
Το πολιτιστικό κίνητρο υπήρξε διαχρονικά ένας από τους βασικότερους λόγους που ωθούσε τους ανθρώπους να ταξιδέψουν, επιδιώκοντας την επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς από τον δικό τους (Κολεσίδου, 2018:12). Σε αντίθεση με τον τουρισμό αναψυχής, ο πολιτιστικός τουρισμός ορίζεται ως ένα είδος τουρισμού που προσφέρει στον επισκέπτη την ευκαιρία να ανακαλύψει, να κατανοήσει και να εξοικειωθεί με τα πολιτιστικά αγαθά ενός τόπου (Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας).
Η Κύπρος (Κυπριακή Δημοκρατία) αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου τόσο σε πληθυσμό όσο και σε έκταση. Η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση, η πλούσια και μακραίωνη ιστορία, η ποικιλόμορφη φύση και η παραδοσιακή γαστρονομία, την καθιστούν σημαντικό πόλο έλξης για επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Το «νησί της Αφροδίτης» έχει υπάρξει πεδίο πολλαπλών ιστορικών περιόδων (Αρχαϊκή, Ελληνιστική, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή, Φραγκική, Ενετική, Οθωμανική) καθεμία από τις οποίες άφησαν το δικό τους ίχνος στον υλικό και πνευματικό πολιτισμό του τόπου. Τα ιστορικά κατάλοιπα όλων αυτών των αιώνων προσδίδουν στην Κύπρο μια μοναδική πολιτιστική ταυτότητα, δημιουργώντας ένα ισχυρό κίνητρο στον πολιτιστικό ταξιδιώτη να επισκεφθεί τη χώρα (Embassy of the Republic of Cyprus in Rome).
Στην Κύπρο σήμερα, απαντώνται πολυάριθμα αρχαιολογικά μνημεία και μουσεία που αναδεικνύουν την πολιτιστική της κληρονομιά. Μεταξύ αυτών, όπως ο νεολιθικός οικισμός της Χοιροκοιτίας, η πόλη της Παλαιπάφου στο χωριό Κούκλια καθώς και η περιοχή της οροσειράς Τρόοδος η οποία περιλαμβάνει Βυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια έχουν ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (Unesco.org). Εξίσου αξιοσημείωτοι είναι οι αρχαιολογικοί χώροι του Κουρίου, όπου βρίσκονται το αρχαίο θέατρο και τα μωσαϊκά, καθώς και η Σαλαμίνα, ένα πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο, το οποίο βρίσκεται κοντά στην Αμμόχωστο (http://www.culture.gov.cy/dmculture).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν επίσης ιστορικά μνημεία μεταγενέστερων αιώνων, όπως το συγκρότημα ιερών χώρων «Χάλα Σουλτάν Τεκκέ» στη Λάρνακα και τα μεσαιωνικά κάστρα της Λεμεσού (Μεσαιωνικό Μουσείο Κύπρου), Λάρνακας και Πάφου, τα οποία διατηρούν ζωντανή την ιστορική μνήμη του τόπου (http://www.culture.gov.cy/dmculture).
Πέρα από τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, η Κύπρος προσφέρει στους επισκέπτες επιπρόσθετες εμπειρίες που εμπλουτίζουν τις επιλογές τους για επαφή με τα πολιτιστικά αγαθά του νησιού. Τα τοπικά οινοποιεία, οι υπαίθριες λαϊκές αγορές και τα παραδοσιακά εστιατόρια συνδέονται άρρηκτα με την εθνική και πολιτιστική κληρονομιά αναδεικνύοντας τη γαστρονομική και λαογραφική παράδοση. Οι παραπάνω δραστηριότητες συμβάλλουν στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης και αυθεντικής πολιτιστικής εμπειρίας για τον ταξιδιώτη.
