
Η οικονομία της Αλγερίας κυριαρχείται από το εξαγωγικό εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου, αγαθά που, παρά τις διακυμάνσεις των παγκόσμιων τιμών, συνεισφέρουν ετησίως περίπου το ένα τρίτο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας. Μέχρι το 1962, η οικονομία βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στη γεωργία και συμπλήρωνε την οικονομία της Γαλλίας. Έκτοτε, η εξόρυξη και η παραγωγή υδρογονανθράκων αποτέλεσε τη σημαντικότερη δραστηριότητα, διευκολύνοντας την ταχεία εκβιομηχάνιση και αξιοποιώντας τους πλούσιους φυσικούς πόρους της χώρας. Η κυβέρνηση της Αλγερίας καθιέρωσε μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία στο πλαίσιο ενός κρατικού σοσιαλιστικού συστήματος κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες μετά την ανεξαρτησία, εθνικοποιώντας σημαντικές βιομηχανίες και εφαρμόζοντας πολυετή οικονομικά σχέδια.
Μάλιστα, θεωρούμενη ως σημαντικός παραγωγός αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αφρική, περίπου 10 χρόνια μετά την έναρξη της παραγωγής αργού πετρελαίου, το 1969, ενσωματώθηκε ως μέλος του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (ΟΠΕΚ). Ενώ συμμετέχει ενεργά στη συμφωνία ΟΠΕΚ+, γνωστή κατά την διάρκεια της πανδημίας της νόσου Covid-19 για τη μείωση της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου κατά περίπου 9,7 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της παγκόσμιας προσφοράς.
Αξίζει να σημειωθεί πως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο αντιπροσωπεύουν σχεδόν εξολοκλήρου τη συνολική κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας της Αλγερίας. Αυτό αποδεικνύεται έμπρακτα μιας και η αφρικανική αυτή χώρα εισαγάγει ελάχιστη ενέργεια, αφού η εγχώρια κατανάλωσή της επιδοτείται σε μεγάλο βαθμό και καλύπτεται από τη δική της παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Sonatrach, η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία της Αλγερίας, η οποία κατέχει και λειτουργεί αποκλειστικά τα διυλιστήρια της Αλγερίας, κατασκευασμένα μεταξύ της δεκαετίας του 1960 και του 1980. Τα μετέπειτα χρόνια εμφανίστηκαν τόσο το διυλιστήριο Adrar (2007), όσο και ο διαχωριστής συμπυκνωμάτων στο διυλιστήριο Skikda (2009). Το 2012 υποβλήθηκαν διάφορες προτάσεις για την κατασκευή νέων διυλιστηρίων και την επέκταση των υφιστάμενων, αλλά η πρόοδος καθυστέρησε επανειλημμένα. Τελικά ξεκίνησε η κατασκευή τριών από τα προτεινόμενα διυλιστήρια, των Hassi Messaoud, Bishkra και Tiaret, τα οποία υποσχέθηκαν την λειτουργία τους την τότε επομένη πενταετία. Η Sonatrach σχεδιάζει να αναβαθμίσει το διυλιστήριο Skikda με την κατασκευή μονάδας πυρόλυσης καυσίμων και επεξεργασίας νάφθας για την παραγωγή βενζίνης και ντίζελ, αλλά δεν έχει ληφθεί ακόμη τελική επενδυτική απόφαση.
Ο αγώνας της Αλγερίας να προσελκύσει νέες επενδύσεις στο τμήμα της ανάντης παραγωγής, δεν μπόρεσε να αποτρέψει τη μείωση της παραγωγής. Συνεπώς, τον Δεκέμβριο του 2019, η κυβέρνηση της Αλγερίας εισήγαγε έναν νέο νόμο για τους υδρογονάνθρακες, ο οποίος αποσκοπεί στην προσέλκυση διεθνών επενδύσεων στον τομέα του upstream. Συγκεκριμένα, ο νόμος μειώνει τους φόρους σε μια σειρά από δραστηριότητες του άνωθεν τομέα και απλοποιεί τη δομή των συμβατικών συμφωνιών και άλλων νομικών διαδικασιών για τους διεθνείς επενδυτές.
