Είναι ευρέως διαδεδομένο το γεγονός, πως η Ελλάδα και η Σερβία έχουν συνάψει εδώ και αρκετούς αιώνες εγκάρδιες σχέσεις μεταξύ τους, τις οποίες χαρακτηρίζει ένα πνεύμα ευγενούς άμιλλας και συνεργασίας σε ποικίλους τομείς. Αυτό εν τοις πράγμασι επιβεβαιώθηκε και κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.
Η βοήθεια των Σέρβων προς τους Έλληνες είχε ξεκινήσει ήδη πριν από την 25η Μαρτίου του 1821 με τη συμβολή Σέρβων αγωνιστών και αρχηγών, όπως ο Καραγιώργης Πέτροβιτς. Μάλιστα, οι εν λόγω αγωνιστές και αρχηγοί μετέπειτα αποτέλεσαν εξέχοντα μέλη της Φιλικής Εταιρίας. Ακόμη, αξίζει να σημειωθεί, πως ο στρατός του Αλέξανδρου Υψηλάντη στη Μολδαβία δεν αποτελούνταν κατ’ αποκλειστικότητα από Έλληνες αλλά και από Σέρβους αγωνιστές.
Από το σύνολο των Σέρβων, οι οποίοι έσπευσαν να πολεμήσουν στην Ελληνική Επανάσταση, γίνεται ειδική μνεία για τον Vaso Brajević, γνωστότερο και ως Βάσος Μαυροβουνιώτης, ως ο πλέον σημαντικός. Ο Βάσος Μαυροβουνιώτης συμμετείχε σε περίπου 36 μάχες. Ειδικότερα, κατά την έναρξη της Επανάστασης του 1821 συγκέντρωσε έναν στρατό αποτελούμενο από 120 Μαυροβούνιους και Έλληνες, ετοιμάζοντας την επικείμενη ένοπλη εξέγερση. Η πολεμική του δράση ήταν κυρίως στην Κεντρική Ελλάδα, μαζί με το Νικόλαο Κρεζιώτη, ο οποίος ήταν ο αρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης στην Εύβοια.
Εν συνεχεία, τo 1822 συμμετείχε σε μάχες στην Αθήνα κατά των Οθωμανών, όπου επέδειξε μεγάλη ανδρεία και θάρρος. Αργότερα απέκτησε το αξίωμα του Στρατηγού, έχοντας υπό την επίβλεψή του 1.500 αγωνιστές. Επιπλέον, μεταξύ του 1826 και 1827 κατάφερε να συγκαταλεχθεί στους ολίγους Επαναστάτες, που επέτυχαν να μην ηττηθούν από τις Αιγυπτιακές Δυνάμεις του Ιμπραήμ.
Μολονότι στην αρχή οι Σέρβοι πολεμούσαν υπό τις οδηγίες των δικών τους αρχηγών, σταδιακά αναπτύχθηκε μια αίσθηση συντροφικότητας μεταξύ Ελλήνων και Σέρβων και οι μονάδες τους άρχισαν να αναμιγνύονται. Η συντριπτική πλειοψηφία των Σέρβων, που επέζησαν της επανάστασης, δεν επέστρεψε στη Σερβία. Αντιθέτως, εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, παντρεύτηκαν Ελληνίδες και αφομοιώθηκαν στην αναδυόμενη κοινωνία, όπως και οι Έλληνες ομόλογοί τους, οι οποίοι είχαν πολεμήσει στις προηγούμενες σερβικές εξεγέρσεις.
Παρότι υπάρχουν δημόσια αγάλματα του Βάσου Μαυροβουνιώτη, οι συμπατριώτες του δεν αναφέρονται συχνά σε εκείνον. Και ενώ η κοινή ιστορία και οι διαρκείς δεσμοί φιλίας, που δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα της κοινής δέσμευσης στην ελευθερία, είναι ιδιαίτερα έντονοι, η Σερβική κοινότητα επιλέγει να μη μετέχει στις προγραμματισμένες, τοπικές, αναμνηστικές εκδηλώσεις για την Ελληνική Επανάσταση, με αποτέλεσμα να μην αποδίδεται ο φόρος τιμής που αξίζει στους ήρωές της, άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι αγωνίστηκαν για την ελευθερία της Ελλάδας.
Εντούτοις, υπάρχει η δυνατότητα να επέλθει το πλήρωμα του χρόνου. Έως τότε όμως, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε από μέρους μας, είναι να θυμόμαστε και να τιμούμε τους Σέρβους ήρωες και αγωνιστές, οι οποίοι συνέβαλαν και αυτοί ουσιαστικά στην απελευθέρωση της χώρας μας.
Γιώργος Καλλιγάς
Πηγή: https://neoskosmos.com/en/185484/serbs-in-the-greek-revolution/
Πηγή εικόνας: https://en.wikipedia.org/wiki/Vasos_Mavrovouniotis