H ιστορική παρακαταθήκη της Κύπρου, σε συνδυασμό με πρωτοβουλίες από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς, συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση μιας ισχυρής πολιτιστικής ταυτότητας. Ο πολιτιστικός τουρισμός αποτελεί πλέον έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της τουριστικής στρατηγικής του νησιού. Τα τελευταία έτη, το Υφυπουργείο Πολιτισμού της Κύπρου διεξάγει συντονισμένες δράσεις για την προώθηση και ανάδειξη της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Με γνώμονα την καθοριστική σημασία της «ήπιας ισχύος» (soft power), η Κύπρος αξιοποιεί τον πολιτισμό της ως εργαλείο για την εδραίωση μιας ισχυρής διεθνούς εικόνας, με στόχο την προσέλκυση τουριστών και επενδύσεων (www.gov.cy/culture).
Η αξιοποίηση των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων επιπλέον, είναι εξαιρετικά ευεργετική, καθώς με την υποστήριξη ιδιωτικών φορέων διοργανώνονται εκθέσεις, διεθνή φεστιβάλ και παρουσιάσεις βιβλίων σε ιστορικούς και πολιτιστικούς χώρους. Οι δράσεις αυτές δημιουργούν μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ αρχαίου και σύγχρονου κόσμου, αλλά και μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η χρήση του αρχαίου θεάτρου του Κουρίου, όπου φιλοξενείται κάθε χρόνο το πολυβραβευμένο «Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος». Στο φεστιβάλ λαμβάνουν μέρος 135 θεατρικά σχήματα από 25 χώρες, ενισχύοντας την πολιτιστική κληρονομιά και προάγοντας τη διεθνή πολιτιστική συνεργασία (International Festival of Ancient Greek Drama).
Ο πολιτιστικός τουρισμός αναδεικνύεται ως ένα ισχυρό εργαλείο πολιτιστικής και οικονομικής διπλωματίας. Παρέχει στους επισκέπτες την ευκαιρία να γνωρίσουν και να βιώσουν έναν διαφορετικό πολιτισμό μέσα από ποικίλες εμπειρίες που μπορεί να προσφέρει η κάθε χώρα. Μέσω του πολιτιστικού τουρισμού, αναπτύσσονται στενοί και σταθεροί δεσμοί μεταξύ των κρατών ενισχύοντας τις μεταξύ τους πολιτιστικές συναλλαγές. Παράλληλα, συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη των χωρών, βελτιώνοντας το βιοτικό επίπεδο και την ευημερία των κατοίκων.
Ιωάννης Σαρίδης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Κολεσίδου, Χ. Ν. (2018). Πολιτιστικός Τουρισμός και Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη στην Κύπρο – Η Περίπτωση της Χερσονήσου του Ακάμα (σ. 12). Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Κύπρος, Κύπρος.
Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας. (2024). Πολιτιστικός Τουρισμός. Ανακτήθηκε 12 Ιανουαρίου 2025, από Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας: https://helleniculturaldiplomacy.com/%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%ba%cf%8c%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%81%ce%b9%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82/
Embassy of the Republic of Cyprus in Rome. (χ.χ.). History o cyprus. Ανακτήθηκε 14 Ιανουαρίου 2025, από Ελληνικό Ινστιτούτο Πολιτιστικής Διπλωματίας: http://www.mfa.gov.cy/mfa/embassies/embassy_rome.nsf/DMLindex_en/DMLindex_en?OpenDocument
National Geographic Traveller (UK). (2024, July). What you need to know about travel to Cyprus, 50 years after the island was split. Retrieved January 14, 2025, from www.nationalgeographic.com: http://s.atcite.com/0livVTg9U
www.gov.cy/culture. (χ.χ.). Ποιοι είμαστε. Ανακτήθηκε 12 Ιανουαρίου 2025, από
www.gov.cy: https://www.gov.cy/culture/about/
unesco.org. (n.d.). Retrieved January 19, 2025, from whc.unesco.org: http://s.atcite.com/UeFnONV0B
www.greekdramafest.com. (χ.χ.). Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος. Ανακτήθηκε 20 Ιανουαρίου 2025
Πηγή εικόνας: https://unsplash.com/photos/ancient-kourion-city-under-white-and-gray-sky-0u_uOMf-TJI