Η εξωτερική πολιτική της Γερμανίας εκτιμά την έρευνα και τις ακαδημαϊκές συνεργασίες για την ενίσχυση των διακρατικών σχέσεων της. Η κυβέρνηση έχει από καιρό ως στόχο να καταστήσει τη Γερμανία κορυφαίο προορισμό για την εκπαίδευση και την έρευνα, προωθώντας παράλληλα τις διεθνείς συνεργασίες μεταξύ ακαδημαϊκών. Εν μέσω πρωτοφανών προκλήσεων, μια νέα στρατηγική είναι ζωτικής σημασίας. Αυτό απαιτεί την υιοθέτηση της «επιστημονικής διπλωματίας», μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης που αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα και υποστηρίζει την ακαδημαϊκή έρευνα ως ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατία.
Στη δημοκρατία, ο ενημερωμένος διάλογος είναι υψίστης σημασίας, με τους πολίτες και τους εκπροσώπους να συμμετέχουν βάσει αποδεικτικών στοιχείων και ορθολογικού λόγου. Έχοντας τις ρίζες της στην παράδοση του Διαφωτισμού, η τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής της Ευρώπης δίνει έμφαση στον ρόλο της επιστήμης. Ωστόσο, η πανδημία COVID-19 υπογράμμισε την ανάγκη αναβίωσης αυτής της παράδοσης, δεδομένης της συρρίκνωσης των χώρων για τον ακαδημαϊκό χώρο και την κοινωνία. Απειλές όπως οι ψευδείς ειδήσεις, οι ελλείψεις χρηματοδότησης και οι ρυθμιστικοί περιορισμοί θέτουν σε κίνδυνο την αυτονομία της ακαδημαϊκής κοινότητας, θέτοντας σε κίνδυνο τον ρόλο της στη λήψη ενημερωμένων δημόσιων αποφάσεων.
Είτε πρόκειται για την κλιματική αλλαγή, την εξαφάνιση ειδών ή την αστικοποίηση, καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις πολύπλευρες προκλήσεις της εποχής μας μεμονωμένα. Αυτές οι προκλήσεις απαιτούν διεθνή συνεργασία, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της επιστήμης και της έρευνας. Αναγνωρίζοντας αυτή την επιτακτική ανάγκη, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας (BMBF) συμμετέχει ενεργά σε παγκόσμιες προσπάθειες για τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για διεθνή δικτύωση και συνεργασία. Η εκπαίδευση και η επιστήμη χρησιμεύουν ως ισχυρά οχήματα για την προσέγγιση των ανθρώπων, την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης και την οικοδόμηση γεφυρών μεταξύ των εθνών. Τέτοιες αλληλεπιδράσεις αποτελούν το θεμέλιο των σχέσεων εμπιστοσύνης και της χάραξης διεθνούς πολιτικής, ριζωμένες σε επιστημονικά δεδομένα και στοιχεία.
Η επιστημονική διπλωματία του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Παιδείας και Έρευνας καθοδηγείται από τρεις βασικούς πυλώνες, καθένας από τους οποίους αντιπροσωπεύει μια ξεχωριστή πτυχή της πρωταρχικής αποστολής του: Σύνδεση, Πληροφόρηση και Ενεργοποίηση.
Στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα, το BMBF επικεντρώνεται στην προώθηση συνδέσεων και συνεργασιών μεταξύ ατόμων και ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο. Μια υποδειγματική πρωτοβουλία είναι το VETWorldwide (ή Vocational Training Worldwide), ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης του BMBF που έχει σχεδιαστεί για να παρέχει οικονομική υποστήριξη για περιόδους πρακτικής κατάρτισης που πραγματοποιούνται στο εξωτερικό ως μέρος της επαγγελματικής κατάρτισης. Το πρόγραμμα αυτό δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτές να αποκτήσουν διεθνή επαγγελματική επάρκεια δουλεύοντας σε ξένες εταιρείες, αποκτώντας έτσι ανεκτίμητη εμπειρία για την κατάρτιση και την προσωπική τους ανάπτυξη.
Ο δεύτερος πυλώνας της στρατηγικής επιστημονικής διπλωματίας του BMBF περιστρέφεται γύρω από τη διάδοση της γνώσης και την προώθηση της καινοτομίας για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Μια αξιοσημείωτη προσπάθεια στο πλαίσιο αυτού του πυλώνα είναι η δημιουργία δύο Περιφερειακών Κέντρων Επιστημονικών Υπηρεσιών (RSSC) για την κλιματική αλλαγή και την προσαρμοστική διαχείριση της γης. Σε συνεργασία με έντεκα χώρες της Δυτικής Αφρικής και πέντε χώρες της Νότιας Αφρικής, τα κέντρα αυτά – WASCAL και SASSCAL – στοχεύουν στην αντιμετώπιση των περιφερειακών προκλήσεων μέσω της επιστημονικής έρευνας και καινοτομίας. Επενδύοντας σε αυτά τα κέντρα, το BMBF αποδεικνύει τη δέσμευσή του για την προώθηση της ανταλλαγής γνώσεων και την προώθηση της καινοτομίας για βιώσιμη ανάπτυξη.
Ο τρίτος πυλώνας της στρατηγικής επιστημονικής διπλωματίας του BMBF επικεντρώνεται στην ενεργοποίηση της εκπαίδευσης και της επιστήμης μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών και προγραμμάτων. Μια τέτοια πρωτοβουλία είναι η διαδικασία της Μπολόνια, η οποία διευκολύνει την κινητικότητα των φοιτητών και του ακαδημαϊκού προσωπικού μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Με την προώθηση προσόντων εξασφαλισμένης ποιότητας και συγκρίσιμων προσόντων, η διαδικασία της Μπολόνια ενισχύει τις ευκαιρίες ένταξης στην αγορά εργασίας και ακαδημαϊκής αριστείας, προωθώντας έτσι τη συνεργασία και τις ανταλλαγές εντός του ευρωπαϊκού τοπίου της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Συνοπτικά, η αφοσίωση της Γερμανίας στην επιστημονική διπλωματία καταδεικνύει την κατανόησή της για τη διασυνδεδεμένη φύση των παγκόσμιων προκλήσεων και τον κρίσιμο ρόλο της εκπαίδευσης, της επιστήμης και της έρευνας στην αντιμετώπισή τους. Με την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας, την ανταλλαγή γνώσεων και την υποστήριξη εκπαιδευτικών και επιστημονικών προσπαθειών, η Γερμανία στοχεύει στην προώθηση ενός πιο ανθεκτικού, συνεργατικού και βιώσιμου μέλλοντος. Χαρακτηριστικά, μέσω των τριών βασικών πυλώνων της, η στρατηγική επιστημονικής διπλωματίας του BMBF προσπαθεί να συνδέσει, να ενημερώσει και να ενδυναμώσει άτομα και ιδρύματα παγκοσμίως, προωθώντας τη συνεργασία και την καινοτομία για την αντιμετώπιση των πιεστικών προκλήσεων του 21ου αιώνα.
Σωτήριος Αναστασόπουλος
Βιβλιογραφία:
Science Diplomacy – Strategy Paper. (2020, December 3). Federal Foreign Office. Retrieved February 29, 2024, from https://www.auswaertiges-amt.de/blob/2436494/2b868e9f63a4f5ffe703faba680a61c0/201203-science-diplomacy-strategiepapier-data.pdf
Homepage – BMBF. (n.d.). Federal Ministry of Education and Research – BMBF. https://www.bmbf.de/bmbf/en/home/home_node.html
Εικόνα: Φωτογραφία από Pixabay: https://www.pexels.com/el-gr/photo/256262/