Καθίσταται πλέον γνωστό, ότι η πολιτιστική επέκταση της κινεζικής διπλωματίας εκφράζεται από πληθώρα θεματικών. Η Κίνα έχει επιστρατεύσει από τον τουριστικό, μέχρι τον βιομηχανικό κλάδο στην προσπάθεια της να αναδειχθεί σε στρατηγικό παίκτη στο παίγνιο διεκδίκησης της ήπιας ισχύος. Στα πλαίσια επιτάχυνσης τούτης της προσπάθειας, ενσωματώνει και την αναδυόμενη βιομηχανία της «γρήγορης» μόδας. Ό όρος παραπέμπει στη ταχεία παραγωγή φθηνών, χαμηλής ποιότητας ρούχων που συχνά μιμούνται τα δημοφιλή πρότυπα των οίκων μόδας, των μεγάλων εμπορικών ονομάτων και των ανεξάρτητων σχεδιαστών (Kelleher, 2024).
Αν και απόδημη στην κινεζική ιστορία ενδυματολογικών τάσεων, η νοοτροπία της «γρήγορης μόδας» δεν άργησε να υιοθετηθεί τόσο από την βιομηχανία, όσο κι από τους καταναλωτές. Η ενδυματολογική βιομηχανία της Κίνας έχει υποστεί μια αξιοσημείωτη μεταρρύθμιση από την παραδοσιακή χειροτεχνία, ώστε να εξελιχθεί σε παγκοσμιοποιημένη δύναμη, υιοθετώντας τα χαρακτηριστικά της «γρήγορης μόδας». Ιστορικά, τα πρώτα ψήγματα εμφανίζονται τη δεκαετία του 1970, ενώ η παραγωγή γενικεύτηκε με την είσοδο στη νέα χιλιετία, όταν το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι της χώρας επέτρεψε την επιχειρηματική αλλαγή (Tan, 2022).
Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις συνιστούν διεθνείς δρώντες επιρροής της σύγχρονης διπλωματίας. Ως εκ τούτου, η ευθυγράμμιση της μόδας με τους γεωπολιτικούς στόχους της χώρας αποτελεί ευρυματική στρατηγική προώθησης της αμοιβαίας εξαρτήσεως με το δυτικό και παγκόσμιο κοινό, ιδιαιτέρως αν συνυπολογιστεί ως κρίσιμος παράγοντας η παγκόσμια κατάταξη της Κίνας στην οικονομία (Shatz, 2016).
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Κίνα αναδεικνύεται επίσης σε δυναμικό ανταγωνιστή του μεγαλύτερου εξαγωγέα fast fashion, των Ηνωμένων Πολιτειών, μετατρέποντας την ευγενή άμιλλα σε ανταγωνισμό (Hu, 2020). Άλλωστε, το παράδειγμα της παραδοσιακή δημόσιας διπλωματίας των ΗΠΑ καταρρίφθηκε λόγω της ανικανότητάς του να αναπτύξει ένα επαρκώς προσοδοφόρο κοινωνικό κεφάλαιο εντός της κοινωνίας των πολιτών του (MERICKOVA, 2014). Ακριβώς αυτή η έλλειψη συνεργατικότητας μεταξύ των κυβερνητικών και εξωκρατικών δρώντων στοίχησε την ομαλή διαδικασία διαμόρφωσης προτύπων των αμερικανών, ένα στοίχημα που καλείται να δοκιμάσει τις κινεζικές αρχές διακυβέρνησης και τον τρόπο κατανομής των δικών της δημοκρατικών αξιών.
Η βιομηχανία ταχείας μόδας της Κίνας, με επικεφαλής εταιρείες όπως η SHEIN και η Zaful, αποτελεί έμπρακτη επιβεβαίωση της κατασκευαστικής δύναμης και των εξαγωγικών δυνατοτήτων της χώρας, οι οποίες ευθυγραμμίζονται ακούσια με τους διπλωματικούς στόχους της Κίνας, προβάλλοντας την οικονομική παντοδυναμία της και την αδιάλειπτη ικανότητα προσαρμογής της στις διεθνείς τάσεις. Παρέχοντας προσιτά, μοντέρνα ρούχα παγκοσμίως, τα εν λόγω εταιρικά σχήματα καθιστούν την Κίνα απαραίτητο παίκτη στην παγκόσμια οικονομία (Lu, 2024).
Εν αντιθέσει με τις συμβατικές πολιτιστικές εξαγωγές, οι οποίες συχνά επικεντρώνονται σε διακριτά κινεζικά στοιχεία όπως η γλώσσα ή οι ιστορικές παραδόσεις, η γρήγορη μόδα υιοθετεί μια πολιτιστικά αδέσμευτη, παγκόσμια προσφιλής στρατηγική. Κάτι που επιτρέπει στις κινεζικές μάρκες να ενσωματώνονται απρόσκοπτα στην καθημερινή ζωή των καταναλωτών χωρίς εμφανή πολιτιστική επιβολή. Ενώ τα ίδια τα ρούχα μπορεί να μην έχουν σαφή κινεζική ταυτότητα, η σύνδεση με κινεζικές εταιρείες εξομαλύνει την παρουσία των κινεζικών εμπορικών σημάτων στις δυτικές και παγκόσμιες αγορές.
