
Το nation branding, δηλαδή η στρατηγική διαμόρφωση και προώθηση της εικόνας ενός κράτους στη διεθνή σκηνή, αποτελεί βασικό εργαλείο ήπιας ισχύος. Μέσα από την πολιτιστική διπλωματία, τον τουρισμό και τη διεθνή προβολή του πολιτισμού, οι χώρες επιδιώκουν να διαμορφώσουν μια θετική εικόνα, ενισχύοντας τη θέση τους στις παγκόσμιες σχέσεις.
Η Γεωργία είναι μια χώρα με ισχυρή πολιτιστική παράδοση, στρατηγική γεωπολιτική θέση και έντονη προσπάθεια αναπροσδιορισμού της διεθνούς της εικόνας μετά την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ το 1991. Μέσω του πολιτιστικού τουρισμού, της οινοπαραγωγής, της μουσικής, του κινηματογράφου και άλλων μορφών πολιτιστικής δημιουργίας, επιχειρεί να αναδείξει τη μοναδικότητά της και να διαφοροποιηθεί από το μετασοβιετικό της παρελθόν.
Το παρόν άρθρο εξετάζει τις στρατηγικές nation branding που ακολουθεί η Γεωργία, τους τρόπους προβολής της πολιτιστικής της ταυτότητας στη διεθνή σκηνή, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στην προσπάθειά της να καθιερωθεί ως ένα δυναμικό πολιτιστικό και τουριστικό κέντρο.
Ο όρος nation branding εισήχθη από τον Simon Anholt (2007) και αναφέρεται στη διαδικασία μέσω της οποίας τα κράτη επιχειρούν να διαμορφώσουν μια ελκυστική εικόνα στο εξωτερικό. Οι στρατηγικές nation branding περιλαμβάνουν τον τουρισμό, τις πολιτιστικές ανταλλαγές, τις εξαγωγές, τις αθλητικές επιτυχίες και τις διεθνείς συνεργασίες. Ο Joseph Nye (2004) επισήμανε ότι το nation branding συνδέεται άμεσα με την ήπια ισχύ—την ικανότητα ενός κράτους να επηρεάζει άλλους μέσω του πολιτισμού, των αξιών και της εξωτερικής του πολιτικής, αντί για στρατιωτικά ή οικονομικά μέσα. Δεν αφορά μόνο την τουριστική προβολή, αλλά τη συνολική εικόνα μιας χώρας, όπως αυτή διαμορφώνεται από την πολιτική, τον πολιτισμό και την οικονομική ανάπτυξη (Fan, 2010).
Η Γεωργία αξιοποιεί έντονα την πολιτιστική της κληρονομιά ως εργαλείο nation branding. Διαθέτοντας μία από τις αρχαιότερες παραδόσεις στην οινοποιία, προβάλλει το κρασί της μέσω διεθνών φεστιβάλ και προωθητικών καμπανιών, αναδεικνύοντάς το ως σύμβολο εθνικής ταυτότητας. Παράλληλα, η γεωργιανή πολυφωνική μουσική, η οποία έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά, συμβάλλει στην ενίσχυση της διεθνούς πολιτιστικής παρουσίας της χώρας (UNESCO, 2022).
Ο τουρισμός αποτελεί κεντρικό πυλώνα της στρατηγικής nation branding της Γεωργίας. Μέσω της καμπάνιας “Georgia – Europe’s Best Kept Secret”, η χώρα προωθείται ως ένας ανερχόμενος προορισμός που συνδυάζει φυσική ομορφιά, πολιτιστική κληρονομιά και σύγχρονη δυναμική. Η Τιφλίδα προβάλλεται ως ένα ιστορικό αλλά ταυτόχρονα νεανικό αστικό κέντρο, ενώ η Καχέτη, γνωστή για την παραγωγή κρασιού, έχει εξελιχθεί σε δημοφιλή προορισμό οινοτουρισμού. Επιπλέον, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Τιφλίδας, το οποίο διοργανώνεται από το 2000, αποτελεί πλατφόρμα προβολής γεωργιανών και διεθνών ταινιών. Η διεθνής αναγνώριση ταινιών όπως το And Then We Danced (2019) και το My Happy Family (2017) έχει ενισχύσει την εικόνα της χώρας, αναδεικνύοντας σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα μέσα από τον κινηματογράφο.
Παράλληλα, η ψηφιακή διπλωματία αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, με την κυβέρνηση να αξιοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πλατφόρμες όπως το YouTube και το Instagram για την προώθηση της γεωργιανής ταυτότητας διεθνώς (Melissen, 2011).
