Είναι γεγονός, ότι τα μεγάλα πολιτιστικά μνημεία, όπως ο Παρθενώνας, οι Πυραμίδες της Γκίζας, η Αγιά Σοφιά κ.α., αποτελούν κατά κύριο λόγο, πόλο έλξης για εκατομμύρια ξένους επισκέπτες ετησίως. Ωστόσο, η ομορφιά και ο πλούτος που είναι συσσωρευμένος στις βιβλιοθήκες των χωρών αποτελούν τους καλά κρυμμένους θησαυρούς, οι οποίοι συνθέτουν μια κοινωνική δομή και ένα συμβολικό χώρο συλλογικής μνήμης, διασφαλίζοντας την αριστεία του ανθρώπινου νου, μέσω της διάδοσης των γνώσεων και των πληροφοριών.1
Στα χρόνια της ανθρώπινης Ιστορίας, ο μυστικισμός που αναπτύχθηκε γύρω από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας υπήρξε αντικείμενο έρευνας αρκετών μελετητών, φιλοσόφων και διανοούμενων, οι οποίοι κατέδειξαν αυτό το μεγαλειώδες κτίσμα σε φάρο γνώσης και σοφίας. Η περίφημη ιστορία της ανόδου και της κατάρρευσης της συγκεκριμένης βιβλιοθήκης αποτελεί αντικείμενο μελέτης και έρευνας ακόμα και σήμερα. Ωστόσο, η Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη χρησίμευε, όλα τα χρόνια της ύπαρξης της, ως μια έντονη υπενθύμιση της σπουδαίας πολιτιστικής μας κληρονομιάς αλλά και συνάμα των καταστροφικών συνεπειών που υπάρχουν, όταν δεν είμαστε σε θέση να τη προστατεύσουμε και να τη διατηρήσουμε.2 Η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας κατέχει μια εξέχουσα σημασία στην ανθρώπινη Ιστορία, καθώς αντιπροσωπεύει τη συλλογική μνήμη του ανθρώπινου πολιτισμού, δια μέσου της οποίας μπορούμε να εμβαθύνουμε στην κατανόηση της ανθρώπινης γνώσης και να επενδύσουμε στη διατήρηση και την προσβασιμότητα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Κατανοώντας αυτά, βλέπουμε ότι οι βιβλιοθήκες, γενικότερα, αποτελούν έναν ζωντανό οργανισμό, ο οποίος δεν πρέπει να επαναπαύεται στις δάφνες του ένδοξου παρελθόντος του.3
Το νέο κτίριο της βιβλιοθήκης, το οποίο κατά προσέγγιση βρίσκεται εκεί που υπήρχε η αρχαία βιβλιοθήκη, εγκαινιάστηκε με μεγαλοπρέπεια στις 16 Οκτωβρίου 2002, παρουσία αρκετών αρχηγών κρατών και επιφανών προσωπικοτήτων. Σύμφωνα με το καταστατικό της, το νέο αυτό λίκνο πολιτισμού, αποτελεί ένα διεθνές κέντρο ανταλλαγής και επικοινωνίας της ανθρώπινης γνώσης και ταυτόχρονα έναν ισχυρό σύνδεσμο μεταξύ μιας Ανατολής με αυθεντική κληρονομιά και μιας Δύσης με μοναδικά τεχνολογικά και επιστημονικά επιτεύγματα. Όπως υποστηρίχθηκε το 1989 από τον Mayor Federico (Γενικός Διευθυντής της UNESCO κατά την περίοδο 1987-1999), κύριος στόχος του έργου δεν ήταν η ανακατασκευή ενός ιστορικού μνημείου που χάθηκε για πάντα, αλλά η «αναβίωση, μιας μοναδικής παγκόσμιας κληρονομιάς στην πολιτιστική ιστορία της ανθρωπότητας».4 Το νέο αυτό συγκρότημα, όπως και ο επιφανής προκάτοχός του, στεγάζει πολλές συμπληρωματικές αίθουσες, όπως κέντρο τεκμηρίωσης και έρευνας, βιβλιοθήκη για τυφλούς -με τη χρήση του κώδικα Μπράιγ-, παιδική βιβλιοθήκη, αίθουσα έκθεσης χειρογράφων και καλλιγραφίας, αίθουσα χαρτών και φωτογραφίας, μουσείο επιστημών, μονάδα αστρονομικής έρευνας και άλλους χώρους για επιστημονικά και εκπαιδευτικά προγράμματα.5
