
Ο κινηματογράφος έχει εξελιχθεί σε ένα από τα ισχυρότερα και πιο προσιτά μέσα άσκησης πολιτιστικής διπλωματίας. Η βιομηχανία του κινηματογράφου διαθέτει το μοναδικό πλεονέκτημα ότι το προϊόν του μπορεί να ξεπεράσει τα εθνικά όρια και να αποκτήσει άμεσα παγκόσμια εμβέλεια. Ο κινηματογράφος ως μια μορφή έκφρασης μπορεί κάλλιστα να καταστεί αρωγός πολιτισμού μιας πολιτισμικής οντότητας. Σε συνδυασμό με πολιτιστικές δράσεις, ο κινηματογράφος και ό,τι τον περιβάλλει καθίσταται δίαυλος διαπολιτισμικής επικοινωνίας αλλά και εργαλείο δημιουργίας ισχυρής πολιτιστικής ταυτότητας. Τα διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου αποτελούν δυναμικά πεδία συνάντησης στα οποία αναδύονται ποικίλα ενδιαφέροντα και επιδιώξεις από τη μεριά των διοργανωτών αλλά και των συμμετεχόντων (Σίννη, 2023).
Ο όρος φεστιβάλ προέρχεται από τη λατινική λέξη festum[1]. Ο θεσμός των εκδηλώσεων και της συνάθροισης είναι ανθρώπινες δραστηριότητες με ρίζες στην αρχαιότητα (Παλαιχωρίτης, 2016, σ. 23). Η συμμετοχή σε διεθνή φεστιβάλ και σε άλλες αντίστοιχες πολιτιστικές διοργανώσεις αναπτύσσει τον πολιτιστικό τουρισμό και συμβάλλει στη θεμελίωση στενών και αξιόπιστων σχέσεων μεταξύ των κρατών. Ανάλογα με την εμβέλεια της και την αναγνωρισιμότητα που μπορεί να αποκτήσει, μια τέτοιου είδους εκδήλωση, είναι ικανή να συμβάλλει σημαντικά την εδραίωση μιας ισχυρής πολιτιστικής εικόνας σε διεθνές επίπεδο (Καγιαλή, 2018, σ. 27).
Το «Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος» (Cyprus Film Days) έχοντας ως βασική αρχή τον διαπολιτισμικό διάλογο και την καταπολέμηση του ρατσισμού συγκαταλέγεται στα πιο επιδραστικά φεστιβάλ της Μεσογείου και της Ευρώπης. Αποτελεί το σημαντικότερο κινηματογραφικό γεγονός της Κύπρου και διοργανώνεται από το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού σε συνεργασία με το Θέατρο Ριάλτο. Ως θεσμός 22 ετών προάγει την πολυπολιτισμικότητα και τη πολυφωνία και έχει καθιερωθεί ως αξιοσημείωτο διεθνές γεγονός (www.cyprusfilmdays.com).
Στην 22η διοργάνωση το 2024, εισήχθησαν νέες θεματικές και επισφραγίστηκαν συνεργασίες με τοπικούς και διεθνείς οργανισμούς. Θίγοντας ζητήματα που απασχολούν την παγκόσμια κοινότητα, η 22η διοργάνωση ξεχώρισε στη μνήμη του κοινού κυρίως για την έμφαση που έδωσε η διοργανώτρια αρχή σε παραγωγές του παλαιστινιακού κινηματογράφου. Συμπαραγωγές όπως τα The Teacher, Bye Bye Tiberias και το Mussolini’s Sister κέρδισαν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των θεατών και ανέδειξαν την παλαιστινιακή κινηματογραφική εμπειρία. Με αυτόν τον τρόπο, τόσο οι δημιουργοί όσο και το κοινό συλλογικά, εξέφρασαν τη συμβολική τους στήριξη προς τους Παλαιστίνιους. Στο κυπριακό διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ, για πρώτη φορά προστέθηκε υποτιτλισμός στην τουρκική γλώσσα, καθώς εγκαινιάστηκε και η συνεργασία με τη Queer Wave και τη ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητα, έχοντας ως στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη του κοινού (Κουρουπάκης, 2024).