Παρότι η χώρα έχει καταγράψει σημαντικές επιτυχίες στο nation branding, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Η πολιτική αστάθεια και οι γεωπολιτικές εντάσεις αποτελούν σημαντικούς ανασταλτικούς παράγοντες στη διαμόρφωση μιας σταθερής διεθνούς εικόνας. Η συνεχιζόμενη ένταση με τη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο του 2008, συχνά επισκιάζει τις πολιτιστικές της πρωτοβουλίες, καθώς τα διεθνή μέσα ενημέρωσης εστιάζουν περισσότερο σε ζητήματα ασφάλειας. Επιπλέον, η έλλειψη συνοχής στις στρατηγικές nation branding, φαινόμενο που παρατηρείται και σε άλλες χώρες, επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των δράσεων πολιτιστικής διπλωματίας. Παρά το πλούσιο πολιτιστικό της δυναμικό, η συνεργασία μεταξύ κρατικών και ιδιωτικών φορέων δεν είναι πάντα επαρκώς συντονισμένη.
Τέλος, η περιορισμένη διεθνής αναγνωρισιμότητα παραμένει ένα ζήτημα. Αν και η Γεωργία διαθέτει έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, εξακολουθεί να δυσκολεύεται στην οικοδόμηση μιας συνεκτικής διεθνούς ταυτότητας, ικανής να την καταστήσει αναγνωρίσιμη πέρα από τα σύνορα της Ανατολικής Ευρώπης και του Καυκάσου.
Παρά τις προκλήσεις, η Γεωργία, αν και μικρή χώρα, διαθέτει ένα ισχυρό πολιτιστικό προφίλ, το οποίο αξιοποιεί για να ενισχύσει τη διεθνή της εικόνα. Μέσω του κρασιού, της μουσικής, του κινηματογράφου και του τουρισμού, προσπαθεί να διαφοροποιηθεί και να εδραιώσει την ταυτότητά της ως ένας σύγχρονος, αλλά ιστορικά πλούσιος προορισμός. Για να βελτιώσει περαιτέρω το nation branding της, η Γεωργία θα μπορούσε να επενδύσει περισσότερο στην ψηφιακή της παρουσία, να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και να αναπτύξει πιο στοχευμένες καμπάνιες πολιτιστικής διπλωματίας που να απευθύνονται σε ευρύτερα διεθνή ακροατήρια.
Χρήστος Ραφαήλ Πεξομάτης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Berghahn Books. (n.d.). Nation branding and international diplomacy: Introduction. Retrieved from https://www.berghahnbooks.com/downloads/intros/ViktorinNation_intro.pdf
Cultural Diplomacy Research Academy. (n.d.). The new public diplomacy: Soft power in international relations. Retrieved from https://culturaldiplomacy.org/academy/pdf/research/books/soft_power/The_New_Public_Diplomacy.pdf
Georgian Institute of Politics. (2023). Georgia’s foreign policy dilemma: Can there be a balance between transactional and value-based foreign policy? Retrieved from https://gip.ge/publication-post/georgias-foreign-policy-dilemma-can-there-be-a-balance-between-transactional-and-value-based-foreign-policy/
International Journal of Communication. (n.d.). The role of cultural diplomacy in nation branding. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/289687104_The_role_of_cultural_diplomacy_in_nation_branding
National Geographic. (2023). Kakheti, Georgia: A wine culture like no other. Retrieved from https://www.nationalgeographic.com/travel/article/paid-content-kakheti-georgia-wine-culture
SpringerLink. (2010). Branding the nation: Towards a better understanding. Place Branding and Public Diplomacy, 6(2), 97-103. Retrieved from https://link.springer.com/article/10.1057/pb.2010.16
The Diplomatic Herald Journal. (2023). Information warfare: Russia-Georgia. Retrieved from https://tdhj.org/blog/post/information-warfare-russia-georgia/
UNESCO. (2013). Ancient Georgian traditional Qvevri wine-making method. Retrieved from https://ich.unesco.org/en/RL/ancient-georgian-traditional-qvevri-wine-making-method-00870
Wall Street Journal. (2017). Tbilisi, Georgia: No longer Europe’s best kept secret destination. Retrieved from https://www.wsj.com/articles/tbilisi-georgia-no-longer-europes-best-kept-secret-destination-1492703315
WIPO. (2023). Nation branding: Beyond a cosmetic symbol. Retrieved from https://www.wipo.int/web/wipo-magazine/articles/nation-branding-beyond-a-cosmetic-symbol-42841
Πηγή εικόνας: pixabay.com