Σύμφωνα με τον Pablo Lozano Lozano, η οικονομική διπλωματία δεν αποτελεί μία νέα έννοια για το Μεξικό (Lozano, p.73-75)· η τελευταία, όχι μόνο είναι γνωστή στους θεσμικούς εκπροσώπους της χώρας στο εξωτερικό, αλλά και διαθέτει μία μακρά παράδοση είκοσι πέντε (25) ετών, ενώ παράλληλα, ο τρόπος άσκησής της μεταρρυθμίστηκε ριζικά, έχοντας ως έτος αναφοράς το 2019 (Lozano, p.74). Κεντρικός στόχος του παρόντος άρθρου είναι να αναδείξει και να αναλύσει τα νομικά όρια των αρμοδιοτήτων και του πεδίου δράσης των αντιπροσώπων του Μεξικανικού Υπουργείου Εξωτερικών, ως προς την άσκηση οικονομικής διπλωματίας πριν τη μεταρρύθμιση του 2019, λαμβάνοντας υπόψη το νομικό καθεστώς που διέπει το τελευταίο, αλλά και να καταδείξει ενδεχόμενα περιθώρια βελτίωσής τους στη μετά τη μεταρρύθμιση περίοδο.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Lozano, η νομοθεσία που καθόριζε το καθεστώς όλων των υπαλλήλων του Μεξικανικού Διπλωματικού Σώματος πριν το 2019, θέσπιζε για τους τελευταίους την υποχρέωση να προάγουν, προωθούν και αποσκοπούν στην καλλιέργεια οικονομικών σχέσεων ανάμεσα στη χώρα εκπροσώπησης και την υπηρεσιακή έδρα – χώρα φιλοξενίας (Lozano, p.74). Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρώτη παράγραφο του άρθρου 43 και την δεύτερη παράγραφο του άρθρου 44 του Κώδικα της Μεξικανικής Διπλωματικής Υπηρεσίας, οι ανεξαρτήτως βαθμίδας υπάλληλοι της τελευταίας, ορίζονταν ως υπεύθυνοι για την ανάπτυξη εμπορικών και τουριστικών συναλλαγών, ανάμεσα στο Μεξικό και τις χώρες στις οποίες το εκπροσωπούσαν (Lozano, p.74 – 75).
Ωστόσο, το παραπάνω νομικό καθεστώς, συμπληρωνόταν από την τρίτη παράγραφο του άρθρου 44 του ίδιου Κώδικα, η οποία διευκρίνιζε πως οι διπλωματικές δράσεις και ενέργειες καλλιέργειας των οικονομικών σχέσεων της χώρας από τους εκπροσώπους της στο εξωτερικό, θα έπρεπε να λαμβάνουν αυστηρά χώρα εντός ενός διακρατικού πλαισίου, φέρουσες πρόσημο δημόσιου χαρακτήρα, δίχως να αφήνουν τα περιθώρια ποιοτικής διεύρυνσης προς τον ιδιωτικό τομέα (Lozano, p.75). Με άλλα λόγια, η προαναφερθείσα νομική ρύθμιση, επέβαλλε σαφή όρια ως προς το πεδίο και τους τομείς άσκησης διπλωματικών ενεργειών από πλευράς των εκπροσώπων της χώρας στο εξωτερικό, περιορίζοντας, ταυτόχρονα, με τον τρόπο αυτό και το εύρος άσκησης καθ’ αυτής της μεξικανικής οικονομικής διπλωματίας εν συνόλω.
Ο αποκλεισμός του διεθνούς εταιρικού καθεστώτος ως υποψήφιου τομέα – πεδίου άσκησης μεξικανικής οικονομικής διπλωματίας, όχι μόνο συμπληρωνόταν από το κείμενο των Ειδικών Οργανωτικών Διατάξεων του προαναφερθέντος Κώδικα, θέτοντας επιπρόσθετα όρια για τους επικεφαλής των μεξικανικών διπλωματικών αποστολών, αλλά αποτέλεσε και έναν από τους βασικότερους λόγους αναθεώρησης αμφότερων των κειμένων στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του 2019 (Lozano, p.74)· η απουσία σχέσεων, με άλλα λόγια, μεταξύ μεξικανικού κράτους και εταιρικού καθεστώτος στην αλλοδαπή, κρίθηκε επαρκώς επιζήμια ως προς την απώλεια οικονομικών διπλωματικών οφελών, σε βαθμό που αιτιολογούσε την περάτωση αναθεώρησης καθ’ αυτού του νομικού καθεστώτος.
Σύμφωνα με τον Lozano, παρά το γεγονός ότι η αναθεώρηση του προαναφερθέντος Κώδικα που έλαβε χώρα στο πλαίσιο επανεκκίνησης της οικονομικής διπλωματίας του Μεξικού από το 2019 και έπειτα, επιτρέπει πλέον την άμεση επικοινωνία, συνδιαλλαγή και προώθηση οικονομικού τύπου συμφερόντων ανάμεσα στους διπλωματικούς εκπροσώπους της χώρας και το διεθνές εταιρικό καθεστώς, περαιτέρω περιθώρια μεταρρυθμιστικής διεύρυνσης θα μπορούσαν να αναζητηθούν (Lozano, p.74). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μελλοντική θέσπιση άμεσης επικοινωνίας ανάμεσα στο εθνικό – μεξικανικό εταιρικό καθεστώς και το διεθνές αντίστοιχο, έχοντας ως διαπραγματευτικό και συνδιαλλακτικό κόμβο τις μεξικανικές διπλωματικές αποστολές (Lozano, p.74).
Ζήσης Βελούκας
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
- Celorio, M. (2022). Mexico-United States Cross-Border Diplomacy: A Paradigm of Twenty-First Century Cultural Cooperation. Revista Mexicana De Politica Exterior, no. 123
- Lozano, L., P. (2022). Ready to Assemble: A New Economic Diplomacy for Mexico. Revista Mexicana De Politica Exterior, no. 123
- Zegbe, A. (2022). The Role of Mexico’s Public Diplomacy and its Concomitant Connection to Culture and Wellbeing in the Context of MONDIACULT 2022. Revista Mexicana De Politica Exterior, no. 123