
Το φαγητό είναι βαθιά συνυφασμένο με την παράδοση, την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά μιας χώρας. Η γαστρονομία αποτελεί μέσο διάδοσης της κουλτούρας, συμβάλλοντας στην απτή αναπαράσταση της εθνικής ταυτότητας. Υπό αυτό το πρίσμα, το φαγητό αναδεικνύεται ως ένα ισχυρό εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας, ικανό να ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων και να προωθήσει τη μοναδικότητα της τοπικής κουζίνας. Επιπλέον, ο γαστρονομικός τουρισμός συμβάλλει θετικά στην οικονομία ενός τόπου μέσω της προσέλκυσης επισκεπτών που επιθυμούν να απολαύσουν τοπικές γεύσεις και να γνωρίσουν τον τοπικό πολιτισμό. Στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, η γαστρονομία διασχίζει τα εθνικά σύνορα μέσω διεθνών εστιατορίων, φεστιβάλ γεύσεων, εκπομπών μαγειρικής και street food, προσφέροντας στα κράτη διεθνή προβολή και αναγνωρισιμότητα.
Στην περίπτωση της Νότιας Κορέας, η γαστρονομία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας της χώρας. Το φαγητό είναι ένας οικογενειακός θεσμός και λειτουργεί ως ενωτική παράδοση, εκφράζοντας τον συλλογικό εορτασμό της καθημερινής ζωής. Ενσωματώνει μια πλούσια κληρονομιά από οικογενειακές συνταγές που περνούν από γενιά σε γενιά. Όσον αφορά τις τεχνικές μαγειρικής, αυτές διέπονται περισσότερο από έναν διαισθητικό χαρακτήρα, δίνοντας έμφαση στο ένστικτο και την παράδοση, έναντι αυστηρών δοσολογιών και επίσημων συνταγών.
Στην κορεατική κουλτούρα, κεντρική θέση κατέχει η φιλοσοφία του yin και του yang, που αναφέρεται στην αρμονία και την ισορροπία αντίρροπων δυνάμεων που αλληλεξαρτώνται και αλληλοσυμπληρώνονται. Αυτή η λογική αντικατοπτρίζεται και στην κορεάτικη κουζίνα, όπου αντίθετες φαινομενικά γεύσεις συγκροτούν ένα ισορροπημένο πιάτο. Συχνά αναμειγνύουν γλυκές, αλμυρές και πικάντικες γεύσεις σε ένα πιάτο, χωρίς να τις απομονώνουν. Επομένως, παρατηρείται μια ιδιαίτερη σχέση με το φαγητό, από την προετοιμασία, την παρουσίαση, αλλά και την κατανάλωση, που διέπεται από κοινωνικούς κανόνες και πολιτιστικές παραδόσεις και βρίσκεται στην καρδιά της κορεατικής κουλτούρας. Τέτοιες γαστρονομικές πρακτικές αντανακλούν τις βαθιά ριζωμένες αξίες της χώρας στην παράδοση, την οικογενειακή ενότητα και την αρμονία εν γένει.
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στο kimchi. Το kimchi (ένα καυτερό κορεάτικο τουρσί, προϊόν ζύμωσης με χαρακτηριστική αψάδα) αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της κορεάτικης κουλτούρας. Δεν συνιστά απλώς βασικό τρόφιμο αλλά είναι μέρος της δραστηριότητας του kimjang, της διαδικασίας παρασκευής και διαμοιρασμού του kimchi, η οποία ενισχύει τους δεσμούς της κοινότητας και της οικογένειας. Αναγνωρισμένη από την UNESCO ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά, η παραγωγή kimchi ενσαρκώνει την κορεατική ταυτότητα, την κληρονομιά και την μετάδοση μαγειρικών δεξιοτήτων, αντανακλώντας την αξία αυτής της πρακτικής στην καθημερινή ζωή και την πολιτιστική συνέχεια της χώρας.
Τα τελευταία χρόνια, η κορεατική κουζίνα έχει κερδίσει σημαντική θέση στη διεθνή γαστρονομία, με την εμφάνιση Korean Towns σε πολλές πόλεις του κόσμου που φιλοξενούν εστιατόρια με κορεάτικα πιάτα. Το kimchi έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των σεφ διεθνώς για τη διατροφική του αξία αλλά και τη μοναδική του γεύση. Επιπλέον, η κατανάλωση του μοσχαριού Hanwoo, ενός σπάνιου βοοειδούς που εκτρέφεται ελεύθερα στην ύπαιθρο της Νότιας Κορέας και τρέφεται με βιολογικά σιτηρά και χόρτα, γνωρίζει αυξημένη ζήτηση από τους απανταχού κρεατοφάγους σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές.
Μεγάλη συμβολή σε αυτήν την προβολή διαδραματίζει η παγκόσμια πολιτιστική εξάπλωση της Νότιας Κορέας στο χώρο του θεάματος μέσω σειρών και ταινιών που προσελκύουν θεατές παγκοσμίως. Σημαντική θέση κατέχουν επίσης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου οι διάφοροι «influencers» προωθούν μέσω αναρτήσεων και δημοσιεύσεων την κορεατική κουζίνα, ενισχύοντας τη ζήτηση για αυθεντικές εμπειρίες κορεάτικου φαγητού. Μέσω αυτών, το κοινό έρχεται σε επαφή με την γλώσσα, τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες και την κουζίνα της χώρας, θέτοντας τις βάσεις για περαιτέρω εξερεύνηση. Αυτό που κάποτε αποτελούσε μια εξειδικευμένη κουζίνα, είναι σήμερα ένα παγκόσμιο φαινόμενο που προσελκύει, ιδιαίτερα τη νέα γενιά, για τις πλούσιες γεύσεις και τα μοναδικά πιάτα της, αντανακλώντας την ευρύτερη απήχηση του κορεατικού πολιτισμού.
Αυτή η άνοδος της δημοτικότητας παρουσιάζει σημαντικές ευκαιρίες για τη γαστρονομική διπλωματία και κατ’ επέκταση την πολιτιστική διπλωματία της Νότιας Κορέας, όπου το φαγητό λειτουργεί ως γέφυρα για πολιτιστικό διάλογο μεταξύ των χωρών. Αποτελεί σημαντική πτυχή της άσκησης ήπιας ισχύος της χώρας, προσφέροντας μια αυθεντική αναπαράσταση της κληρονομιάς και των παραδόσεων του έθνους.
Καμπούρη Βασιλική Ελευθερία
Πηγές:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352618116300853 https://www.mcst.go.kr/english/useful/issue.jsp https://www.youtube.com/watch?v=8LJSz0bHcIw https://www.koreatimes.co.kr/www/opinion/2024/06/137_369707.html https://www.academia.edu/7826873/Korean_Food_Culture_and_Globalization https://www.koreatimes.co.kr/www/culture/2024/06/135_358542.html