
Η διπλωματία των μουσείων έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε ένα επιτυχημένο εργαλείο της πολιτιστικής διπλωματίας, αξιοποιώντας την πολιτιστική και εθνική κληρονομιά ως μέσο για την προώθηση της διεθνούς καλής θέλησης, των πολιτιστικών ανταλλαγών και της βαθύτερης αμοιβαίας κατανόησης. Η διπλωματία των μουσείων παρέχει μια μοναδική ευκαιρία στη Γεωργία, καθώς είναι μια χώρα στο σταυροδρόμι της Ευρώπης και της Ασίας με ιστορία χιλιετιών, γεγονός που της επιτρέπει να προβάλει την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά της. Τα μουσεία της Γεωργίας άλλωστε, όχι μόνο προβάλλουν την κληρονομιά της, αλλά και παροτρύνουν τον κόσμο να συνδεθεί με το ιστορικό της παρελθόν.
Η ασυνήθιστη θέση της Γεωργίας ανάμεσα σε μεγάλες αυτοκρατορίες συνέβαλε σημαντικά στη δημιουργία μιας ζωντανής και ποικιλόμορφης πολιτιστικής ταυτότητας, κάτι το οποίο αποδεικνύεται από τις συλλογές που φυλάσσονται στα μουσεία της. Το Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας (GNM), για παράδειγμα, στεγάζει θησαυρούς όπως αρχαία χρυσά κοσμήματα, αρχαιολογικά αντικείμενα και έργα μεσαιωνικής χριστιανικής τέχνης. Η χρονική και ιστορική διαφοροποίηση των εκθεμάτων, συμβάλει στην απεικόνιση ενός περίπλοκου και πολυδιάστατου εθνικού παρελθόντος. Θα μπορούσαμε να πούμε πως τα μουσεία, γεφυρώνουν το χάσμα μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, μέσα από την παρουσίαση, προστασία και ανάδειξη ανεκτίμητων ιστορικών κειμηλίων. Έτσι, παρέχονται πληροφορίες τόσο για τη γεωργιανή ταυτότητα όσο και για τις επιρροές των γειτονικών πολιτισμών.
Τα μουσεία στην Γεωργία διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα, συμμετέχοντας σε διεθνείς συνεργασίες που προωθούν τις πολιτιστικές ανταλλαγές. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι μια έκθεση συνεργασίας μεταξύ του GNM και διακεκριμένων μουσείων της Γαλλίας, η οποία εξέθεσε τις γεωργιανές αρχαιότητες στο ευρωπαϊκό κοινό. Τέτοιου είδους συνεργασίες, είναι αναμενόμενο να ενισχύουν τους πολιτιστικούς δεσμούς και να προωθούν μακροπρόθεσμες σχέσεις μεταξύ ιδρυμάτων, επιστημόνων αλλά και του κοινού παγκοσμίως. Επιπλέον, οι προσωρινές εκθέσεις γεωργιανών αρχαιοτήτων σε τοποθεσίες όπως το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη προσφέρουν μία γεύση της γεωργιανής ιστορίας σε ένα ευρύτερο κοινό, επιτρέποντας στους τουρίστες διεθνώς να παρακολουθήσουν από κοντά την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.
Μία σημαντική παράμετρος που αξίζει να αναφερθεί στα σύγχρονα μουσεία, είναι η ορατότητα τους στο εξωτερικό. Όπως αναφέρθηκε ήδη, αυτο μπορεί να επιτευχθεί με διεθνείς συνεργασίες και περιοδικές εκθέσεις, αλλά η ένταξη των μουσείων στην ψηφιακή εποχή συμβάλλει σημαντικά στο δύσκολο αυτό έργο. Με τη βελτίωση της ψηφιακής τεχνολογίας, τα γεωργιανά μουσεία επεκτείνουν την παγκόσμια εμβέλειά τους μέσω διαδικτυακών καναλιών. Το Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας, για παράδειγμα, παρέχει πλέον εικονικές περιηγήσεις και ψηφιακή πρόσβαση σε τμήματα των συλλογών του, επιτρέποντας στο παγκόσμιο κοινό να δει τα αντικείμενά του από οποιαδήποτε τοποθεσία. Αυτή η ψηφιακή αλλαγή όχι μόνο αυξάνει και διευκολύνει σημαντικά την πρόσβαση στον γεωργιανό πολιτισμό, αλλά επιτρέπει επίσης την πολιτιστική αλληλεπίδραση που δεν περιορίζεται από φυσικά ή γεωγραφικά όρια. Τα μουσεία λοιπόν, μπορούν να προσεγγίσουν ακροατήρια που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να τα παρακολουθήσουν, ενισχύοντας έτσι και προωθώντας τις πολιτιστικές σχέσεις της Γεωργίας σε όλο τον κόσμο.
