
Εισαγωγή
Το φαγητό και η ιδιαίτερη κουζίνα κάθε χώρας μπορεί να γίνει ένα μέσο προβολής αυτής της χώρας στο εξωτερικό και να δημιουργήσει θετικές εντυπώσεις στους άλλους. Ο όρος γαστροδιπλωματία (gastrodiplomacy) περιγράφει ακριβώς αυτή τη χρήση του φαγητού ως μέσο πολιτιστικής διπλωματίας και, εν τέλει, ως μέσο ήπιας ισχύος για μια χώρα. Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να εξετάσει με ποιους τρόπους χρησιμοποιεί η Ν. Κορέα την κουζίνα και το φαγητό της για να ενισχύσει την ήπια ισχύ της.
Η στρατηγική της Ν. Κορέας
Η περίπτωση της Νότιας Κορέας είναι πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς τοποθετεί την κουζίνα της (Hansik), με πιάτα πλέον πολύ διάσημα σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως το kimchi, το bibimbap και το korean BBQ, σε περίοπτη θέση στην πολιτιστική της διπλωματία. Πιάτα όπως τα παραπάνω όχι μόνο εκφράζουν την παράδοση, την εθνική ταυτότητα και την κουλτούρα της Νότιας Κορέας, αλλά βοηθούν στην εξαγωγή πολιτισμού και στην ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων με άλλες χώρες· κάνουν δε τους λάτρεις του φαγητού —και όχι μόνο— να θέλουν να την επισκεφθούν και να μάθουν περισσότερα για τη χώρα προέλευσης των αγαπημένων τους πιάτων.
Μέθοδοι προώθησης της γαστροδιπλωματίας και το παράδειγμα του kimchi
Τρόποι προώθησης της γαστροδιπλωματίας υπάρχουν πολλοί, π.χ. φεστιβάλ και εκθέσεις σχετικά με το φαγητό, τάξεις μαγειρικής, γαστρονομικός τουρισμός κ.ά. Πιο συγκεκριμένα, η έμφαση που δίνει η Νότια Κορέα στο φαγητό ως μέσο πολιτιστικής διπλωματίας και εθνικού branding ξεκίνησε την περίοδο 2003–2008 με τη δημιουργία του Korea Foundation for Cultural Industries Exchange. Το 2009, η κυβέρνηση ξεκίνησε μια εκστρατεία ύψους 40 εκατ. δολ. (Friedman, S. 2024) (Hansik Globalization), ώστε να προωθήσει τη νοτιοκορεατική κουζίνα και να βελτιώσει τη φήμη της διεθνώς μέσω του φαγητού.
Αυτό έγινε μέσω ενεργειών τόσο απτών, όπως το άνοιγμα και η ενίσχυση εστιατορίων στο εξωτερικό, ο διπλασιασμός των εξαγωγών γεωργικών και θαλασσινών προϊόντων, το άνοιγμα του World Institute of Kimchi κ.ά., όσο και συμβολικών, όπως η προσθήκη της διαδικασίας παραγωγής και μοιράσματος του kimchi (kimjang) στη λίστα άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, η προώθηση από διασήμους και η κατανάλωση kimchi από τον πρώτο Νοτιοκορεάτη αστροναύτη κ.ά.
Η επιτυχία των παραπάνω πρωτοβουλιών φαίνεται από την αύξηση που έχει σημειωθεί στην εξαγωγή του βασικού εκπροσώπου της νοτιοκορεατικής κουζίνας, του kimchi, την τελευταία δεκαετία. Παράλληλα, η κορεατική γαστρονομία έχει ενισχυθεί από την παγκόσμια απήχηση της κορεατικής ποπ κουλτούρας (Hallyu), καθώς το φαγητό συχνά παρουσιάζεται σε δημοφιλή K-dramas, ταινίες και μουσικά βίντεο.
Συμπεράσματα
Το πιο αναγνωρίσιμο φαγητό της νοτιοκορεατικής κουζίνας, λοιπόν —το kimchi—, έχει φτάσει να θεωρείται ως στοιχείο εθνικού brand για τη Ν. Κορέα, καθώς αποτελεί μέρος της καθημερινής ζωής των Νοτιοκορεατών. Η εκστρατεία των κυβερνήσεων, με όλες τις στρατηγικές που αναφέρθηκαν παραπάνω, κρίνεται ως πετυχημένη, αφού πλέον η γαστροδιπλωματία αποτελεί ένα πολύ ισχυρό μέρος της πολιτιστικής διπλωματίας της Νότιας Κορέας· λειτουργεί ως στρατηγικό εργαλείο ενίσχυσης της εθνικής εικόνας της χώρας, αύξησης των εμπορικών σχέσεων και ενδυνάμωσης της πολιτιστικής επιρροής της παγκοσμίως.
Συμπερασματικά, η Ν. Κορέα κάνει μια πολύ αποτελεσματική χρήση της γαστροδιπλωματίας της, για να πετύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα όσον αφορά την περαιτέρω ενδυνάμωση της πολιτιστικής της διπλωματίας μέσω αυτής, και σίγουρα είναι ένας τομέας που διαθέτει πολλά περιθώρια για μεγαλύτερη έρευνα.
Γιάννης Παπαευθυμίου
Βιβλιογραφία
Friedman, S., The $40m. bet that made South Korea a food and cultural power, 05/04/2024, https://thehustle.co/originals/the-40m-bet-that-made-south-korea-a-food-and-cultural-power
Lee, S., Taste the World: Food as a Tool for Diplomacy, Understanding the cultural significance of cuisine in international relations, 25/06/2025, https://www.numberanalytics.com/blog/food-as-a-tool-for-diplomacy
Nihayati, A., Pertiwi, E., Haripa, T. I., The Analysis of South Korean Gastrodiplomacy Towards the Increases of South Korean Kimchi Export, Journal of World Trade Studies, 6(2): 53-66, 09/2022, https://www.researchgate.net/publication/363692366_The_Analysis_of_South_Korean_Gastrodiplomacy_Towards_the_Increases_of_South_Korean_Kimchi_Export
Suthida. C., Korean Kimchi Diplomacy, 27/05/2021, https://suthidachang.medium.com/korean-kimchi-diplomacy-c05794f8d978





