούς. Η Αυστρία αποτελεί ένα τέτοιο πρότυπο χώρας, καθώς μέσω της πολιτιστικής-μουσικής της κληρονομιάς προωθεί την εικόνα της στο εξωτερικό, βασιζόμενη στην ελκυστικότητα της κουλτούρας, της πολιτικής και των ιδεών της.
Η Vienna State Opera (Wiener Staatsoper) είναι μια από τις πιο διάσημες λυρικές σκηνές παγκοσμίως. «Το παρελθόν της είναι βουτηγμένο στην παράδοση», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από τους ίδιους τους Αυστριακούς, ενώ αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς της αυστριακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Ιδρύθηκε το 1869 και άνοιξε με την παράσταση του ‘Don Giovanni’ του Μότσαρτ, σηματοδοτώντας τη βαθιά σύνδεση της Αυστρίας με την κλασική μουσική και την όπερα. Το ετήσιο ρεπερτόριο περιλαμβάνει πάνω από 350 παραστάσεις, φιλοξενώντας εκατοντάδες καλλιτέχνες, μουσικούς, διευθυντές ορχήστρας και σκηνοθέτες από διάφορες χώρες του κόσμου, τεκμήριο του πνεύματος συνεργασίας και πολιτιστικού διαλόγου που προάγει η χώρα. Οι διεθνείς της περιοδείες σε κορυφαίους χώρους, όπως η Metropolitan Opera στη Νέα Υόρκη, το Teatro alla Scala στο Μιλάνο και το Royal Opera House στο Λονδίνο, καθώς επίσης η συμμετοχή της σε διεθνείς συμπαραγωγές όπερας με κορυφαίους οίκους, όπως η Bavarian State Opera και το Opéra de Paris αξιοποιούνται επίσης, ως εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας. Η χώρα, έτσι, αναδεικνύεται σε πολιτιστικό κόμβο προσέλκυσης διεθνών καλλιτεχνών και ενισχύει την εικόνα του πολιτιστικού ηγέτη στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Επιπλέον, ένα σύμβολο κομψότητας, που αποπνέει την αυθεντική γοητεία της αυστριακής κληρονομιάς αποτελεί το Vienna Opera Ball (Wiener Opernball). Διοργανώνεται κάθε χρόνο στη μεγαλοπρεπή Wiener Staatsoper της Κρατικής Όπερας της Βιέννης, η οποία βρίσκεται στην καρδιά της πόλης, στη Ringstraße. Η εκδήλωση ξεκινά με την εμβληματική είσοδο των debutants, των νέων ζευγαριών που χορεύουν για πρώτη φορά, ανοίγοντας την αυλαία σε μια εντυπωσιακή εκδήλωση στη γιορτή της αυστριακής κουλτούρας, της μουσικής και της κοινωνικής ελίτ, αφού εκεί συγκεντρώνεται η ελίτ της πολιτικής, των επιχειρήσεων, της τέχνης και της διπλωματίας από όλο τον κόσμο. Αυτή η ξεχωριστή βραδιά συνδυάζει με εντυπωσιακό τρόπο την αυστριακή παράδοση με τη σύγχρονη αίγλη, λειτουργώντας ως μια ξεχωριστή ευκαιρία για την προώθηση της πολιτιστικής διπλωματίας της χώρας.
Η Αυστρία, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο στην παραδοσιακή λάμψη της όπερας. Εκτός από τη χρήση του μελοδράματος ως εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας, προσαρμόζεται στην σύγχρονη ψηφιακή εποχή και αγκαλιάζει τις σύγχρονες τεχνολογίες, ενισχύοντας παράλληλα την ψηφιακή της διπλωματία. Η Vienna State Opera σε έναν διαρκώς ψηφιοποιούμενο κόσμο, πρωτοπορεί μέσω ζωντανών μεταδόσεων (live streaming) των παραστάσεών της, φέρνοντας την όπερα σε ένα παγκόσμιο κοινό που ίσως δεν θα είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί τη Βιέννη. Αυτή η πρωτοβουλία αυξάνει την προσβασιμότητα της τέχνης, κάνοντας την όπερα προσιτή σε διαφορετικές κοινωνικές και γεωγραφικές ομάδες. Μέσα από την ψηφιακή της παρουσία η Κρατική Όπερα της Βιέννης αναδεικνύεται σε πρεσβευτή του αυστριακού πολιτισμού, χτίζοντας για ακόμη μια φορά πολιτιστικές γέφυρες, δημιουργεί πολιτιστικές συνδέσεις, προωθεί τη δημιουργικότητα και προάγει, έτσι τις διεθνείς σχέσεις της Αυστρίας σε έναν διαρκώς διασυνδεδεμένο κόσμο.
Είναι φανερό, λοιπόν, πως η Αυστρία καταφέρνει να αξιοποιεί με μαεστρία την πλούσια μουσική και μελοδραματική της παράδοση για να ασκήσει πολιτιστική διπλωματία. Με την όπερα και το μελόδραμα στο επίκεντρο, η Αυστρία καταφέρνει να δημιουργεί γέφυρες επικοινωνίας, συνδυάζοντας την κλασική αίγλη με σύγχρονες πρακτικές, όπως οι διεθνείς συμπαραγωγές και οι live streaming μεταδόσεις. Αυτές οι πρακτικές την βοηθούν να οικοδομεί σχέσεις με άλλα κράτη και να αναπτύσσει διάλογο μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών, προβάλλοντας την πολιτιστική της ισχύ.
Διαμαντή Ελένη
Ενδεικτικές πηγές:
Austrian culture: A big guide to history, art, customs & traditions. (2024, May 26). Berlitz. https://www.berlitz.com/blog/austrian-culture-customs-traditions-arts
Staatsoper, W. (n.d.). Wiener Staatsoper. https://www.wiener-staatsoper.at/en/
Home. (n.d.). Metropolitan Opera. https://www.metopera.org/
Royal Ballet and Opera. https://www.roh.org.uk/
Over 9000 thousand! Opéra National De Paris. https://www.operadeparis.fr/
Πηγή εικόνας: https://pixabay.com/photos/costume-gold-mask-disguise-face-6603609/