Το «Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος» λειτουργεί ως πεδίο ανταλλαγής ιδεών και απόψεων μεταξύ των καλλιτεχνών και επαγγελματιών του κινηματογράφου. Η δυνατότητα διεξαγωγής συζητήσεων και ο διαμοιρασμός των κοινών εμπειριών των συμμετεχόντων, δίνουν ένα ισχυρό πλεονέκτημα στη χώρα διοργάνωσης, επιτρέποντάς της να λειτουργήσει ως πλατφόρμα προβολής και ευκαιρία για τη διοργάνωση άλλων παρόομοιων εκδηλώσεων (Σίννη, 2023). Παράλληλα με την προβολή ταινιών, στο εν λόγω φεστιβάλ πραγματοποιούνται σεμινάρια και masterclasses («I’m Your staff writer: σενάριο και τεχνολογία», «Η τέχνη της γλώσσας του σώματος: Κινηματογραφική αφήγηση μέσω της κίνησης») προσφέροντας έτσι επιπλέον ευκαιρίες για διάλογο και ανταλλαγή απόψεων (Κουρουπάκης, 2024).
Τέλος, γίνεται αντιληπτό ότι ο κινηματογράφος, πέρα από ένα μέσο ψυχαγωγίας, είναι εργαλείο έκφρασης και ανάδειξης των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων και διαφορών. Αν μη τι άλλο, τα διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου εξυπηρετούν και άλλες σκοπιμότητες (οικονομικές, γεωπολιτικές, διπλωματικές). Ωστόσο, η προβολή των πολιτισμικών στοιχείων είναι αυτή που δημιουργεί τους πυλώνες για τη σταθερότητα των διακρατικών σχέσεων. Στα διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου παρουσιάζονται ποικίλες θεματικές που θίγουν φλέγοντα ζητήματα του πλανήτη όπως η περιβαλλοντική κρίση, ο ρατσισμός, η φτώχεια, οι φυλετικές διακρίσεις και φυσικά ο πόλεμος. Αποτελούν ζητήματα με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι οι περισσότεροι λαοί του κόσμου και η προβολή τους πολλές φορές λειτουργεί ως εφαλτήριο για την καταπολέμηση τους. Έτσι, αναδεικνύονται οι αξίες του πολιτισμού και μέσω της ήπιας ισχύος χτίζονται ισχυρά θεμέλια εμπιστοσύνης μεταξύ των λαών με διαφορετικές πολιτισμικές συνιστώσες.
Ιωάννης Σαρίδης
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Σίννη, Χ. (14 Δεκεμβρίου 2023). Η πολιτιστική διπλωματία των Κινηματογραφικών Φεστιβάλ: H περίπτωση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Σεμπαστιάν. Ανακτήθηκε 16 Ιανουαρίου 2025, από helleniculturaldiplomacy.com: https://helleniculturaldiplomacy.com/%ce%b7-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b4%ce%b9%cf%80%ce%bb%cf%89%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%af%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%b7%ce%bc%ce%b1%cf%84/
Παλαιχωρίτης, Π. (2016). Κυπρτιακη Κρατική Πολιτική στον Πολιτισμό: Η διοργάνωση και διαχείρηση των πολιτιστικών φεστιβάλ στην Κύπρο (σ. 23). Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Καγιαλή, Α. (2018). Πολιτιστικά Φεστιβάλ, Ταυτότητα των Πόλεων και Πολιτιστικός Τουρισμός : Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (σ. 27). Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Κατεύθυνση Επικοινωνία και Πολιτισμός, Θεσσαλονίκη.
Κουρουπάκης, Α. (2 Απριλίου 2024). 22ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2024: Η Κύπρος για ακόμη μία χρονιά στον διεθνή χάρτη του σινεμά. Ανακτήθηκε 28 Ιανουαρίου 2025, από www.kathimerini.com.cy: https://www.kathimerini.com.cy/gr/politismos/sinema/bima-stin-apopsi-poy-paei-enantia-sto-reyma
www.cyprusfilmdays.com. (χ.χ.). The Festival. Ανακτήθηκε 29 Ιανουαρίου 2025, από www.cyprusfilmdays.com: https://www.cyprusfilmdays.com/the-festival/
ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: https://unsplash.com/photos/two-reels-2uwFEAGUm6E
[1] Γιορτή, αργία, πανηγύρι.