Μάλιστα το 2021, η Αλγερία εξήγαγε υγραέριο αξίας 14,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, γεγονός που την καθιστά τον έβδομο μεγαλύτερο εξαγωγέα υγραερίου στον κόσμο. Την ίδια χρονιά, το υγραέριο ανακηρύχθηκε ως το κορυφαίο πιο εξαγώγιμο προϊόν της Αλγερίας. Οι κύριοι προορισμοί της εξαγωγής υγραερίου υπήρξαν οι εξής: η Ιταλία (6,37 δισ. δολάρια), η Ισπανία (3,1 δισ. δολάρια), η Γαλλία (1,69 δισ. δολάρια), η Τουρκία (731 εκατ. δολάρια) και η Τυνησία (609 εκατ. δολάρια). Κατατάσσεται στην δέκατη θέση παγκοσμίως στα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου και στην έκτη ως μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου. Χάρη στο πλούσιο υπέδαφός και στην βέλτιστη αξιοποίηση του, το εξωτερικό χρέος της Αλγερίας είναι εξαιρετικά χαμηλό, περίπου δύο τοις εκατό του ΑΕΠ. Πού οφείλεται, ωστόσο, αυτή η άνοδος;
Έρευνες έδειξαν πως η επείγουσα επιθυμία της ΕΕ να απελευθερωθεί από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα οδήγησε σε βιαστικές συμμαχίες με εναλλακτικούς προμηθευτές ορυκτών καυσίμων. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έθεσε στους κόλπους της ΕΕ το ερώτημα εισαγωγής περισσότερου φυσικού αερίου από την Αλγερία ώστε να αντικαταστήσουν τις ρωσικές ενεργειακές πηγές, γεγονός που θεωρήθηκε ως λανθασμένη κίνηση από πολλούς, καθώς η Αλγερία είναι φιλικά διακείμενη στην Ρωσία. Ωστόσο, η Αλγερία έχει αποδείξει ότι δεν είναι απρόθυμη να χρησιμοποιήσει το φυσικό της αέριο ως πολιτικό όπλο με την Ισπανία ως ένα εκ των παραδειγμάτων, η οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στις αλλαγές των πολιτικών προτεραιοτήτων της Αλγερίας. Παρόλα αυτά, η ΕΕ έθεσε το όνομα της χώρας στο σχέδιο πράσινης ανάπτυξης, ως μια ένδειξη καλής πίστεως ελπίζοντας μέσω της προτροπής για κινητοποίηση της περιβαλλοντολογικής κρίσεως να συνασπιστούν με το Αλγερινό έδαφος. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που τα κράτη-μέλη στηρίζουν την περιβαλλοντική διπλωματία ως δούρειο ίππο συνεργασίας.
Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023, η Αλγερινή κυβέρνηση σχεδίασε και προσέφερε τουλάχιστον 10 ερευνητικά τεμάχια σε προσφορά για την ανάντη αγορά, μια κίνηση που καταγράφθηκε για πρώτη φορά ύστερα από το 2014. Κρατικά στατιστικά υποδεικνύουν περίτρανα, ότι η Αλγερία εκτιμάται να διαθέτει 12,2 δισεκατομμύρια βαρέλια αποδεδειγμένων αποθεμάτων αργού πετρελαίου, ήδη από τις αρχές του 2023. Είναι, άλλωστε, ευρέως γνωστό πως τα κοιτάσματα πετρελαίου της Αλγερίας παράγουν υψηλής ποιότητας, ελαφρύ, γλυκό, αργό πετρέλαιο με πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο. Μάλιστα, η κυριότερη ποιότητα αργού πετρελαίου της χώρας είναι το μείγμα Sahara (βαρύτητα API 46,0° και περιεκτικότητα σε θείο 0,10%), το οποίο είναι ένα μείγμα αργών πετρελαίων που παράγονται σε κοιτάσματα στην περιοχή Hassi Messaoud. Αν και τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου είναι ώριμα, η Αλγερία εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη, γεγονός άκρως ελκυστικό και ελπιδοφόρο για ξένες εταιρείες να επενδύσουν σε κοινοπραξίες, στοχεύοντας στην εξεύρεση νέων κοιτασμάτων.
Εν κατακλείδι, το πλούσιο σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο Αλγερινό κράτος έχει αναρριχηθεί στις πρώτες θέσεις εξαγωγής αυτών των πόρων στην Ευρώπη. Διαθέτοντας αξιοπιστία, στρατηγική και επιχειρηματικότητα οι κρατικοί φορείς φροντίζουν για την σωστή διανομή και αυτάρκεια των όσων παράγονται να διαμοιράζονται εγχώρια και μη. Κατά συνέπεια, το ακρωτήρι μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής έχει επιτύχει ήδη από τις ερχόμενες δεκαετίες της ανεξαρτησίας του όχι μόνο να προσφέρει ένα γόνιμο έδαφος για εξερεύνηση και προμήθεια, αλλά και την διατήρηση μιας υγιούς αναπτυσσόμενης οικονομίας.
Ευγενία Νιφόρα
Παραπομπές:
- Η φωτογραφία ανακτήθηκε από https://www.pexels.com/el–gr/photo/11720558/
- Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2021, April 29). Algeria summary. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/summary/Algeria
- Petroleum Gas in Algeria: The Observatory of Economic Complexity. (n.d.). Retrieved from https://oec.world/en/profile/bilateral-product/petroleum-gas/reporter/dza
- U.S. Energy Information Administration – EIA – Independent Statistics and Analysis. (n.d.). Retrieved from https://www.eia.gov/international/analysis/country/DZA
- Algeria – Oil and Gas – Hydrocarbons Algeria – Oil and Gas – Hydrocarbons. (n.d.). Retrieved from https://www.privacyshield.gov/ps/article?id=Algeria-Oil-and-Gas-Hydrocarbons
- Algeria – Oil and Gas – Hydrocarbons. Retrieved from https://www.trade.gov/country-commercial-guides/algeria-oil-and-gas-hydrocarbons
- Turning to Algeria to replace Russian gas: A false solution. (2022). Retrieved from https://brussels-school.be/research/publications/turning-algeria-replace-russian-gas-false-solution