
Ο Ιρλανδός επαναστάτης, ποιητής και δάσκαλος του 20ού αιώνα Πάτρικ Πυρσέ (ιρλανδικά: Pádraig Pearse) είπε: «Μια χώρα χωρίς γλώσσα είναι μια χώρα χωρίς ψυχή», αναφερόμενος στη γαελική γλώσσα και τη δύναμή της ως πυρήνα της ιρλανδικής ταυτότητας. Η γαελική γλώσσα, ή αλλιώς ιρλανδική, μαζί με τα αγγλικά είναι οι επίσημες γλώσσες της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, και από το 2007 είναι επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το 2014, η γλώσσα εισήχθη στη διεθνή πλατφόρμα εκμάθησης ξένων γλωσσών Duolingo. Σκοπός ήταν η ενίσχυση της γλώσσας σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω της εύκολης πρόσβασης και έκθεσης σε αυτή, ενώ παράλληλα και η γλωσσική αναβίωσή της. Με τη χρήση της ψηφιακής διπλωματίας, η γλώσσα παραμένει ενεργή και διαδίδεται σε κατοίκους εκτός και εντός συνόρων, γεγονός που προβάλλει και την πολιτιστική ταυτότητα της Ιρλανδίας, διαφοροποιώντας την από το Ηνωμένο Βασίλειο — αξία ιδιαίτερα σημαντική για τον ιρλανδικό λαό.
Η γαελική γλώσσα ή αλλιώς Gaeilge ανήκει στην οικογένεια των κελτικών γλωσσών και διδάσκεται στα δημόσια ιρλανδικά σχολεία· θεωρείται μάλιστα απαραίτητη η εκμάθησή της για συγκεκριμένες θέσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα της χώρας. Επιγραφές σε δημόσιους χώρους, όπως στάσεις λεωφορείων, πινακίδες, πανεπιστήμια αλλά και στο αεροδρόμιο, είναι γραμμένες και στις δύο γλώσσες. Η γλώσσα διακρίνεται σε τρεις διαφορετικούς διαλέκτους και, μαζί με τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, είναι από τις πιο αρχαίες ευρωπαϊκές γλώσσες, με ρίζες μεταξύ τέταρτου και πέμπτου αιώνα μ.Χ.
Ωστόσο, ο 19ος αιώνας, με αποκορύφωμα τον Μεγάλο Λιμό της Ιρλανδίας, σηματοδότησε την έναρξη της μείωσης των φυσικών ομιλητών της. Σήμερα, για τους Ιρλανδούς η γλώσσα αποτελεί σημαντικό στοιχείο της εθνικής τους ταυτότητας, καθώς συνδέεται με τις αρχαίες παραδόσεις, την παραδοσιακή λογοτεχνία αλλά και την κέλτικη παγανιστική ιρλανδική θρησκεία, οι πηγές της οποίας είναι γραμμένες στα γαελικά.
Με την εισαγωγή των μαθημάτων ιρλανδικών στο Duolingo, μέσα σε τέσσερα χρόνια — έως τον Απρίλιο του 2018 — το μάθημα απέκτησε 4,27 εκατομμύρια χρήστες, κυρίως από τη Βόρεια Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς) και το Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκριτικά με τους φυσικούς ομιλητές της γλώσσας, το Duolingo δήλωσε το 2018 ότι υπάρχουν «42 φορές περισσότεροι άνθρωποι που μαθαίνουν γαελικά απ’ όσους τη μιλούν ως μητρική γλώσσα». Συγκεκριμένα, το 2022 η γλώσσα ομιλείται καθημερινά από περίπου 72.000 ανθρώπους, ενώ συγκριτικά με το 2016 παρατηρείται πρόοδος στη χρήση της από νέους.
Ως αποτέλεσμα, η μεγάλη επιτυχία να εισαχθεί η γλώσσα στο Duolingo επιβεβαιώθηκε το 2016 από τον Ιρλανδό πρόεδρο Michael D. Higgins, ο οποίος βράβευσε επτά εθελοντές που εργάστηκαν σχετικά με τη διαμόρφωση του μαθήματος στην πλατφόρμα. Αποκάλεσε το έργο τους «πράξη εθνικής και παγκόσμιας συνείδησης και πολιτειότητας». Η συνεισφορά τους βοήθησε τη χώρα στην προώθηση της γλώσσας και στη διατήρηση της διαχρονικότητάς της. Συνδέεται άμεσα με την επιθυμία των Ιρλανδών να διατηρήσουν την πολιτιστική τους αυτονομία σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο όπου επικρατεί η αγγλική γλώσσα. Ο πρόεδρος εξέφρασε την ελπίδα ότι η ραγδαία αύξηση ενδιαφέροντος για την εκμάθηση των γαελικών θα ενισχύσει τις προσπάθειες αναζωογόνησης της γλώσσας μετέπειτα στο μέλλον.
Πράγματι, πέρα από το Duolingo, η γαελική γλώσσα συνεχίζει τις προσπάθειές της για προβολή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως το αποκλειστικά γαελικό τηλεοπτικό κανάλι TG4, ο ραδιοφωνικός σταθμός Raidió na Gaeltachta και η συνεχιζόμενη γαελική λογοτεχνική παραγωγή που ενισχύει τη δημιουργικότητα και εξέλιξη της μοντέρνας ιρλανδικής γλώσσας, συνδέοντάς τη με τις αρχαίες επιρροές και πηγές της.
Συνεπώς, όλα τα παραπάνω δείχνουν πως η πολιτιστική πολιτική της Ιρλανδίας στο πεδίο της γλώσσας ενισχύεται σημαντικά μέσω ψηφιακών εργαλείων και διεθνών δράσεων, φέρνοντας στο προσκήνιο έναν δυναμικό τρόπο επανασύνδεσης με τις πολιτιστικές ρίζες της χώρας. Πρόκειται για μία στρατηγική που δεν αφορά μόνο τη γλωσσική πολιτική, αλλά εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της πολιτιστικής διπλωματίας της Ιρλανδίας. Η Ιρλανδία ενισχύει την εθνική της ταυτότητα, ενώ αποτελεί πρότυπο για άλλες μικρές ομιλούμενες γλώσσες.
Εμμανουέλα Καρακαϊδού
Βιβλιογραφία
Census 2022: Fall in percentage of daily Irish speakers but greater proficiency among youth”. The Irish Times.
https://www.britannica.com/art/Irish-literature/The-Irishness-of-Anglo-Irish-literature
There are 42 times as many people learning Irish on Duolingo than there are native speakers of the language.
— Duolingo (@duolingo) March 17, 2018
This St. Paddy's Day, help make it 50 times that and start learning today: https://t.co/ChOPSEwvAe pic.twitter.com/jvw3l5kl89