Ένα εξίσου σημαντικό μέρος των μουσείων αλλά και της μουσειολογίας, είναι η επιχειρηματική δράση και τα έσοδα που μπορεί να επιφέρει στην εθνική οικονομία. To συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι η διπλωματία των μουσείων είναι σημαντική για την προώθηση του τουρισμού, την αποκόμιση εσόδων αλλά και την ενίσχυση των πρωτοβουλιών branding της χώρας. Οι διεθνείς ταξιδιώτες για παράδειγμα, μπορεί να θελήσουν να επισκεφτούν την χώρα αν δουν κάποια περιοδική έκθεση στην χώρα τους, γεγονός που ενισχύει τον τουρισμό. Αυτή η πολιτιστική ανταλλαγή επηρεάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η Γεωργία στο εξωτερικό, παρουσιάζοντάς την ως μια χώρα με βαθιές πολιτιστικές ρίζες, ισχυρή αίσθηση ταυτότητας και φιλική νοοτροπία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση τόσο του τουρισμού όσο και της παγκόσμιας φήμης της Γεωργίας.
Καθώς η Γεωργία συνεχίζει να αγκαλιάζει τη διπλωματία των μουσείων, υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για την επέκτασή της, συμπεριλαμβανομένης της διευρυμένης συνεργασίας με διεθνή μουσεία και περισσότερες επενδύσεις σε ψηφιακές πλατφόρμες. Αυτή η πρακτική ήδη ακολουθείται σε μεγάλο βαθμό, με αρκετές νέες πρωτοβουλίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απόπειρα να δημιουργηθεί ένας χώρος στην πρωτεύουσα αφιερωμένος στα μουσεία, αντίστοιχος του νησιού των μουσείων στο Βερολίνο. Ωστόσο, εξακολουθούν φυσικά να προκύπτουν δυσκολίες, όπως τα όρια του προϋπολογισμού και τα λογιστικά ζητήματα κατά τη συντήρηση και τη μεταφορά εύθραυστων κειμηλίων για διεθνείς εκθέσεις. Επιπλέον, πολιτικά ζητήματα ενδέχεται να επηρεάσουν την ικανότητα της Γεωργίας να συμμετέχει ελεύθερα σε διασυνοριακές πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις ειδικά μετά τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας. Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων θα είναι ζωτικής σημασίας για τη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων της μουσειακής διπλωματίας.
Πεξομάτης Χρήστος Ραφαήλ
ΠΗΓΕΣ
Plaza, C. (2022). Museums in Universities: Predicaments and Potentialities. Museum International, 74(1-2), 74–85. https://doi.org/10.1080/13500775.2022.2157563
The Art of Diplomacy: Museums and Soft Power. (2020, November 9). E-International Relations. https://www.e-ir.info/2020/11/09/the-art-of-diplomacy-museums-and-soft-power/
Leanne Hoogwaerts. (2012).
What Museums Can Show Us About Soft Power. (n.d.). Foreign Affairs Review. https://www.foreignaffairsreview.com/home/what-museums-show-us-about-soft-power
Priewe, S. (2021). Museum Diplomacy: Parsing the Global Engagement of Museums. Royal Ontario Museum. https://uscpublicdiplomacy.org/sites/default/files/Museum%20Diplomacy_4.28.24.pdf
Giz. (2024, October 29). Behind the scenes at the museums. giz.de. https://www.giz.de/en/workingwithgiz/29119.html
Georgian National Museum. Simon Janashia Museum of Georgia – GeorgianMuseums.ge. (2021, January 17). GeorgianMuseums.ge. https://georgianmuseums.ge/en/museum/georgian-national-museum-simon-janashia-museum-of-georgia/
Georgian art captivates audiences in the West. (n.d.). Art Focus Now. https://artfocusnow.com/discoveries/georgian-art-captivates-audiences-in-the-west/
Πηγή εικόνας: Vija Rindo Pratama picture of a museum. (n.d.). Pexels. https://www.pexels.com/el-gr/photo/1310110/