H θρησκεία μπορεί να θεωρηθεί θετική δύναμη και εργαλείο ήπιας ισχύος μιας χώρας. Έχει σχετικές κοινωνικές λειτουργίες, οι οποίες υπάρχουν σε διαφορετικές μορφές σε κάθε κοινωνία. Η θρησκεία εξασφαλίζει την κοινωνική συνοχή μέσω του συνόλου των ιδεών, των αξιών και των κανόνων που χρειάζονται οι άνθρωποι για να διαμορφώσουν μια κοινή ταυτότητα. Στη σύγχρονη εποχή, η θρησκεία συνεχίζει να είναι μια ζωντανή παρουσία στη ζωή της ανθρωπότητας. Η πίστη είναι η πνευματική βάση που φέρνει τους ανθρώπους κοντά και τους ενώνει. Γι’ αυτό τον λόγο, η θρησκεία έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτικής και πολιτιστικής δράσης της Κύπρου.
Η Κύπρος, μαζί με την Ελλάδα, είναι χώρες όπου η θρησκεία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή των πολιτών τους. Οι άνθρωποι είναι πιστοί και το να πηγαίνουν στην εκκλησία είναι μια συνηθισμένη πρακτική όχι μόνο στα χωριά, αλλά και στις μεγάλες πόλεις όπως η Λάρνακα ή η Λευκωσία. Στην Κύπρο, η θρησκεία αποτελεί πολιτικό και πολιτιστικό στοιχείο εξαιτίας της μακράς ιστορίας του νησιού και της πολυπολιτισμικής του ποικιλομορφίας. H Κύπρος είναι πλήρης από μοναδικές εκκλησίες που καταδεικνύουν τη βαθιά σύνδεση με τον Θεό, αλλά και τη διασταύρωση του βυζαντινού και του χριστιανικού κόσμου.
Το Όμοδος είναι ένα από τα πιο διάσημα χωριά της Κύπρου και ένα από τα πιο επισκέψιμα μέρη του νησιού. Όπως σε όλα τα άλλα χωριά, η εκκλησία αποτελεί την καρδιά του και στέκεται ως βάση της πίστης και της παράδοσης. Παρόλο που η Κύπρος έχει μια μακρά ιστορία και σπουδαίο πολιτισμό που έχει επηρεαστεί από γειτονικούς πολιτισμούς κατάφερε να κρατήσει τη δική της ταυτότητα και να παραμένει ένα νησί με ελληνικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Το νησί είναι μια γέφυρα μεταξύ Δύσης και Ανατολής και οι εκκλησίες διαφόρων εποχών έχουν ένα εξαιρετικό ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα φανερό στη διακοσμητική τέχνη, όπου ορισμένα στοιχεία είναι ξεκάθαρα ανατολίτικα.
Το μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος, είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια του νησιού και γιορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου, της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού. Η μέρα αυτή γιορτάζεται με λαμπρότητα και στο Όμοδος γίνεται μία από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές εμποροπανηγύρεις της Κύπρου που διαρκεί πολλές μέρες και προσελκύει προσκυνητές από όλο το νησί. Σύμφωνα με την παράδοση, η ίδρυση της μονής του Tιμίου Σταυρού συνδέεται όπως πολλά άλλα μοναστήρια και εκκλησίες της Κύπρου με το πέρασμα της Αγίας Ελένης, μητέρας του αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου στην Κύπρο. Ακόμα και αν δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία, οι αρχαιολογικές μαρτυρίες αποκαλύπτουν με βάση την παράδοση ότι η μονή ιδρύθηκε από την Αγία Ελένη τον 4ο αιώνα. Άλλοι τοποθετούν την ημερομηνία κατασκευής το 210 μ.Χ, πριν από την εμφάνιση του χωριού.
Ως ιστορικό μνημείο, χρησιμεύει ως υπενθύμιση της χριστιανικής κληρονομιάς της Κύπρου και της προσαρμοστικότητας των ορθόδοξων παραδόσεων σε εποχές αλλαγών και ξένης επιρροής, όπως η οθωμανική και η βρετανική κυριαρχία. Η αρχιτεκτονική και η θρησκευτική τέχνη του μοναστηριού είναι σε μεγάλο βαθμό επηρεασμένες από τις βυζαντινές παραδόσεις. Η θρησκευτική βυζαντινή τέχνη γνώρισε ιδιαίτερη ακμή με εξαίρετα δείγματα στην αρχιτεκτονική, τις τοιχογραφίες, τα ψηφιδωτά και τις φορητές εικόνες. Οι πιστοί και οι επισκέπτες μπορούν να επισκεφθούν το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης το οποίο είναι πλούσιο σε αξιόλογα εκθέματα, παρουσιάζοντας διάφορα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά στοιχεία, καθώς και τοπικά έθιμα από τη ζωή του κυπριακού χωριού.
Εν κατακλείδι, η Μονή Τιμίου Σταυρού αποτελεί κυρίως ένα ορθόδοξο χριστιανικό μνημείο και βυζαντινή κληρονομιά, ιδιαίτερα μέσω της τέχνης, της αρχιτεκτονικής και των πνευματικών πρακτικών της. Αποτελεί ένα σημαντικό θρησκευτικό και πολιτιστικό σημείο αναφοράς στην Κύπρο. Τέλος, η Κυπριακή Εκκλησία είναι η πλειοψηφούσα εκκλησία στο νησί και παραδοσιακά διατηρεί στενές σχέσεις με την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, οπότε επηρεάζεται έντονα από την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό. Μέσω των θρησκευτικών φεστιβάλ και τελετών, η Μονή Τιμίου Σταυρού συμβάλλει στην πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου, καθιστώντας την σημείο πολιτιστικής διπλωματίας.
Roic Denisa-Sabrina
Bιβλιογραφία
Brian Cox & Daniel Philpott (2003) FAITH-BASED DIPLOMACY: AN ANCIENT IDEA NEWLY EMERGENT, The Brandywine Review of Faith & International Affairs, 1:2, 31-40, DOI: 10.1080/15435725.2003.9523161
Tamir, C., Salazar, A. M., & Connaughton, A. (2020, July 20). The global god divide. Pew Research Center. https://pewrsr.ch/3hmqO9V
Thomas, S. (2017, November 30). Diplomacy and Religion. Oxford Research Encyclopedia of International Studies. Retrieved 27 Sep. 2024, from https://oxfordre.com/internationalstudies/view/10.1093/acrefore/9780190846626.001.0001/acrefore-9780190846626-e-154.
Ρένου Κωνσταντίνου, Η Παγκόσμιος Ύψωσις του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), 13 Σεπτεμβρίου 2022, https://www.imconstantias.org.cy/25039-2/
πηγή εικόνας: Pixabay