Οι κινεζικές μάρκες προϊόντων fast fashion συνδέονται απευθείας με εκατομμύρια πελάτες σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις εφαρμογές και τις πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, καθώς και έξυπνες τεχνικές συνεχούς διαφήμισης. Πρόκειται για μορφές αλληλεπίδρασης που επιβεβαιώνουν την τεχνολογική κατάρτιση των κινεζικών εταιρειών, ιδίως όσον αφορά το μάρκετινγκ με βάση τα δεδομένα και τις εξατομικευμένες εμπειρίες αγορών. Η κατασκευαστική επιτυχία της Κίνας αποδίδεται κατά κόρον στην κυριαρχία της στις ευέλικτες, καθοδηγούμενες από δεδομένα αλυσίδες εφοδιασμού, οι οποίες τροφοδοτούν τις Shein και Temu κατά την τελευταία δεκαετία (YU, 2024).
Το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται η βιομηχανία είναι κυρίως το νεανικό. Μια προσφυγή που εν μέρει αιτιολογείται από την πολιτιστική ευελιξία της νέας γενιάς και διαμορφώνει τη ρητορική μιας ευνοϊκής στάσης απέναντι στη χώρα εν γένει.
Στον αντίποδα, η «γρήγορη» μόδα έχει πολλάκις πρωταγωνιστήσει σε έρευνες που την κατηγορούν ως πρωταρχικό υποκινητή εργασιακής κακεντρέχειας, έμφυλης διάκρισης και περιβαλλοντικής αδιαφορίας (Williams, 2022). Υπό αυτό το πρίσμα, οι μελετητές του φαινομένου εστιάζουν στο πώς οι νεαροί, ευαισθητοποιημένοι καταναλωτές θα εξισορροπήσουν τη διαρκή «ανάγκη» για ανανέωση της ντουλάπας τους, ενώ δεσμεύονται από τη πίστη τους στα ιδεώδη της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας (Joy, Sherry, Venkatesh, Wang, & Chan, 2012). Η πρόκληση είναι πολυδιάστατη, η σύσταση όμως του «συνειδητού καταναλωτισμού» συνδράμει αποτελεσματικά στην ηθική μεταστροφή των πολυεθνικών εταιρειών (Raffio, 2023).
Μέσω της ικανοποίησης των καταναλωτικών αναγκών με πρωτοποριακό τρόπο, η γρήγορη μόδα ευνοεί την αντίληψη της Κίνας ως κόμβου νεωτερικότητας και καινοτομίας. Επιπλέον, η επιτυχία των εμπορικών επωνυμιών αυτών αναπροσαρμόζει τα απαρχαιωμένα στερεότυπα για την Κίνα ως μια απλή βάση παραγωγής χαμηλού κόστους. Επαναδιατυπώνοντας την αφήγηση, τονίζεται η δημιουργικότητα, η αποτελεσματικότητα και η προσαρμοστικότητα, ενώ προάγεται μια εκλεπτυσμένη εικόνα της Κίνας.
Μαρία Ποταμιάνου
Βιβλιογραφία:
Hu, W. (2020). The United States, China, and the Indo-Pacific Strategy: The Rise and Return of Strategic Competition. China Review, 20(3), 127–142. https://www.jstor.org/stable/26928114
Joy, A., Sherry, J. F., Venkatesh, A., Wang, J., & Chan, R. (2012). Fast Fashion, Sustainability, and the Ethical Appeal of Luxury Brands. Fashion Theory, σσ. 273-296. DOI: 10.2752/175174112X13340749707123Kelleher, D. (2024, 11 26). fast fashion. Διαθέσιμο σε: https://www.britannica.com/art/fast-fashion
Lu, S. (2024). The Geopolitics of Fast Fashion: U.S.-China & the World. The National Committee on United States-China Relations, Inc., Διαθέσιμο σε: https://www.ncuscr.org/video/fast-fashion/MERICKOVA, L. (2014). Alternative Approaches to Public Diplomacy. Polish Sociological Review, σσ. 351-365 .
MERICKOVA, L. (2014). Alternative Approaches to Public Diplomacy. Polish Sociological Review, 187, 351–365. Διαθέσιμο σε: http://www.jstor.org/stable/24371634
Raffio, N. (2023, 07). Is fast fashion slowing down? How global trade is being used as a ‘force for good’. Διαθέσιμο σε: USC University of Southern California: https://today.usc.edu/fast-fashion-diplomacy-how-global-trade-is-being-used-as-force-for-good/
Shatz, H. J. (2016). Strategic Choices Abroad: China. In U.S. International Economic Strategy in a Turbulent World: Strategic Rethink (pp. 85–110). RAND Corporation. Διαθέσιμο σε: http://www.jstor.org/stable/10.7249/j.ctt1d4txf0.13Tan, K. (2022). FAST FASHION FABRICANTS: The Origins and Rise of Fast Fashion in China. ATENEO CELADON.
Tan, K. (2022). FAST FASHION FABRICANTS: The Origins and Rise of Fast Fashion in China. ATENEO CELADON. https://elements.ateneo-celadon.org/fast-fashion-fabricants-the-origins-and-rise-of-fast-fashion-in-china/
Williams, E. (2022). Appalling or Advantageous? Exploring the Impacts of Fast Fashion From Environmental, Social, and Economic Perspectives. Journal for Global Business & Community, σσ. Vol. 13, Issue 1.
YU, C. (2024). No longer merely world’s factory, China also sets trend. CHINA DAILY. Διαθέσιμο σε https://www.chinadaily.com.cn/a/202409/30/WS66fa2cb2a310f1265a1c5b75.html
Πηγή εικόνας: https://pixabay.com/el/photos/φωτεινές-διαφημίσεις-δρόμος-219129/