Και εκεί που το διεθνές ενδιαφέρον για την Μέση Ανατολή είχε εστιασθεί στην ολοκληρωτική ήττα και κατάρρευση του ISIS , όπως και στις πολιτικές εξελίξεις μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της εναντίον του Κατάρ, να που ξαφνικά (;) έχουμε επικίνδυνες εξελίξεις στην Ιερουσαλήμ, μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, με μήλο της έριδος το Temple Mount (Όρος του Ναού κατά τους Ισραηλινούς), ή το Haram Al Sharif ( Χαράμ αλ Σαρίφ κατά τους Μουσουλμάνους). Ήταν η 14η Ιουλίου όταν τρεις Παλαιστίνιοι επιτίθενται στην πλατεία των Τεμενών, με πυροβόλα όπλα κατά Ισραηλινών αστυνομικών, σκοτώνοντας τους δύο, τραυματίζοντας τον τρίτο και τελικά σκοτώνονται από τους Ισραηλινούς. Το γεγονός αυτό ώθησε τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους σε μια δίνη αντιπαράθεσης , η οποία κορυφώθηκε με τη δολοφονία τριών Ισραηλινών με μαχαίρι από Παλαιστίνιο, στον εποικισμό Halamish, στη Δυτική Όχθη. Συνεχίσθηκε με διαδηλώσεις, εκδηλώσεις βίας, τραυματισμούς και θανάτους, κυρίως εντός της Ιερουσαλήμ.
Μετά από όλα αυτά, το Ισραήλ αποφάσισε να τοποθετήσει ανιχνευτές μετάλλων στις εισόδους του Χαράμ αλ Σαρίφ, για την είσοδο στο Τέμενος του Al Aqsa (Αλ Ακσά) και στο Dom of the Rock (Τέμενος του Βράχου), γεγονός που προκάλεσε καταιγίδα διαδηλώσεων στον Αραβικό κόσμο, με ένα τραγικό περιστατικό στο Αμάν της Ιορδανίας και τον θάνατο δύο Ιορδανών από Ισραηλινό αστυνομικό έξω από την Ισραηλινή πρεσβεία. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι από τον Οκτώβριο του 2015, σημειώνονται σποραδικά βίαια επεισόδια στο Ισραήλ και τα Παλαιστινιακά εδάφη, από τα οποία έχουν σκοτωθεί 277 Παλαιστίνιοι, 42 Ισραηλινοί, δύο Αμερικάνοι, δύο Ιορδανοί, ένας κάτοικος Ερυθραίας, ένας Σουδανός και μία Βρετανίδα. Μετά από απευθείας συνομιλίες του πρωθυπουργού του Ισραήλ Benjamin Netanyahu και του Βασιλιά Abdullah της Ιορδανίας, ο οποίος θεωρείται και είναι ο επίσημος θεματοφύλακας των Μουσουλμανικών Ιερών τόπων στην Ιερουσαλήμ, η κρίση υποχώρησε έστω και προσωρινά, γιατί κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τις εξελίξεις. Έτσι το Ισραήλ αποδέχθηκε την πρόταση Abdullah και αφαίρεσε τους ανιχνευτές μετάλλων με υιοθέτηση μέτρων που θα βασίζονται σε προηγμένες τεχνολογίες (“smart checks”), για την εγγύηση της ασφάλειας των επισκεπτών και των προσκυνητών της Παλιάς Πόλης και τους Όρους του Ναού. Έτσι η ασφάλεια θα βασίζεται πλέον σε προηγμένα συστήματα τηλεπαρακολούθησης, προϋπολογισμού περίπου 28 εκατομ. Δολαρίων.
Μετά από τα βίαια επεισόδια στην Ιερουσαλήμ, ο Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Mahmoud Abbas, ανακοίνωσε ότι «παγώνουν» όλοι οι δίαυλοι συνεργασίας με το Ισραήλ, αν και παρόμοια μέτρα έχουν ληφθεί ξανά στο παρελθόν, διατηρώντας όμως χαμηλό προφίλ, όσον αφορά τη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας. Άλλωστε, αυτό εγγυάτο στην Παλαιστινιακή Αρχή ένα βαθμό σταθερότητας, διασφαλίζοντας παράλληλα ασφάλεια από οποιαδήποτε απόπειρα πραξικοπήματος της Οργάνωσης Χαμάς, που ελέγχει πλήρως την Γάζα.
