Η Συρία είναι μία χώρα με μακραίωνη Ιστορική και Πολιτιστική κληρονομιά. Σκεπτόμενοι την χώρα αυτή, οι σκέψεις μας ταξιδεύουν στις Ιστορικές πόλεις της, στην Ιστορική «Νύμφη της Ερήμου» γνωστή σε όλους μας ως « Παλμύρα» και στην πόλη Απάμεια που κατά τον Σέλευκο Α’ Νικάτωρ, διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ιδρυτή της δυναστείας των Σελευκιδών, αποτελούσε ιστορικά το στρατιωτικό κέντρο του Ελληνιστικού Κράτους της Συρίας.
Η χώρα που αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα πολυπολιτισμικά και πολυθρησκευτικά κέντρα, σήμερα θυμίζει περισσότερο ένα ‘νεκροταφείο’ πολιτισμών. Οι αιματηρές συγκρούσεις που λαμβάνουν χώρα στην Συρία από το 2011 και οι εξίσου αιματηροί βομβαρδισμοί μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς από τους πολεμιστές του Ισλαμικού Κράτους, έχουν καταστήσει κάποια από τα πολυτιμότερα αρχαιολογικά κοσμήματα του ανθρώπινου πολιτισμού, θύματα ολοκληρωτικών καταστροφών, οδηγώντας την παγκόσμια κοινότητα σε πολιτισμικό πένθος.
Τον Αύγουστο του 2015, οι αιματηροί βομβαρδισμοί των υποστηρικτών του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) προκάλεσαν την ολοκληρωτική καταστροφή του Ιστορικού Ναού Μπελ στην Παλμύρα της Συρίας. Ο Ναός του Μπελ, γνωστός και ως Ναός του Βάαλ- Δία ή Ναός του Βήλου θεωρούνταν ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα αρχαία μνημεία στην Παλμύρα.
Αποτελούσε ένα ακόμη σύμβολο συνένωσης και επικοινωνίας πολιτισμών, καθώς η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του με επιρροές από την Εγγύς Ανατολή και την Ελληνορωμαϊκή τέχνη, προσέδιδαν ατέρμονο κάλλος στην όψη αλλά και στην ιστορία του. Σήμερα η εικόνα που αντικρίζει κανείς περπατώντας στην Νύμφη της Ερήμου, είναι μια εικόνα πολιτισμικής δυστοπίας.
Η πρόσφατη τεχνολογική πρωτοβουλία του Εργαστηρίου Ψηφιακών Μέσων της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου UC San Diego ως προς την τρισδιάστατη ψηφιακή αναπαράσταση του κατεστραμμένου Ναού του Μπελ της Συρίας , έρχεται να μας αποδείξει πως η τεχνολογία είναι σύμμαχος του πολιτισμού και ήρθε για να δώσει ζωή στην μακραίωνη πολιτιστική μας κληρονομιά.
Η ψηφιακή ανακατασκευή του ναού, επετεύχθη με την χρήση προηγμένων τρισδιάστατων μεθόδων και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τη χρήση περισσότερων από 3.000 ψηφιακών φωτογραφιών που έχουν ληφθεί κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας, διαθέσιμων στο κοινό, το εργαστήριο ανακατασκεύασε επιτυχώς τον ναό χρησιμοποιώντας το Pointcloud, μια διαδικτυακή πλατφόρμα προβολής.
Οι ψηφιακές φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία της αναπαράστασης του Ναού του Μπελ προέρχονταν από αποθετήρια ανοιχτής πρόσβασης, όπως το έργο #NEWPALMYRA, την Ρωμαϊκή Εταιρεία, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης αλλά και από μεμονωμένους τουρίστες. Στη συνέχεια οι φωτογραφίες περάστηκαν στο Pointcloud, το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να εξερευνούν διαδραστικά τον ναό. Επιπλέον, χρησιμοποιήθηκαν εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για την απομόνωση σημαντικών χαρακτηριστικών του ναού από άλλα στοιχεία που μπορεί να έχουν εμφανιστεί στις εικόνες, όπως τουρίστες, καιρικές συνθήκες και φύλλωμα.
Οι εξαιρετικές αυτές πρωτοβουλίες και η συνεισφορά των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων για την αναπαράσταση μνημείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, έρχονται για να δημιουργήσουν μια διαφορετική σχέση συνύπαρξης μεταξύ του σύγχρονου ανθρώπου και των αρχαίων πολιτισμών. Η τρισδιάστατη απεικόνιση αρχαιοτήτων δίνει την αίσθηση στον θεατή, ότι περπατάει και εξερευνάει τους ναούς και μνημεία όπως ποτέ άλλοτε. Του προσφέρει ένα ταξίδι στα βάθη χαμένων πολιτισμών, ξυπνώντας μνήμες, γεννώντας πληροφορίες και δημιουργώντας δίαυλους επικοινωνίας μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών, δημιουργώντας καινούριες διαστάσεις στις σχέσεις παρόντος και παρελθόντος.
Έτσι ο θεατής έχει την ευκαιρία με ένα κλικ να επιλέξει ένα ταξίδι στον χωρόχρονό, ένα ταξίδι που μετατρέπει την πολιτισμική δυστοπία σε πολιτισμική ευτοπία και την βοηθά να επιβιώσει σε διαφορετικές χωροχρονικές διαστάσεις.
Μαρία Χατζηστεφάνου
Παραπομπές :
https://archaeologynewsnetwork.blogspot.com/2020/08/destroyed-temple-of-bel-in-syrias.html