Το κεντρικό κτίριο της βιβλιοθήκης, έχει το σχήμα του αναδυόμενου ήλιου και δεσπόζει στην περίφημη παραλιακή λεωφόρο Cornice, ενώ παράλληλα με υπερηφάνεια επιδεικνύεται η ελληνική καταγωγή της, τόσο με την διατήρηση της ονομασίας όσο και με την τοποθέτηση του -φιλοτεχνημένου από τον γλύπτη Παλαιολόγο- αγάλματος του Μέγα Αλεξάνδρου. Ο στενός δεσμός που αναπτύχθηκε μεταξύ αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και του αντίστοιχου αιγυπτιακού, φαίνεται πως παρέμεινε όλα αυτά τα χρόνια υπαρκτός, συντελώντας στην ταυτόχρονη οικονομική, πολιτιστική και πνευματική σύνδεση των δυο χωρών.6
Συναφώς, γίνετε κατανοητό ότι, η διατήρηση αρχαίων αντικειμένων, έργων τέχνης και χειρόγραφων μπορεί να μας παρέχει το απαραίτητο πλαίσιο για να κατανοήσουμε το παρελθόν μας, προωθώντας μια βαθύτερη κατανόηση των προγόνων μας, βοηθώντας μας να διαμορφώσουμε ένα πιο φωτισμένο μέλλον και ένα στοίχημα για την κληρονομιά του αύριο. Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια υπήρξε έντονη κινητικότητα στις βιβλιοθήκες, κυρίως των μεγάλων πόλεων, οι οποίες μέσα από στοχευμένες δράσεις, προσπάθησαν να καταδείξουν την αναγκαιότητα που έχει σήμερα ο άνθρωπος για πνευματική τροφή. Τώρα που φαίνεται, ότι οι νέες γενιές απομακρύνονται επικίνδυνα από τις ρίζες τους, τώρα είναι η ευκαιρία για εντατικοποίηση όλων των εμπλεκόμενων μερών για την εστιασμένη αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για τα κτίρια που στεγάζουν αυτούς τους πολύτιμους θησαυρούς γνώσεων, οι οποίοι δύναται να λειτουργήσουν ως βέλος για να αλλάξουν την κατευθυντήρια γραμμή τροποποίησης της εικόνας μιας ολόκληρης χώρας.
Νικόλαος Σιδηρόπουλος
Βιβλιογραφία:
1. Σχετικά με την Διπλωματία των Βιβλιοθηκών: https://helleniculturaldiplomacy.com/%ce%b7-%ce%b4%ce%b9%cf%80%ce%bb%cf%89%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%af%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%b2%ce%b9%ce%b2%ce%bb%ce%b9%ce%bf%ce%b8%ce%b7%ce%ba%cf%8e%ce%bd/ (Πρόσβαση: 20/10/2023).
2. Garlinghouse T., The rise and fall of the Great Library of Alexandria. https://www.livescience.com/rise–and–fall–of–the–great–alexandria–library (Πρόσβαση: 20/10/2023).
3. Martin A., The Library of Alexandria: A Symbol of Lost Treasures and the Imperative to Preserve Our Cultural Heritage. https://medium.com/@ava_martin/the–library–of–alexandria–a–symbol–of–lost–treasures–and–the–imperative–to–preserve–our–cultural-9e992606793e (Πρόσβαση: 20/10/2023).
4. Unesco, Alexandria, ancient remains and the new library. https://whc.unesco.org/en/tentativelists/1822/ (Πρόσβαση: 20/10/2023).
5. Σχετικά με την Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας: https://www.bibalex.org/en/default (Πρόσβαση: 20/10/2023).
6. Ρακιντζής Λ., Bibliotheca Alexandrina και οι Έλληνες φίλοι της, Huffingtonpost. https://www.huffingtonpost.gr/entry/bibliotheca-alexandrina-kai-oi-ellenes-filoi-tes_gr_606187bbc5b67593e05a3ba7 (Πρόσβαση: 20/10/2023).