Κρίνεται σκόπιμο, για την κατανόηση της κατάστασης, να αναφερθεί η σπουδαιότητα αυτού του λόφου που ευρίσκεται εντός της Παλαιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ, που ονομάζεται το Όρος του Ναού ή Χαράμ αλ-Σαρίφ (σημαίνει ευγενές βουνό) και είναι ένας από τους σημαντικότερους θρησκευτικούς χώρους στην Ιερουσαλήμ. Το Όρος του Ναού αποτελεί το βόρειο τμήμα ενός πολύ στενού και χαμηλού λόφου που υψώνεται πάνω από την κοιλάδα των Κεδρών προς τα ανατολικά και την κοιλάδα των Τυροποιών προς τα δυτικά. Το Όρος είναι σημαντικός θρησκευτικός χώρος για τους Εβραίους, τους Χριστιανούς, τους Ρωμαίους και τους Μουσουλμάνους. Οι μελετητές της Βίβλου, το έχουν ταυτίσει με δύο βουνά, το όρος Μοριά, όπου ο Αβραάμ έδεσε τον Ισαάκ για τον θυσιάσει, και το όρος Σιόν, όπου βρισκόταν το οχυρό των Ιεβουσαίων. Στον Ιουδαϊσμό, το βουνό θεωρείται ως το μέρος το οποίο διάλεξε ο Θεός για να αναπαυθεί η Θεϊκή παρουσία. Το όρος είναι ο πιο ιερός τόπος στον Ιουδαϊσμό και το μέρος στο οποίο στρέφονται οι Εβραίοι όταν προσεύχονται. Εξαιτίας της ιερότητάς του, πολλοί Εβραίοι δεν περπατούν επάνω στο όρος, από φόβο μην εισέλθουν εκεί που βρίσκονταν τα άδυτα των αδύτων, όπου σύμφωνα με τον ραβινικό νόμο, βρίσκεται η θεϊκή παρουσία. Για τους Σουνίτες Μουσουλμάνους, το όρος είναι ο τρίτος ιερότερος τόπος στο Ισλάμ. Το βουνό θεωρείται πως είναι το σημείο από το οποίο μεταφέρθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας ο Μωάμεθ, όπου προσευχήθηκε και κατόπιν αναλήφθηκε στους ουρανούς για να συναντήσει τον Θεό. Μετά την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους Άραβες το 637 μ.Χ., οι Ομεϋάδες χαλίφηδες κατασκεύασαν στο βουνό το τέμενος αλ-Ακσά και το Τέμενος (Θόλος) του Βράχου (με τον χρυσό στρογγυλό θόλο). Ο Θόλος ολοκληρώθηκε το 692 και είναι ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα δείγματα ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Ο Θόλος βρίσκεται στο κέντρο του βουνού, περίπου στη θέση όπου σύμφωνα με τη Torah βρισκόταν ο Ναός του Σολομώντα. Εξαιτίας των διεκδικήσεων τόσο του Ιουδαϊσμού όσο και του Ισλάμ, είναι προφανώς ο πιο αμφισβητήσιμος θρησκευτικός χώρος, σε ολόκληρο τον κόσμο. Και όπως γίνεται αντιληπτό, ότι συμβαίνει εκεί, έχει επίπτωση τόσο στους Εβραίους, όσο και στους Σουνίτες Μουσουλμάνους σε όλο τον κόσμο. Έτσι και ο γείτονας Σουλτάνος βρήκε την ευκαιρία να επιτεθεί κατά του Ισραήλ, κάνοντας έκκληση προς όλους τους μουσουλμάνους να πάνε στην Ιερουσαλήμ και να υπερασπιστούν το τέμενος Αλ Ακσά. Βέβαια η σκληρή απάντηση του Ισραήλ τα λέει όλα: «Οι δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan είναι εντελώς άτοπες, αβάσιμες και διαστρεβλωμένες. Οι ημέρες της οθωμανικής αυτοκρατορίας πέρασαν ανεπιστρεπτί. Η πρωτεύουσα του εβραϊκού λαού ήταν, είναι και θα είναι για πάντα η Ιερουσαλήμ. Σε αντίθεση με το δικό σου παρελθόν, η κυβέρνηση της Ιερουσαλήμ αποτελεί το θεματοφύλακα της ασφάλειας όλων των μειονοτήτων και των θρησκευτικών ελευθεριών και σέβεται τα δικαιώματά τους. Αυτοί που μένουν σε γυάλινα παλάτια, ας μην πετάνε πέτρες στους γειτόνους τους».
Όπως γίνεται αντιληπτό, όλα αυτά φαίνεται ότι δεν είναι τυχαία, όσο δεν λύνεται το Παλαιστινιακό, το δε υπόβαθρο των σχέσεων των δύο λαών συντηρεί μια σοβαρή υποβόσκουσα μακροχρόνια κρίση. Η κλίμακα των διαδηλώσεων, εκτιμάται ότι δεν είχε ακόμη συγκεντρώσει αρκετή αρνητική ενέργεια, ικανή να πυροδοτήσει μια νέα βίαιη εξέγερση, τύπου Ιντιφάντα, αλλά οι ανησυχίες παραμένουν για το μέλλον. Έτσι διαπιστώνεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο, ότι ο πολιτισμός, η θρησκεία, οι ιδιαίτεροι τόποι λατρείας, όχι μόνο επηρεάζουν τις πολιτιστικές, πολιτικές και διπλωματικές σχέσεις των λαών, αλλά τις καθορίζουν σε κρίσιμο βαθμό, ώστε κάθε διπλωματική προσπάθεια ειρήνευσης, συμφωνίας, διακρατικών σχέσεων κλπ, να περνά μέσα από αυτές τις αντιλήψεις των ενδιαφερομένων λαών. Η ιδιαιτερότητα του μικρού αυτού λόφου στην Ιερουσαλήμ, τόπος ιερός για την Ιουδαϊκή και Ισλαμική θρησκεία το αποδεικνύει και αποτελεί σημείο κλειδί για τις διεθνείς σχέσεις και σαφώς στην επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος.
* Το εν λόγω θέμα, πραγματεύεται στο διδακτορικό της, η αρχαιολόγος κ. Κωνσταντίνα Καραθάνου”.
