Η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σ’ όλο τον κόσμο με μεγαλοπρέπεια, λαμπρότητα και ξεχωριστά ήθη και έθιμα που συνιστούν μια αποτύπωση της πολιτιστικής ταυτότητας του κάθε λαού.
Στη Φινλανδία, δεσπόζουσα θέση κατέχει η Tinanvalanta, μια μυσταγωγική διαδικασία χύτευσης του κασσιτέρου ή του μολύβδου, συνήθως σε σχήμα πετάλου, που αρχικά λειώνεται σε ένα μεγάλο κουτάλι ή κουβά και έπειτα χύνεται σε κρύο νερό. Καθώς το μέταλλο στερεοποιείται, δημιουργεί στο νερό φανταστικές μορφές, οι οποίες λειτουργούν ως οιωνοί που μαρτυρούν το τι επιφυλάσσει το νέο έτος.
Για παράδειγμα, αν ο κασσίτερος σχηματίσει μικρά σταγονίδια προβλέπονται κέρδη και ευημερία, αν το σχήμα που προκύψει μοιάζει με πλοίο προμηνύεται κάποιο ταξίδι, ενώ σε περίπτωση που το μέταλλο λιώσει σε μικρά και εύθραυστα κομμάτια, ο καινούριος χρόνος θα φέρει αντιξοότητες και κακοτυχία.
Οι ρίζες της μολυβδομαντείας ανάγονται στα αρχαία Ελληνικά μαντεία, όπου την τελετουργία πραγματοποιούσαν οι αρχιέρειες των ναών από την έναρξη του χειμερινού ηλιοστασίου μέχρι και την εαρινή ισημερία, μια περίοδος η οποία σηματοδοτούσε την εποχή κατά την οποία η ψυχή του ανθρώπου αποβάλει τα πάθη και οδεύει προς την πνευματική αναγέννηση. Αργότερα, η μολυβδομαντεία μεταδόθηκε και στους Βόρειους λαούς με το έθιμο να απαντάται μέχρι και σήμερα στις χώρες της Σκανδιναβίας, τη Γερμανία και την Αυστρία.
Τι έχει να μας διδάξει αυτή η απρόσμενη συνάντηση δύο εκ πρώτης όψεως διαμετρικά αντίθετων παραδόσεων και νοοτροπιών για το παρελθόν και το μέλλον της πολιτιστικής διπλωματίας;
Πρώτον, καθιστά σαφές ότι η πολιτιστική διπλωματία είναι μια διαδικασία ανεπαίσθητη και διαρκής, που ξεκίνησε να επηρεάζει το πολιτιστικό γίγνεσθαι πολύ πριν τη θεσμική αναγνώριση και θεμελίωσή της, ενώ σε ένα δεύτερο πλαίσιο αναδεικνύει την κοινή ανάγκη των ανθρώπων να κατευνάσουν την περιέργειά τους και να μετριάσουν τους κραδασμούς που τους επιφυλάσσουν οι κακοτοπιές της «μοίρας», καθώς και τη ζωογόνο προσμονή τους να βιώσουν κάτι καλύτερο που θα τους οδηγήσει στη χαρά και την ευδαιμονία.
Το νήμα της ιστορίας και του πολιτισμού από την αρχαία Ελλάδα μέχρι τη σύγχρονη Φινλανδική παράδοση έχει, συνεπώς, κοινό παρονομαστή: την ανάγκη των λαών να εξερευνήσουν το άγνωστο, να συνομιλήσουν με την τύχη και να οριοθετήσουν το μέλλον.
Αρετίνα Στεφανή
Πηγή: